2.6 milyar dolar ödüyoruz A129'lar T129 oluyor
Türk taarruz helikopteri T129'un ilk uçuşunun Augusta Westland firmasının Milano yakınındaki tesislerde önceki gün gerçekleştirildiği medyaya yansıdı.
T129, nasıl oluyor da ilk Türk helikopteri oluyor? Nedir bu T129 projesi?
Kara Kuvvetleri Komutanlığı'nın terörle mücadeleyi etkin sürdürmesini sağlayacak saldırı helikopteri ihtiyacını karşılamak üzere 1996 yılında bir ATAK saldırı helikopteri projesi geliştirdi.
Bu proje çerçevesinde 51 adet T-129 saldırı helikopteri üretimi için Savunma Sanayii Müsteşarlığı, projenin ana yüklenicisi TAI, yabancı yüklenici İtalyan Agusta Westland ve helikopterin görev bilgisayarını üretecek ASELSAN arasında sözleşmeler imzalandı.
2 milyar 600 milyon dolar civarındaki sözleşme ile Türkiye'nin T-129 helikopterlerinin tek kaynak üretici ülkesi haline geleceği belirtiliyor.
TAI-Agusta Westland ve ASELSAN üretim sözleşmesine göre 2013 yılının Haziran ayında ilk T 129 Türk ordusuna teslim edilecek.
Üretimin yapılacağı TAI tesislerinde ayda bir helikopterin üretilerek teslimi öngörülüyor. Ancak gerektiğinde bu sayı ayda iki helikoptere yükseltilebilecek.
Genelkurmay Başkanlığı talep ederse Türkiye 51 T-129'a ilave olarak 41 adet daha üretecek.
Türkiye'de üretilecek helikopterler, Türkiye'nin baş harfinden esinlenilerek A-129 yerine T-129 adını taşıyacak.
Verilen bilgilere göre bu helikopterler uzun süredir İtalyan ordusunda kullanılıyordu. A-129 Mangusta adını taşıyordu.
TAI, sözleşme ile helikopterin üçüncü ülkelere satış hakkını aldı. Bu helikopterler Türkiye'de üretildiğinde İtalyan ordusu da saldırı helikopteri ihtiyacını Türkiye'deki üretimden karşılayacak.
Anlaşıldığı kadarı ile T-129 helikopterleri, uzun süredir İtalya'da üretilen A-129 tipi helikopterlerin, ASELSAN'ın katkısı ile geliştirilmiş şekli olacak. Ve İtalyan firmanın verdiği lisans ile TAI'de Türk mühendis ve teknisyenlerince üretilecek.
Ancak henüz yetki katkı payı konusunda açıklık yok. Helikopterde hangi parçaların Türkiye'de üretileceği bilinmiyor.
Halen Türkiye'de ABD'den satın alınan Cobra ve Super Cobra helikopterleri kullanılıyor.
Türk F-16'ları için General Electric firmasının lisansı altında motor üreten TUSAŞ Motor Sanayii AŞ'nin (TEI) T-129 ATAK saldırı helikopterine takılacak motor için parça üretilmesi için temasların sürdüğü belirtiliyor.
TEI'nin de projeye dahil olması ile projede görev alan Türk firması sayısı 4'e çıkacak. Projede helikopterin en önemli parçası olan görev bilgisayarının üretimini ASELSAN ve TÜBİTAK MAM yapmıştı. Görev bilgisayarı, hem uçuş hem de silah sistemlerini kontrol ediyor. ASELSAN ayrıca ASELFLIR adı verilen aviyonik termal görüş ve nişangâh sistemini de yüzde yüz yerli imkânlarla üretebiliyor..
Kara Kuvvetleri Komutanlığı mevcut helikopterde kullanılan T800 motorunun en güçlü modelini istiyor. Ek güç sayesinde helikopterin yakıt ve silah kapasitesi artırılacak. TAI'de yapılacak mühendislik çalışmalarıyla, helikopter Türkiye şartlarına uyumlu yeni bir model haline getiriliyor.
Helikopterin klasik kokpiti de tüm verilerin ve hedefin ekranlardan dijital olarak izlenebileceği 'glass kokpit' olarak dizayn ediliyor. Helikopterin burun kısmında ise ASELSAN tarafından geliştirilen kızılötesi görüş ve hedefleme sistemi yer alıyor.
İlk ihalenin iptaline sebep olan düşman-dost ayrımı yapacak yazılım ASELSAN liderliğindeki Türk şirketleri tarafından hazırlanacak.
2 milyar 600 milyon dolarlık bu proje önemli bir proje.
Öncelikle pahalı bir savunma harcaması faturası ile karşı karşıyayız.
Mutlaka bu harcama belli bir ihtiyaçtan kaynaklanmaktadır. Ancak ödemeyi makul göstermek için A129'un başındaki harfi T129 şeklinde değiştirmek ve de helikoptere "Türk helikopteri" demek ne ölçüde doğrudur tartışılmalıdır.
Bir A129 helikopterinin İtalya'daki maliyeti,satış fiyatı nedir? Türkiye'deki maliyeti ne olacaktır?
Bunların bilinmesinde yarar var. Bu da yetmez . Türkiye her bir helikopter için İtalya'ya lisans ödemesi ve parça ödemesi olarak ne kadar ödeme yapacaktır? Yerli katkı payımız ne olacaktır?
Tabii ki burada bir teknoloji transferi var. Tabii ki burada kendi sanayi kuruluşlarımıza sağlanacak iş imkanı var. Tabii ki bunların hesabı yapılmıştır. Tabii ki bu bilgilerin bir bölümü kamu oyuna açıklanamaz. Amma, bütün bu noktaları bir yana atarak, ilk Türk taarruz helikopteri deneme uçuşunu başarı ile tamamladı demek yanıltıcı olur.
Unutmayalım adı şimdi T129 olan A129'lar uzun süredir uçuyor.
İlk Türk helikopteri T129 olarak isimlendirilen A129'lar 1978 yılında geliştirildi. 1983 yılından buyana 26 yıldır kullanılıyor. Bunları bilmekte yarar var.