3 cisim problemi

İlk problem uzaylılar. New Jersey, New York semalarında (Tanımlanamayan Hava Fenomeni) UAP / UFO diye bili­nen cisimler bu aralar cirit atıyor. UAP’lar için “drone” kelimesi daha çok ön planda. Kimileri askeri üsleri yabancı ülkelerin göz­lediğini, kimileri Pentagon’un savunma amacı ile yeni testler yaptığını söylüyor, ki­mileri de uzaylı istilasının başlangıcı diyor.

İlk olarak İngiltere’deki üsler civarında görüldüler, Manchester havaalanında bir pilotun çektiği iddia edilen fotodaki küre çok ilgi çekti. Pentagon’un “bunlar insan yapımı değil” videosu viral oldu. Trump’ın 45. dönem son başkanlık kararnamesinde yer alan bir madde ile Pentagon’un uzaylı­lar için harcadığı bütçe gideri, hâlihazırda Kongre’de çeşitli oturumlarda sorgulan­maya devam ediyor.

Trump “Dünya Savaşı” başlatacak den­mişti. Bu gidişle “Dünyalar Savaşı” baş­latmasın sakın. H.G. Wells’in 140 yıl kadar önce yazdığı kitap, CBS radyo tiyatrosun­da 1938 yılı “Cadılar Bayramında” okun­duğunda, ABD’de yaklaşık 40 milyon kişi Marslılar dünyayı işgal ediyor sanmış ve NY Borsası çökmüştü. Ama korkulacak bir şey yok. ULAKBİM makalemde uzaylı isti­lasına karşı finansal hizmetlerde risk yö­netimi için yapılması gerekenleri yazdım. En hazır olan biziz.

Bütçe demişken Arjantin’de 2008 Lehman Biraderler Krizinden bu yana ilk defa bütçe artıya geçti diye Buenos Aires’ten Milei gel­di, ana akımda bir bayram havası var adeta. Milei ne başardı? Seçim sonrası aldığı ra­kamları aynı yere ancak geri düşürdü, bazı­ları hala yukarıda. Yanlış neoliberal alarm kısaca.

K-POP iktisat

İkinci problem neoklasik ana akım ezber­ler. Enflasyonun 1.5 sene sonunda hala düş­memesine karşı ana akımda “maliye poli­tikası eşlik etmedi, yapısal reform yok” dı­şında bir başka argüman da “faiz artışı yavaş oldu, enflasyon o yüzden düşmedi”. Yine so­rulması gereken bir soruyu hatırlatalım o zaman. Fed ve ECB de faizi yavaş arttırdı­lar, bütçe açıkları ile maliye politikası ABD ve Fransa’da para politikasına eşlik etmedi. Nasıl düştü enflasyonları?

Gerçi Fed başardı ve enflasyon düştüy­se neden ekonomi nedeniyle Biden-Har­ris seçim kaybetti? Fransa’nın neden kre­di notu düştü. Avrupa Merkez Bankası fa­izi indirdi geçen hafta. Euro Bölgesinde enflasyon yine yükseliyor. M2 para arzı da uzun zamandır artıyor. Kamu harcamaları da artıyor. Ayrıca ücretler enflasyonun üs­tünde artıyor sürekli.

Euro Bölgesinde tüketici kredileri, özel sektöre aktarılan kredilerle beraber kişisel tasarruflar da artıyor. Servet aktarımı sü­rerken, ECB iktisat bilimi kurallarına kar­şı çıkıyor eğer ana akım neoklasik iktisat inanışı tüm dünyada aynıysa. Cevap olarak, parası rezerv para olan ülkelerde bunun so­run olmadığı veriliyor. Öyleyse ABD Elon Musk ile bütçe açıklarını yönetmek için ni­ye DOGE kuruyor, Fransa neden 400 firma ve 65.000 civarı en zenginden 2 yıl ek ser­vet vergisi alacak, bütçe nedeni ile yine se­çime gidiyorlar.

Kurumların önemi ana akımda dillerden düşmüyor. Önemsiz değiller tabii. Ancak Güney Kore örneğinde daha 2 ay geçmeden yaşananları da eleştirmek doğru değilmiş. Bu arada won dolar karşısında hızla değer kaybederken, Kore’nin bölünmüş olduğu­nu ve o Kore’ye çözüm için zamanında bizim gittiğimizi de hatırlatmak lazım. K-POP kül­türü ile ana akım iktisat çağımızın sorunu.

Arabesk candır

2023 Mayıs sonrasının üzerinden 18 ay geçti. Heterodoks (aslında ortodoks olma­yan) denilen dönemle aynı süre. Cari açık­taki fark önceki dönemin enerji (ve altın) fi­yatları farkı(ndan) kadar. Bazı paylaşımlar bunu iki dönem arasındaki para politikasına bağlıyor. Altın para politikası ile alakalıymış. Iphone değil mi? Tüketim malı ithalatı, ara malının önünde. Grafiklerde verileri döne­minin olaylarının bağlamından kopararak paylaşırsanız adı iktisat değil istatistik olur.

Enflasyon yılı %25 sapma ile Mayıs 2023’ün üstünde kapatacak. Bütçe açığı hızla devam ediyor. Bütçede faiz gideri, ana akımda deney denilen KKM maliyetinden 11 ayın toplamında %30 daha fazla. CDS dü­şüyor ama borç çevirme oranımız, DTH hac­mi Mayıs 2023 ile neredeyse aynı seviyede. Döviz kredi riski artarken, finansal olmayan kesimin döviz varlığı da azalışta.

Çalışanlar iş beğenmiyor, 2 ay sonunda işi bırakıyormuş. Asgari ücret 17,002 TL. Yazıy­la onyedi bin iki. Bu da üçüncü problem.