21. yüzyıla yeni galeri
Edip Emil ÖYMEN
YENİLEŞİM
[email protected]
James Watt, buhar gücü kullanan makinesini 1765'te çalıştırdı. Bu sistemi geliştiren Richard Trevithick, kendinden hareketli yüksek basınçlı (yani, buhar gücü kullanan) makinesini 1799'da yaptı.
James Watt'ın makinesi bir binayı dolduracak büyüklükteydi. Ve sabitti. Trevithick'inkiyse daha küçüktü. Tekerlekliydi ve yolda yürüyordu. Lokomotifin, yolda gidenini geliştirmişti. Sanayi Devrimi, sürekli buluşlar ve yenilikçilikle adım adım ilerledi.
***
Ama acaba bütün bu gelişim sırasında nasıl bir sosyal-kültürel ortam vardı? Halkın yaşam koşulları? Duygu ve düşünceleri? Gazeteler neler yazıyordu?
Bu soruların yanıtlarını, teknolojinin sosyal ve kültürel etkileriyle ilgilenen uzmanlar bilebilir. Ama "sıradan" halk bilemez. Çünkü, müzelerdeki buluşçuluk ve yenilikçilik örnekleri ile, bunların yaratıldığı sosyal-kültürel ortam arasında bağ kurmak, müzecilerin aklına pek gelmez. ("Aklına gelen" müzeler istisna).
Yenilikçilik, müzecilik için de gerekli. Londra Bilim Müzesi, buluşçuluk-yenilikçilikle dönemin sosyal-kültürel ortamını bağdaştıran "yeni" bir tarihçi bakış açısı getirmek istiyor. 2010'da, kuruluşunun 100. yılını kutlayan Müze, bu amaçla yeni bir galeri açacak: Bilişim ve iletişim teknolojilerinin doğuşu.
***
Yeni galerinin nasıl yapılacağını, fokus gruplara ve ziyaretçilere sordular: İletişimi hızlandıran, bilişimi doğuran binbir cihaz, hangi sosyal koşullarda ortaya çıkartıldı?
Bunu en iyi nasıl anlatırız?
Teknoloji tarihini sosyal-kültürel-tarihsel bağlama oturtacaklar. Öyle ya, buluşlar "vakum"da olmuyor!
"Çağdaş İletişimin Oluşumu" galerisi, iletişimin 200 yıllık serüvenini binlerce parçayla anlatacak. Bu parçaların çoğu, şimdiye kadar sergilenmemiş ve depoda beklemiş. Telgraftan twitter'a yeni galeri, sadece gün yüzüne çıkmamış parçalara değil, konunun "insan" yönüne de odaklanacak.
. Hangi buluş/yenilikçi ürünü kim, hangi koşullarda ortaya çıkarttı?
. Bu kişi nasıl biriydi? Yaşam koşulları, kişiliği, çevresi, ailesi nasıldı?
. Aynı konularda çalışan başka kimler vardı? Hangisi, neden başarılı oldu? Bu kadar ayrıntılı bir sosyal teknoloji tarihi yazabilmek için uzmanlar lazım. Para lazım: İngiliz Piyango İdaresi 6 milyon Sterlin veriyor (yaklaşık 18 milyon TL).
***
1910'da kurulduğundan beri, içerik üretiminde dünya bilim müzelerine ilham veren Londra Bilim Müzesi, bizdeki "müze" kavramından galaksiler kadar uzak. Bilim haberleri ajansı gibi çalışır. Güncel bilimsel konularda hop diye sergi açar. Bir kaç hafta açık kalır.
Sonra şak, kapanır. Tıpkı haber gibi.
Hızlı bir kurumdur. Ama bazı galerileri, günün gerisinde kalmıştı. Örneğin ısı/sıcaklık, kimya, optik galerileri "yeni" kuşağın ilgisini çekmiyordu. Bunu farkeden müze yönetimi, bu galerileri kapattı! Evet, yanlış okumadınız. Kapattı. Bunları yeniden ve daha çağdaş şekilde tasarlayacak.
Yeni kuşağa, Sanayi Devrimi'nden bu yana ortaya çıkan buluş ve yenilikleri "onların anlayacağı" dille, etkileşimli, üç boyutlu, avatarlı yeni sistemlerle anlatacaklar. 19. yüzyılı 21. yüzyıl gencine anlatmak için, o gencin dilini kullanmak gerekiyor.
Yazara Ait Diğer Yazılar
Tüm Yazılar