2017’nin ‘yüksek’ büyümesi ‘aile saadeti’ne yansımamış

Evlenme ve boşanma hızları ve eğilimleri, toplum yapısı açısından önemli bir gösterge. Evlenme eğilimleri de boşanma eğilimleri de sosyo-kültürel değişimlerden etkileniyor. Ancak her ikisi de aynı zamanda ekonominin gidişatı ile refah-yoksulluk alanındaki gelişmelerden de yakından etkileniyor.

Bunun en net kanıtı, kriz yıllarında evlenme hızı düşerken boşanma hızının artmasında kendini gösteriyor.

2001 krizinin ardından 2002 yılında evlenme sayısı yüzde 6.28 düşerken, boşanma sayısı yüzde 3.62 artmıştı. İktidarın “teğet geçtiği”ni söyleyegeldiği 2008-2009 krizinde aile yapısında ortaya çıkan hasar, 2001 krizinden kat kat daha şiddetli oldu.

2009 yılında evlenme sayısı yüzde 7.82 ile 2001 krizinden daha yüksek bir hızla düştü. Boşanma sayısı ise 2008’de yüzde 5.78 arttıktan sonra 2009’da yüzde 14.55 gibi çok yüksek bir artış gösterdi.

Boşanma sayısında 2009 yılında görülen artış, Türkiye İstatistik Enstitüsü’nün verilerini açıkladığı 2001-2017 arasındaki 17 yıllık dönemin en yüksek artışı. İkinci en yüksek artış yine 2008-9 krizinin etkisini taşıyan 2008 yılına ait. 2009’daki artış kriz dönemi dışındaki en yüksek artış olan 2005 yılındaki yüzde 5.35’lik artışın neredeyse üç katı hızda.

2008-2009 krizinin evlenme-boşanma eğilimlerinde yarattığı tahribat, 2001 krizinden daha büyük olmakla kalmadı, daha kalıcı da oldu. 2001 krizinin ardından evlenme ve boşanma eğilimleri hemen 2003 yılında toparlanmıştı. 2008-2009 krizi sonrasında ise evlenme ve boşanma eğilimlerindeki olumsuz gelişme etkisini sürdürdü. Kaba boşanma hızı artış, kaba evlenme hızı ise düşme eğilimini sürdürdü.

Evlenme-boşanma eğilimlerinin seyrini boşanmaların evlenmelere oranıyla izlemek daha net bir görünüm ortaya koyuyor. 2001 yılında her 100 yeni evliliğe karşı 16.9 boşanma gerçekleşmişti. Kriz etkisiyle bu rakam 2002’de 18.69’a çıktı. Oran 2003’te16.38’e, 2004’te 14.79’a gerileyerek yatay bir seyre girdi.

2009’da ise 100 yeni evlenmeye karşı boşanma sayısı 19.29’a fırladı. Ve burada da durmadı ve artışını sürdürerek 2015’te 21.86’ya kadar tırmandı. 2016’da küçük bir gerileme ile oran 21.22’ye indi. Ama bu kalıcı olmadı ve 2017’de 100 yeni evliliğe karşı gerçekleşen boşanma sayısı tekrar yükselerek 22.55 ile 17 yıllık istatistik döneminin rekoruna ulaştı.

2017’de 100 evlenmeye karşılık gerçekleşen boşanma sayısında başı çeken illerin turizm ve sanayi ağırlıklı kentler olması dikkat çekiyor. Yeni evliliğe karşı boşanma oranı 30’un üstünde olan iller arasında Antalya, Muğla, Aydın, İzmir, Eskişehir, Denizli, Uşak ve Kırklareli yer alıyor.
Rakamlar gösteriyor ki 2017’nin göreli yüksek büyüme hızı, aile saadetine pek yansımamış.