260-140-80!

Bu rakamlar neyi ifade ediyor dersiniz… Anlam vermek, çözmek zor değil mi, haklısınız. Rakamları bir de sonlarına milyar dolar ekleyerek okuyun… Yine de bir çağrışım yapmadı mı; açıklayalım öyleyse…

Bunlar, ilk üç aydaki gerçekleşmeden sonra yılın tümünde ortaya çıkma olasılığı iyice güçlenen ithalat, ihracat ve cari açık rakamları.

"Bu kadar da olmaz" diye düşünebilirsiniz. Ama geçmişteki eğilimler bu yıl ilk üç ayda (cari açıkta iki ayda) ortaya çıkan tablo ile birlikte değerlendirildiğinde yılın tümü için bu rakamlara doğru yol almakta olduğumuz çok açık biçimde görülüyor.

Yılın ilk çeyreğinde ihracat 31.5, ithalat 56.1 milyar dolar olarak gerçekleşti. İlk iki ayda 12.1 milyar dolar olan cari açığın da, martta verilecek 7.5 milyar dolar civarında bir açıkla ilk çeyrek için 19.6 milyara yükseleceği tahmin ediliyor.

Bu rakamlardan yola çıkarak yılın tümünde ithalatın 260, ihracatın 140, cari açığın 80 milyar dolar civarında gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz.

Peki bu tahminimiz neye dayanıyor; açıklayalım.

2003-2010 dönemini kapsayan sekiz yılın rakamları gösteriyor ki, Türkiye yıllık ihracatının yüzde 23'ünü, yıllık ithalatının ise yaklaşık yüzde 21.5'ini ilk çeyrekte gerçekleştiriyor. Ancak, bu oranlar, 2008 yılı hariç tutulduğunda daha düşük. Küresel krizin etkisinin yoğun olarak hissedildiği 2008'in sonuna doğru hem ihracat, hem de ithalat hız kesmiş, bu yüzden de söz konusu yıl için ilk çeyrek payı yüksek kalmıştı.

İlk çeyrekteki 31.5 milyar dolarlık ihracatın, yıllıktaki payının yüzde 23 olduğunu varsayarsak, 2011 ihracatı 137 milyar dolara ulaşacak. Rakamı yuvarlarsak, bu gidişle ihracatta 140 milyar dolarlık bir düzeye erişebileceğiz.

Ancak, ihracatın hangi düzeye çıktığının tek başına hiçbir önemi yok ki… İlk çeyreğin 56.1 milyar dolarlık gerçekleşmesi, ithalatta müthiş bir rekora doğru gidildiğini gösteriyor. İlk çeyrekteki 56.1 milyar dolarlık ithalatın yılın tümündeki oluşacak rakamda yüzde 21.5 pay alacağı varsayımından hareketle yapılan tahmin, bizi yıllık bazda 260 milyar dolarlık bir ithalata götürüyor.

Yani, şu anki tablo 2011 yılı için 260 milyar dolarlık ithalata, 140 milyar dolarlık ihracata ve 120 milyar dolarlık ticaret açığına işaret ediyor.

Türkiye, dış ticaret açığının yüzde 65-70'i kadar cari açık veriyor. Buna göre, 120 milyar dolarlık dış ticaret açığının yaklaşık 80 milyar dolarlık bir cari açık oluşturacağı tahmin ediliyor.

Böylece üçlü tamamlanıyor; 260-140-80 milyar dolardan oluşan üçlü…

Bu gidişat değişir mi?

İlk üç ayın gerçekleşmesi, geçen yıl eylülde zorunlu karşılıkların artırılması suretiyle başlatılan ekonomiyi soğutma önleminin umulan etkiyi göstermediğini ortaya koyuyor. Ya da, ekonomi bu süreçte çok daha fazla ısınacaktı da, zorunlu karşılık artışlarıyla bunun önüne geçildi.

Ama şurası kesin; oluşan mevcut tablo ve az çok tahmin edilebilen gidişat, şimdiye kadar alınan önlemlerin yeterli olmadığını gösteriyor. Türkiye, ya 260-140-80'i kabul edilebilir büyüklükler olarak görecek ve yeni önlemlere gerek duymadan yoluna devam edecek ya da çok daha sert ve sıkı parasal önlemlere başvurulacak.

Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı'nın, enflasyon raporunu açıklarken dile getirdiği 2011 yılındaki kredi artış hızının yüzde 20-25'e çekilmesi gerektiği yolundaki ifadesini anımsayalım. Yıllık artışı yüzde 20-25'e çekmek, kredi artışının nisan ortasından yılsonuna kadar yüzde 15'i aşmamasıyla mümkün olabilecek. Dolayısıyla bunu sağlayabilmek için sınırlı bir parasal sıkılaştırmanın yeterli olacağını söylemek çok zor.

İşte Merkez Bankası, frene basarak ekonomiyi soğutabilmeyi ve bu sayede özellikle ithalattaki bu baş döndüren hızı düşürebilmeyi umuyor. Sorun şurada; fren sistemimiz mekanik mi, ABS mi? Sistem mekanikse freni pompalamak gerekiyor, ABS ise ayağın frenden hiç çekilmemesi… Mayıs toplantısı pas geçilirse demek ki bizim fren sistemi mekanik!

Ya giderek hızlanan ithalat, Merkez Bankası'nın frene basmasıyla yavaşlamazsa, işte o zaman da bir yerlere çarparak yavaşlayacağız demektir…