3 yıl destek versinler, Ortadoğu’yu Türk zeytinyağına alıştıralım!
Bazen dışarıdan bakan bir göz, bizden çok daha objektif olabiliyor. O yüzden daha çok 'Yudum' ve 'Egemden' markasıyla tanıdığımız Savola Foods'un Türkiye Genel Müdürü İran Asıllı Dr. Houmer Balazadeh'in söyledikleri de çok önemli. Şöyle diyor: "Türkiye'nin önce ülke markasının güçlü olduğu yerlerde ürünlerini pazarlaması gerekli. Avrupa ve ABD İtalyan ve İspanyol zeytinyağının tadına alışmış. O pazarlara satış zor… Ama bizlere 3 yıl destek versinler, Ortadoğu'da hatta Hindistan ve Çin'de tüketicileri Türk zeytinyağı tadına alıştırırsak, ömür boyu bu pazarlar Türkiye'nin olur. İtalyan ve İspanyollar giremez." Değerlendirilebilir gibi duruyor ama önce Türkiye pazarını da geliştirmek şart. Savola Foods Suudi Arabistan merkezli, 15 ülkede satışı olan 7 milyar dolar ciroya sahip bir şirket. En az ciroyu da Türkiye'den yapıyorlar ve 2014'te buna rağmen yatırıma devam kararı almışlar. Genel Müdür Dr. Houmer Balazadeh ile sohbetten bazı satırbaşlarını aktarıyorum…
Sadece hasat zamanında veya zeytin ağaçları kesilmeye çalışılınca zeytinyağı ve zeytin konusunun konuşulmasına hep üzülüyorum. Bu sadece hükümetin değil tüm sektörün, Türkiye'nin bu doğal markasında strateji üretememesi sonucunu da doğuruyor. Oysa yurtiçi de yurtdışında da büyüme potansiyelleri çok yüksek… Türkiye'nin zeytinyağı konusunda çok özel bir yeri var. Bunu yabancılar da dahil herkes söylüyor. Ayvalık'da buluştuğumuz Savola Foods Türkiye Genel Müdürü Dr. Houmer Balazadeh de çok güzel Türkçesiyle bunları bize aktardı… Önce spot ve başlıktaki konudan başlayacağım… Sonra diğer konulardan özetler yapmaya çalışayım… Balazadeh, nasıl bir ulusal strateji yapalım dediğim de şunları söylüyor: "Avrupa ve ABD'de pazarlarında tüketici İspanyol ve İtalyan zeytinyağına alıştı. Damak zevkleri buralarda yaratıldı. Şimdi biz özellikle Ortadoğu'da Türk zeytinyağı için böyle bir alışkanlık yaratmak istiyoruz. Eğer biz Türk zeytinyağının tadını Ortadoğu'ya sevdirebilirsek, onları Türk zeytinyağına alıştırabilirsek, İtalyanlar, İspanyollar bu pazarlara giremezler. Bugün gıdada pazarlar böyle oluşuyor."
"Pazarlar ömür boyu Türkiye'nin olur"
Houmer Balazadeh, konuyu biraz daha açıyor: "Ben bugün Avrupalıya bedava da zeytinyağı versem İtalyanları tercih eder çünkü damak tadı öyle alışık. ABD'de de aynı… Biz Ortadoğu'da bunu yapıyoruz. Türkiye'nin zeytinyağının tadına alışsınlar istiyoruz. 200-250 milyon kişiyi aşan bir pazar var. Örneğin, Ankara ile konuşuyoruz. Ortadoğu, Hindistan ve Çin için bize 3 yıllık teşvik versinler bu piyasalar ömür boyu Türkiye'nin olabilir. Yeter ki biz oraları Türk zeytinyağının tadına alıştıralım. Bu ülkelerde 'Türkiye'nin zeytinyağı' markasını yaratabiliriz. Bizim zeytinyağımızın özel bir tadı var ve bunu tüm dünyaya da anlatacağız. Anlatmazsak pazar oluşmuyor. İtalya ve Yunanistan ne yapıyor önce ülke markasını, sonra ürünlerini pazarlıyor. Biz 3-5 yıl böyle bir stratejiyi sürdürsek başarılı oluruz. Avrupa'da ve ABD'de bir şey yapamıyoruz çünkü Türkiye'nin marka algısı problemi var. Oysa Ortadoğu'da Türkiye'nin marka algısı daha güçlü… O zaman Türkiye'nin ürünlerini, zeytinyağı gibi, bu pazarlarda önce tutundurabiliriz. Önce ülke adının güçlü olduğu yerlerde olmak daha doğru… ABD'ye Türk zeytinyağı götürmek zorken, Orta Doğu'ya götürdüğünüzde sizin bir gücünüz oluyor. Ortadoğu'da bizim markalarımız olmalı."
15 ülkede 7 milyar dolar
Biraz da şirketi tanıyalım… Savola başta sıvı yağ olmak üzeri gıda tüketim ürünlerinde Ortadoğu'nun lider şirketlerinden… Houmer Balazadeh şöyle anlatıyor: "Savola Foods'un toplam cirosu yaklaşık 7 milyar dolar. Bizim burada fabrikamız var. Savola Ortadoğu'da yağ pazarının lideri. 15 ülkede satışlarımız var ve toplam 2 milyon ton civarında, pek çok yağ kategorisinde üretimimiz var. Bunun yanında temel gıda da lideriz aslında… Şeker, yağ, makarna, bunlarda Mısır'da, İran'da, Suudi Arabistan'da, Fas'ta, Cezayir'de hep lideriz. Bu ülkelerde üretim yapıyoruz ve orada her ülkede pazarlanan farklı markalar var. Örneğin, Türkiye'de Yudum adını kullanıyoruz… İran'da, Suudi Arabistan'da, Mısır'da hep farklı adlarla, yerel güçlü marklarla pazarda varlığımızı sürdürüyoruz."
"Türkiye'deki ciromuz daha düşük"
Savola'nın bölgedeki durumu ve Türkiye'de konumu ile ilgili de Dr. Houmer Balazadeh şunları söylüyor: "Bulunduğumuz tüm ülkelerde, pazar lideriyiz. Türkiye'de de toplam sıvı yağda lideriz. Katı yağda değiliz şu anda ama sıvı yağda Türkiye'de lider konumdayız, bunun içinde, ayçiçek yağı başta olmak üzere mısır yağı, zeytinyağı var. Şirket merkezimiz Suudi Arabistan'da… Savola Türkiye 1985 yılında kurulmuş bir şirket. Savola 2008 yılında bir satın alma yapıyor ve ben de 2014 yılında Türkiye'ye geldim. Türkiye'ye bu gelişimle birlikte inovasyon yapmak, bunun için sermaye getirmek ve Türkiye'yi büyütmek amacıyla hareket ediyoruz. Bizim lider olduğumuz ülkelerde, Mısır'da, İran'da, Suudi Arabistan'da her ülkede 2 milyar dolara yakın ciromuz var. Türkiye'de ise henüz 300 milyon dolarlardayız. Türkiye Ortadoğu'nun en büyük ülkesi fakat biz maalesef henüz o kadar büyük değiliz. Ama biz inovasyonlarla büyümek istiyoruz."
Savola'nın büyüme stratejisi nasıl?
Savola Foods Türkiye Genel Müdürü Dr. Houmer Balazadeh şunları söylüyor. "Şimdi Ayvalık'ın zeytinyağını tüm Ortadoğu'ya götürmek istiyoruz. Bölgede zeytinyağı konusunda lider olmak istiyoruz. Biz her zaman 4 şirketin arasındaydık. Geçtiğimiz 6 ayda satışlar bazında 2'nci şirket oluyoruz. Kalitede ise lider olduğumuzu düşünüyorum. 2-3 senedir Omega3 içeren yağlarımızı piyasaya sunmaya başladık. 'Kızartma Ustası' adıyla bir kızartma yağı çıkardık. Ondan sonra 'Ziyafet' yağını çıkardık, tereyağı kokusunu taşıyan… Ama zeytinyağına gelince her şey çok farklı oluyor. Zeytinyağı için gelen, bu yağı almak isteyenler tat için geliyor. Diğer yağlarda tat yok, zeytinyağında bir tat var, bir kültür var. Bir yaşam tarzı var ve o yüzden her şey çok farklı oluyor. 2017 yılında da zeytinyağımızı 'Egemden' markası altında satmaya başladık. Orada da Türk tüketicisinin damak tadına uygun bir formülü yakaladığımızı düşünüyoruz. Türkiye'de ilk defa ürünlerimizde bir tat profi li yarattık… 1 zeytin işaretli, 3 zeytin işaretli ve 5 zeytin işaretli yağlar çıkardık. Bazı bölgelerde zeytinyağını çok yumuşak severler, bunu 1 ve 3 zeytinli, zeytinyağı dedik. İstanbul ve Marmara daha sert seviyor zeytinyağını o bölgelerde 5 zeytinyağı işaretli daha sert zeytinyağlarımızı sunmaya başladık. Bundan sonra hedefi miz kısa sürede ciromuzu 700-800 milyon dolara çıkarmak. Bu büyümenin yüzde 30'u organik büyümeden gelir. Özellikle ayçiçeğinde bölgesel fabrikalar alarak stratejik olarak güçlendik."
Kadınlara iş olanağı yarattı
Dr. Houmer Balazadeh, Ayvalıklı kadınlar için geliştirdikleri projeyi de tanıttı. Burada kadınların el emeği ile boyadığı şişeler tüm Türkiye'de hatta yurtdışında satılıyor ve kadınlar aileleri için önemli bir gelir yaratıyor. Balazadeh bunun için şunları söylüyor: "Ayvalık'ta fabrikamızda 200 kişi istihdam ediyoruz. 10 milyon dolar yatırım yaptık ancak fabrikaya 20 kişilik istihdam yaratabildik. Fakat bu projeyle birlikte 50 kadına bir anda iş olanağı yaratmış olduk. Burada aslında sıfır yatırım yaptık diyebiliriz… O yüzden topluma katkı anlamında çok önemsiyoruz. Sadece eğitim veriyoruz… Evlerinde çalışıyorlar, şişe başına ücret alıyorlar. Bugüne kadar toplam 100 bin şişe üretildi… 40 bin de stokumuz var. 1 yıl boyunca yaptılar ve sonra biz lansman yaptık. Çünkü ancak küçük partiler halinde geliyor. Migros'ta, Macro'da var. Havalimanlarında var. Suudi Arabistan'a gönderdik, Dubai'ye gönderdik. Şimdi ABD ile konuşuyoruz. Hem gerçek bir katkı yapmış hem de farklı bir konsept yaratmış olduk. Satışlar artarsa, bu kitleyi belki daha da genişletebiliriz. Başka gruplar da yapabilir aslında. Böylece yatırımsız pek çok insana iş verebilirsiniz. Biz buradan hiçbir kar almıyoruz."