3. çeyrekte sanayisiz büyüdük
3. çeyrek büyümesinin harcamalar cephesinden analizi, yüzde 4’lük büyüme hızının iç yapısının pek sağlam olmadığını ve gelecek için de olumlu sinyaller vermekten uzak olduğunu gösteriyor. Bu noktaları geçen yazımızda ele almıştık.
Şimdi büyümenin üretim cephesinden görünümüne bakacağız. Beklentilerin oldukça üzerine çıkmasına rağmen 3. çeyrek büyüme hızı, ne yazık ki üretim cephesinde de sıkıntılı bir yapı sergiliyor.
3. çeyrek büyümesine en büyük katkıyı, tarımın yüzde 11.1 büyümesi yaptı. Toplamdaki yüzde 3.96’lık büyümenin 1.57 puanı tarımdan geldi. Yani 3. çeyrek büyümesinin yüzde 40’ı, gayrı safi yurtiçi hasılada (GSYİH) sadece yüzde 9 dolayında bir paya sahip olan tarımdan kaynaklandı. Burada tarımda büyüme hızının yüksek çıkmasında baz etkisinin ciddi rolü olduğunu da unutmamak gerek. Tarım geçen yılın 3. çeyreğinde yüzde 5.07 küçülmüştü. Geçen yılın düşük üretim rakamı, bu yılın büyüme hızının yüksek gözükmesini sağlıyor. Bu yılın 3. çeyrek tarım üretimi ile 2013’ün aynı dönemini karşılaştırırsak, 2 yıllık toplam tarım üretimi artışı sadece yüzde 5.47.
Asıl önemli nokta ekonominin asıl can damarı olan sanayinin ancak yüzde 1.43 büyümüş olması. Sanayinin bir önceki çeyrekte yüzde 4.5, geçen yılın aynı döneminde ise yüzde 2.98 büyüdüğü dikkate alınırsa, sanayide kayda değer bir performans kaybı var. Genel büyüme hızı artarken, sanayinin büyüme hızı tempo kaybediyor.
Sanayinin 3. çeyrek büyümesine katkısı sadece 0.35 puan oldu. Ekonomideki payı yüzde 27 olan sanayinin büyümeye katkıdaki payı yüzde 9’un bile altında kaldı.
Sanayinin omurgası olan imalat sanayiinin 3. çeyrek performansı daha da düşük. İmalat sanayii 3. çeyrekte sadece yüzde1.34 büyüyerek, toplam büyümeye 0.29 puan gibi küçük bir katkı yaptı. İmalat sanayiinin büyümeye katkısı bir önceki çeyrekte 1.25 puan, geçen yılın aynı döneminde ise 0.54 puan olmuştu.
Üretici sektörlerden inşaatta da sanayi kadar olmamakla birlikte bir tempo kaybı yaşanıyor. İnşaat sektörünün 3. çeyrekteki yüzde 1.88’lik büyümesi hem 2. çeyrekteki yüzde 1.93’lük büyümeden, hem de geçen yılın aynı dönemindeki yüzde 2.02’lik büyümeden daha düşük.
Üretici sektörler teklerken hizmet sektörleri 3. çeyrekte yüzde 5.02 büyüdü ve toplam büyümeye 2.81 puanlık bir katkı yaptı. Hizmetlerin alt sektörlerinin büyüme hızlarına baktığımızda aralarında ciddi farklar olduğu görülüyor.
Örneğin ticarette, büyüme hızı yüzde 0.38 ile son 11 çeyreğin en düşük düzeyine indi. Bu rakam bile tek başına görünürdeki yüzde 4’lük büyümeye karşın ekonomide ciddi bir durgunluk yaşandığını gösteriyor.
Bu arada kamunun ağırlıklı olduğu eğitim ve sağlık sektöründe büyüme hızları gerilirken, kamu yönetimi ve savunmada büyümenin hızlanması 3. çeyreğin dikkat çekici özelliklerinden birisini oluşturuyor.
