2024’te gıda, tarım ve çevre

Bu yazıda, gıda güvencesi, tarım ve iklim değişimi başta olmak üzere 2024 yılının önemli gelişmelerine yerimiz yettiği ölçüde değineceğiz.

2024’te dünyada neler yaşandı?

-Artan iklim krizi ve COP29’un hayal kı­rıklığı.

-Trump’ın seçilmesiyle artan risk ve be­lirsizlikler ve bunun uluslararası tarım ti­caretinde korumacılık eğilimlerini körükle­mesi.

-Şiddetlenerek devam eden Ukray­na-Rusya Savaşı’nın başta tahıllar olmak üzere gıda ürünlerinin lojistiğini olumsuz etkilemesi.

-Suriye’de muhaliflerin yönetimi ele ge­çirmesiyle iki ülke açısından tarım alanında ortaya çıkan fırsatlar ve tehditler…

2024 Ülkemiz açısından nasıl geçti?

-2024’te yeni tarımsal destekleme mo­deli uygulanmaya başlandı.

-Hayvancılıkta 1 Ocak, bitkisel üretimde ise 1 Eylül’de başlayan tarımsal üretim plan­laması artık tüm paydaşlarca kabul gördü ve başarıyla uygulanıyor.

-Yeni destekleme sistemi, basitliği, es­nekliği, şeffaflığı ve kayıtlılığı ile öne çıkar­ken yönetilemeyen, anlaşılamayan ve ölçü­lemeyen bir sistem yerine, sadece katsayı ve katsayı değerleri üzerinden tüm destekle­melere yön verilen etkili bir sisteme geçildi.

-Desteklerin üç yıllık açıklanmasıyla üretici önünü görebilir hale geldi.

-Artık hangi bölgede hangi ürünü yetiş­tiriyorsanız alacağınız destek miktarını çev­rim içi hesaplayabiliyorsunuz.

-Planlı üretimin önemli bir unsuru olan sözleşmeli üretim hayata geçirildi.

-Ekim ve kasım aylarında sessizce ger­çekleştirilen ve her hafta yüz binlerce katı­lımcının yer aldığı tarımın en büyük buluş­ması, ‘Cuma Buluşmaları’ gerçekleştirildi.

-Birinci derecede başarılı olduğu tescil ve ilan edilen 105 tarımsal örgüt, sahip oldu­ğu avantajlarla etkili örgütlenmede motivas­yon kaynağı oldu.

-TARSİM kapsamında, gelecek yıl uy­gulanmak üzere, üretim planlamasına ko­nu ürünlerde yüzde 10, sözleşmeli üretimde yüzde 10-15, su kısıtı olan ürünlerde yüzde 10 ve birinci derecede tarımsal örgüt üyele­rine yüzde 5 oranında indirim uygulaması başladı.

-Kadın ve gençlere yönelik olarak, mev­cut olan hibe ve desteklere 2024 yılında ye­nileri eklendi.

-‘Kent Tarımı’ fikrinin ülkemizdeki ilk somut uygulaması olan Organize Tarım Böl­geleri (OTB), 41 ilde 62 proje ile devam edi­yor. 11 OTB 2004’te üretime başladı.

-Tarım ve Orman Bakanlığı (TOB), güve­nilir gıdada yeni bir dönemi başlatarak, tak­lit ve hileli gıda listelerini çevrim içi paylaş­maya başladı. Şeffaflığın maliyeti yoğun de­zenformasyon olarak karşımıza çıktı.

-TOB, üst üste iki yıl kullanılmayan ta­rım arazilerinin kiraya verilmesi hakkında yönetmelik yayınladı. Boş bırakılan arazile­rin tespitine başlandı.

-Suriye’de iktidar değişimiyle, ülkemiz ve Suriye açısından yeni fırsatlar ve tehdit­ler ortaya çıktı.

-Lisanslı depo kapasitesi 12 milyon to­nun üzerine çıktı.

-Tarım ve ormanda dezenformasyonun zirve yaptığı bir yıl oldu.

-Tüm iller IPARD destekleri kapsamına alındı.

2024 itibariyle tarımsal görünümümüz

Tarımsal GSYİH’da Avrupa’da birinci ve dünyada ise dokuzuncu sıradayız. Tarımda birkaç istisna dışında kendimize yetiyoruz.

Tarım ürünlerinde net ihracatçıyız. Ge­çen yıl 31 milyar dolar olan ihracatımızın 2024’te 35 milyar dolara yükselmesi ve 6-7 milyar dolar dış ticaret fazlası bekleniyor.

Tohumculukta; 1,3 milyon ton üretimle yüzde 97 oranında kendine yeten, 117 ülkeye 500 milyon dolarlık ihracat yapan; su ürün­lerinde bu yılı iki milyar dolarlık ihracatla kapatması beklenen, son üç yılda pestisit ka­lıntı oranını üçte bir oranında azaltan ve ni­hayet dünya üretiminde sebzede dördüncü, meyvede ise altıncı sırada yer alan önemli bir ülkeyiz.