2024 yılının ikinci yarısı başlarken işletmelere finansal tavsiyeler

İlk 6 ayın temel motivasyonlarına göre, ikinci 6 ayın motivasyonları farklı olacak. Tüm gelişmeler dikkate alındığında 3 Temmuz 2024 itibarıyla ulusal ve uluslararası piyasalardaki fırsat ve tehditlere dikkat edilmeli.

 Temmuz 2024 ile birlikte yılın ikinci 6 ayına başlamış bulu­nuyoruz. İlk 6 ayın temel motivas­yonlarına göre ikinci 6 ayın mo­tivasyonları farklı olacaktır. Bu konuda özellikle makro değişik­likler ile bu değişikliklerin işlet­me finansal yönetimine etkisi bu yazının temel konusu olacaktır.

Temel değişiklikler

a) Enflasyonda düşüş trendinin başlaması,

b) İç talepte yavaşlama,

c) Dış talepte sıkıntı olmayacak,

d) Kurun stabilitesinin sağlan­ması, TL’nin değerlenmesi,

Bu süreçten olumsuz etkile­necekler…

a) İşletme sermayesi açığı olan şirket ve sektörler,

b) Açığı banka kredisi ile çevi­ren şirket ve sektörler,

c) İç piyasa ağırlıklı satış yapan şirket ve sektörler,

Tüm bu gelişmelere bağlı olarak 3 Temmuz 2024 itibarıyla ulusal ve uluslararası piyasalardaki fır­sat ve tehditler;

Fırsatlar

-2024 yılında merkez bankala­rı için faiz düşüş sürecinin başla­yacak olması,(gecikiyor) AMB ha­ziran itibarıyla indirime başladı.

-Türkiye CDS'lerinin 250 puanın altına düşme beklenti­si, rating notu artış beklentisi (24 Temmuz Moody’s) ve ulus­lararası gri listeden çıkılması ile yabancı sermaye girişinde artış beklentisi.

- Mevcut jeopolitik risk­lerin sınırlı kalması (Ukray­na, Filistin). Ancak konjonk­tür, her an değişmeye açık (İran-İsrail krizi).

- Sıkı para programına sa­dık kalındığı taktirde rating not artışı, döviz kurunda gev­şeme, ve yabancı sermaye giri­şi beklenmelidir.

- Çin ve ABD bu yıl resesyo­na girmeyecek, dış talep canlı…

-Uluslararası kredi kuruluş­larının pozitif raporlarının dış kaynak girişlerinde düşük de olsa başlaması.

-2024 ikinci yarısında özellik­le son çeyrekte ekonomide stabili­te sağlanması bekleniyor.

-Türkiye’de enflasyonun nite­lik değiştirerek talep kaynaklı ha­le dönüşmesi, faize duyarlılığı art­maktadır.

-Yerel seçim sonrası dezenf­lasyonist programın uygulanma­ya devam ediyor olması.

Tehditler

-Küresel tedarik zincirinin ak­saması. gizli global enflasyon ris­ki. (Firmalar alternatif tedarikçi altyapısını hazırlamalı).

-Seçimlerin gerçekleş­mesine rağmen Türkiye'de enflasyonla faiz dışında bir mücadele sürecinin oluştu­rulmamış olması, mali politi­kaların devreye alınamama­sı. (Temmuz 2024'te vergi pa­keti bekleniyor.)

-Maliye politikası ile ilgi­li uygulamalar, elektrik vb yönetilen fiyatlı ürünlerde yapılacak düzenlemelerin enflasyon etkisi belirsizlik ya­ratıyor.

-Ekonomi politikasındaki uy­gulamalar ile birlikte işletmeler ,özelinde alacak yönetimi ve stok politikasında değişikliğe gitmeli. İflas-konkordato-kapanan şirket sayıları artıyor.

-İç talebe yönelik beklenti­ler, üretim ve talep yönlü dü­şüş trendine girdi.

-27 Haziran’da TCMB faiz­lerde bir değişiklik yapmadı. Bununla birlikte yılın ikinci yarısı reel faizin görünür hale gelerek iç piyasada yavaşlama­nın artması eylül-ekimde faiz­de düşüş baskısı gelecektir.

- Çin kaynaklı emtia ve pet­rol fiyatlarında karışık seyir devam ediyor.

-Güçlü dolar beklentisinin artması. (2024 yılında faiz indiri­minin olmama ihtimali.) AMB fa­iz indirdi.

-Faiz %50, enflasyon %75, dolar (yıl sonu ) 40 TL. Yıl so­nu enflasyon beklentisi %40. Ama asıl bundan sonra düşür­mek zor olacak.

-Krediye ulaşılabilirlikte rahatlamaya rağmen maliye­tin artması ve vadenin kısal­ması, riskli kredi tutarında ar­tış, kredi kartı limitlerinide dondurma süreci başladı.

-2024 yılında değerlenecek TL’nin ihracat fiyatlamasında yaratacağı negatif etki.

-İşletme sermayesi ihtiya­cının artırması, kredi maliyet­leri ve ulaşılabilirlik sorunu.

-Dünyada seçimler. Özellikle ABD seçimlerinin dünyada jeopo­litik değişiklikler yaratma olasılı­ğı. (Trump etkisi)

-Vergi paketinin getireceği na­kit etkisi gözden geçirilmelidir.

Ne yapılıyor?

-İklim değişikliğinin pazar, üretim, yatırım faaliyet risk­leri yaratması. (Firma sorgu)

-Sürdürülebilirlik ve işlet­me faaliyetleri ilişkisinin (ye­şil mutabakat) dönüşüm mali­yetleri. (Firma sorgu)

-Dijitalleşme, yapay zekâ uygulamaları ve otomasyon ya­tırımlarının iş planlarına gir­mekte gecikmesi. (Firma sorgu)

Sürdürülebilir işletme yönetimi stratejisi nasıl olmalıdır?

-İç talepte yavaşlama başladı, firmalarımızın ciro kayıpları his­sediliyor. İhracat mevcut ve alter­natif pazar arayışı önceliklendi­rilmeli. Beraberinde kaybın mali­yet yönetimiyle ikame edilmesine çalışılmalı.

-Alacaklarda kayıplara yöne­lik ihtiyat ayrılmalı, sigortalan­malı ve riskli görülen satışlardan kaçınılmalı, 2024'ün ikinci yarı­sında daralma daha da hissedile­cek. Mal-insan-para dengesi göz­den geçirilmeli.

-Nakit ihtiyacı özellikle ikinci yarıyılda daha da artacak. İşletme sermayesi ihtiyacı öncelikle azal­tılmalı. (Faaliyet döngü, gün ve ak­tif devir günü azaltılmalı.)

-2024 yılında 2023 yılına göre ciro oranına göre stok ve alacak­larda düşüş hedefleri konarak yö­netilmelidir.

-Otofinansman önceliklen­dirilmeli (Ticari borç artışı, stok azaltılması), ölçek ve marka gücü kullanılmalı.

-Sabit maliyetler düşürülmeli ve bu dönemi fırsat olarak görerek üretimde daha fazla alt tedarik­çi yaratılarak katma değerli üreti­mi bünyede tutulma strateji uygu­lanmalıdır. (Outsource)

-İnsan kaynakları motivasyon ve aidiyet politikalarına öncelik verilmeli, kurum içi iletişim güç­lendirilmeli.

-Tedarikçi ilişkileri gözden ge­çirilmeli, ilişki yönetimi kullanı­larak terminlere uyulmasına dik­kat edilmeli.

- Selektif satış politikası. (Kârlı, hızlı tahsilat yapılabilen öncelikli.)

- Operasyon maliyetlerinin (işçilik-kayıp-kaçak-hurda vb.) azaltılması sağlanmalı.

-Markaya ve bilinirliğe yöne­lik projeler oluşturulmalı.

-Öz kaynak ağırlıklı yatırımlar önceliklendirilmeli. Yatırım ka­rarlarına mümkünse yılın ikinci yarısında uygulanmasına dikka­te edilmeli. Ancak özellikle firma satınalma fırsatlarının yoğunla­şılacağı bir döneme girildiği unu­tulmamalı.

-Faaliyet hızını arttır, maliyet yönetimini genişlet, kaliteden ta­viz verme.

Son söz: Kişiye hatası söylen­mezse kabahatini hüner zanne­der. Sadi Şirazi