3D: Hayal et ve bas
ABD’nin, “geçmişte kalan” en simgesel fabrikalarından biri, “en ileriye bakan” bir başka fabrikaya dönüştü. Amerikan demir-çelik sanayinin Karabük’ü Youngstown/Ohio, şimdi demir-çelik yerine üç boyutlu baskıyla yepyeni şeyler üretiyor.
Başkan Obama, sadece bu fabrika için devlet kasasından 30 milyon dolar çıkartıp verdi. Buna özel şirketler ve üniversiteler 40 milyon dolar eklediler. Örnek bir kamu-özel sektör-sivil kurumlar (PPP) yatırımı örneği oldu.
Bu dönüşümü, kısaca America Makes (Amerika yapar) diye bilinen Ulusal Katmanlı Üretim Enstitüsü (Additive Manufacturing) sağladı. Kurumun amacı, 3D sistemini ülkede oturtmak. Yeni fabrikanın en büyük müşterisi, savunma sanayi. Fabrikayı Ulusal Savunma Üretim ve İmalat Merkezi (NCDMM) yönetiyor.
Savunma sanayi, taa ilk çağlardan bu yana en istikrarlı şekilde, bir ülkenin güvenliğini korumak amacıyla çalışır. Misyon ve vizyonunda (!) hiç sapma olmadı. Leonardo da Vinci, Milano Dükü’ne yazdığı CV’de, “ben köprüler, istihkamlar yaparım” diye uzun uzun anlattıktan sonra, sayfanın en dibinde “resim de yaparım” diye eklemişti.
Galile, Felemenkli Hans Lippershey’in icat ettiği ilkel teleskopun merceğini, Venedik’in cam üstatlarına cilalatarak çok daha saydam hale getirmiş, “uzaktaki gemileri görün” diyerek Venedik Yönetimi’ne bir savunma aracı olarak sunmuştu.
Örnekler sonsuz... Bugün de savunma sanayi, dün olduğu gibi bilim ve teknolojide yenilikçiliğe yolu açıyor. İnternet’i de doğurduğunu hatırlayalım. Böylece, 3D işlerinin en büyük müşterisi yine savunma sanayi...
ABD’nin (ve her halde dünyanın) en büyük 3D baskı fabrikası Minnesota’daki Stratasys, NASA’nın Mars Aracı için 70 parça üretti. Zaten 3D için “acil parça servisi” deniliyor. Az adetli ve hele NASA’daki gibi tek bir ürün için 3D en pahalı ama en uygun çözüm. Stratasys’de 77 bin çeşit termoplastik sırf bu işlerde kullanılıyor. Fabrika, dünyanın dört bir yanına 3D parça üretiyor. İsrailli Objet adlı 3D şirketiyle geçen yıl birleşti ve Stratasys’in değeri 3 milyar dolara çıktı.
New York’un Kadıköy’ü Brooklyn’de basit bir atölye imalatı olarak başlattığı 3D baskı teknolojisini hızla geliştiren (acaip isimli) girişimci Bre Pettis, şirketini geçen Haziran’da Stratasys’e 403 milyon dolara sattı. MakerBot isimli şirketi, ileri teknoloji dergisi Wired’a kapak olduktan sonra Pettis işi büyüttü. New York’un Cihangir’i SoHo’da bir 3D baskı “dükkanı” açtı. Gelen geçen, bu dükkandaki modellerden orada “bastırıp” aldı gitti. Bu da 3D’nin, tüketici kullanımına yönelik gündelik hali.
Geçen hafta İstanbul’da İnovasyon Haftası’nın konuklarından Wake Forest Üniversitesi doku mühendisi Prof. Anthony Atala’nın, 7 Mart 2011’deki bir TED Konferansı’nda (15 dakika içinde) 3D ile oracıkta “imal ettiği,” böbrek yapısındaki ürününü, bu sütunda 14 Mart 2011’de tanıtmıştım. Aradan geçen iki yılda 3D’nin sadece ülke savunması için değil, vücut savunması için de kullanımı arttı. Kişiye özel duyma cihazından, diş implantına, kemik parçasından doku yapımına çeşitli ürünler “gündelik” hale geldi. Hatta, Barcelona’lı Natural Machines adlı şirket, 3D baskıyla çikolata ve nişastalı ürünleri “yemek” halinde sunacak bir cihazı mutfaklara sokmaya hazırlanıyor.