21.yüzyılın en etkin silahı, gümrük vergileri

Artık tüm dünya gümrük vergisinin ne oldu­ğunu bilir hale geldi. Kimin sayesinde, ta­bi ki bay Trump’ın sayesinde. Son dönemin tüm dünyadaki baş aktörü, TV programlarının yıldı­zı, hatta gerçek televizyon starı Ukrayna Dev­let Başkanı Zelenskiy’den bile daha aktör olan Trump sayesinde.

Öyle ki düne kadar bu vergi­yi sadece işin içerisinde olanlar yahut bizim gi­bi gümrük müşavirleri telaffuz ederken, bugün herkesin dilinde bir gümrük vergisi ifadesi var. Öyle sorular alıyorum ki anlatamam; gümrük vergisini arttırınca ne olur, enflasyonla ne ilgisi var bu verginin, Çin artık mal satamaz mı, Kana­da diye bir ülke kalmaz mı, Türkiye’yi nasıl etki­ler. Kimseyi de eleştirmemek lazım, zira Başkan Trump göreve geldiğinden bu yana tüm dünya­nın beynini allak bullak etti.

Şimdi bir bakalım, nedir bunun sebebi. Güm­rük vergisi ile ülkelerin mal ve hizmetlerine koy­dukları ve dışarıdan ithal edilen ürünleri kont­rol etmeyi hedeflediklerini görürüz. Ülke için gerekli mal ve hizmetlerin girişini hızlandıra­bilmek için gümrük vergilerini düşük tutarken, ülkeye girişlerini zorlaştırmak istedikleri mal ve hizmetlerin gümrük vergilerini artırırlar. Te­mel hedef ülke içindeki dengeleri korumak. Baş­ta üreticiyi, ardından tüketiciyi ve fiyat dengesi­ni de muhafaza etmek. Ülkeler için korumacı ol­mak istediklerinde de en önemli silah halini alır.

Ve sonunda olanlar oldu

Bu kadar çok gündeme gelmez ve sokaktaki tüketici bu denli karşılaşmazdı gümrük vergile­ri kavramı ile, ama bu bir süredir değişti. Yapa­rım diyen ABD Başkanı, söylediklerini yaptı ve ticaret savaşları resmen başlamış oldu.

ABD Başkanı Donald Trump'ın Meksika ve Kanada'dan yapılan ithalata uyguladığı %25'lik yeni gümrük vergileri salı günü yürürlüğe gi­rerken, Çin mallarına uygulanan vergi oranı da %20'ye çıkarıldı. Bu durum, ABD'nin en büyük üç ticaret ortağıyla yeni ticaret anlaşmazlıkları­nı beraberinde getirdi. Hemen ardından Çin’den cevap geldi ve 10 Mart'tan itibaren belirli ABD ürünlerine %10-15 oranında ek gümrük vergile­ri ve belirli ABD kuruluşlarına yönelik bir dizi yeni ihracat kısıtlaması olacağı belirtildi. Vergi uygulanacak ürünler arasında tavuk, domuz eti, soya ve sığır eti gibi ağırlıklı olarak ABD çiftlik ürünleri bulunuyor. Ve sonrasında Kanada Baş­bakanı Justin Trudeau da ABD'den ithal edilen ürünlere yüzde 25 gümrük vergisi uygulayacağı­nı anons etti. ABD geri çekmeden biz de geri çek­meyiz diye de sözlerine ekledi.

Meksika Devlet Başkanı Sheinbaum ise süku­net ve sabırla bekleyeceğiz, bu ABD hükümeti­nin alacağı bir karardır ve bu çok önemli. Ilım­lı, sakin ve sabırlı olmamız gerekiyor derken, A planı, B planı, C planı ve D planımız var, kimse endişe etmesin diyerek gelebilecek vergilerin sinyalini vermiş oldu.

Bunlar realize olan gümrük vergileri; bir de Trump’ın tehditleri var malum. Avrupa Birli­ği’ne yönelik yüzde 25 gümrük vergileri konusu da halen gündemde. Öte yandan Başkan Donald Trump, Amerikan otomotiv devleri General Mo­tors ve Ford’un CEO'ları ve Stellantis’in Başka­nı ile yaptığı görüşmenin ardından Kuzey Ame­rika'da üretilen bazı motorlu araçlara uygulanan gümrük vergilerini bir ay süreyle ertelemeyi ka­bul etti.

Şu ana dek doğrudan ülkemizin adı geçmese de, ülkemiz ürünleri için özellikle metal ve çelik sektörlerine yönelik gelecek bir vergi artışı ön­görümüz olduğunu belirtmeliyim. Bu sektörle­re gelecek genel bir vergi artışı hiç şüphesiz ül­kemizdeki pek çok ihracatçıyı da olumsuz etki­leyecek. Diğer sektörlere yönelik genel bir vergi artışı olur ise o da elbette bizi etkileyecektir.

Asıl hedef Çin

ABD’nin bu tutumunda en çok rakip gördüğü ve asıl savaş verdiği ülkenin Çin olduğunu ra­hatlıkla söyleyebilirim. Gelen vergiler pek çok ülkeye yönelik olmasına karşın, gerçekte ülke içerisinde daha fazla millileşme ve üretimi he­deflerken, öte yandan da Çin’i zayıflatmaya ça­lıştığını görebilmek zor değil. Ve geçtiğimiz gün Çin'in Washington Büyükelçiliği, "ABD savaş is­tiyorsa, bu ister bir tarife savaşı, ister ticaret sa­vaşı ya da başka bir tür savaş olsun, biz sonuna kadar savaşmaya hazırız" diyerek tavrını ortaya koymuş oldu.

ABD kamuoyunun başkan Trump’ın gümrük tarifelerine olan inancının altında; tarifelerin nihai olarak Amerika’yı yeniden zenginleştire­ceği, geliri arttıracağı, Amerika’nın borçlarını ödemesine yardım edeceği, en önemlisi de is­tihdamı geri getireceği yatıyor. Özellikle küçük işletmeler ve sıradan vatandaşların bu işten ka­zançlı çıkacaklarına inançları bir hayli yük­sek. Trump’ın en önemli endişesi, yapay zekâ ve teknolojiye yatırımları ile son derece güçle­nen Çin’in dünyanın süper gücü olarak ABD’yi tahtından indirmesi. Trump’ın Elon Musk’ı ya­nından ayırmayarak gövde gösterisi yapması da bundan olsa gerek.