2017'nin ilk enerjisi
Yeni yılımıza, 2017'ye, en temiz enerji kaynağı ile, enerji verimliliği ile başlıyoruz. Bu hafta 36. Enerji Verimliliği Haftası ülkemiz genelinde kutlanıyor. 1981'den beri Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü (YEGM) etkinlikleri sürdürüyor. Aynı haftada, sekiz yıldır Ulusal Enerji Verimliliği Forum ve Fuarı da gerçekleştiriliyor. 1935 yılında yılında kurulan "Elektrik İşleri Etüt İdaresi (EİE), yeni adıyla YEGM, ülkemizde ilk enerji verimliliği çalışmalarının yürütüldüğü resmi erktir. 30'lu yıllarda dünyada ekonomik kriz yaşanırken genç Türkiye Cumhuriyeti Millet Meclisi'nde Aralık 1929'da ilk kez ekonomik zorlukların aşılması için yapılması gerekenler içinde yerli kaynakların kullanımı ve tasarruf da görüşüldü. Başbakan İsmet İnönü konuşmasında "Aklı eren bütün vatandaşların şuurunu uyandırmak üzere devletin bütün kuvvetlerini harekete geçireceğiz" dedi. Meclisin bu çalışmasını Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal Atatürk telgraf ile kutlarken "Bütün milletin fiili tasvibi iktisadi mücadelemizde muvaffakiyetimiz için pek kıymetli bir teşviktir efendim" dedi. Konunun halka anlatılarak benimsetilmesi hedefi ile Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti kuruldu. Atatürk'ün himayesine aldığı cemiyetin amaçlarında, halkı israfl a mücadeleye, hesaplı ve tutumlu yaşamaya ve tasarrufa alıştırmak, yerli malı kullanımı ve üretimlerini artırmak vardı. Enerjiye erişimin tüm dünyada sınırlı olduğu o günlerde, enerji verimliliğinden söz edilmiyordu. Elektrik ve akaryakıt var ya da çoğunlukla yoktu. O günden bugüne izdüşüm yaparsak "Bütün milletin fiili tasvibi" konusu günümüzde de öncelikli.
Dünyadaki ekonomimi gelişmeler ve Türkiye'miz ekonomisi malumumuz. Enerjinin üretirken, tüketirken vazgeçilemez konumu ve maliyeti de malumumuz. İşte bu noktada, enerji verimliliği yerli-yenilenebilir-en temiz enerji kaynağı olarak büyük önem kazanıyor. Kişilerden sanayiye, üretim-tüketim-hizmet için enerji verimliliği seferberliği şart. Enerji Verimliliği Kanunu (2007) uyarınca "Enerjinin verimli kullanımının yaygınlaştırılması amacıyla kamuoyunun bilinçlendirilmesine yönelik yapılacak faaliyetler" konusunda YEGM'in faaliyetleri mühim. Yıllar önce, ilk ulusal bilinçlenme için TRT televizyonundaki kısa bir filmi hatırlıyorum. Kadınların yüz kırışıklıklarını göstermemeleri için loş ışığın daha avantajlı olduğu vurgulanarak, ev içi aydınlatmada tasarrufa çağrı vardı. Yakın geçmişte Enver adlı sembol kahramanımız oldu. Enver için Türk Dil Kurumu sözlüğü “nurlu, çok parlak, çok güzel” diyor. Bu ad kampanyalara yakıştı. Epeyce yol aldık. Lakin yeterli düzeye varamadık. Enerji Verimliliği Strateji Belgesi (2011-2023) ile "2023 yılında Türkiye’nin enerji yoğunluğunun (enerji tüketiminin gayri safi yurt içi hâsıla değerine oranının), 2011 yılı değerine göre en az %20 azaltılması" temel hedefimiz var. Bu hedef için kısa, orta ve uzun vadede uygulanacaklar Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı ile hayata geçecek. Enerji verimliliği için çalışmak yeni bir iş alanı oldu.Şirketlerde bölümler kuruldu. Sivil toplum örgütlenmesi güçlü. Enerji medyası konuyu takip ederken, ulusal yazılı ve görsel basında da belli bir ilgi var. Ancak konunun ciddi öneminin hakettiği yeterli bir ilgi değil. Vatandaşın, üreticinin bilgilenmesi gerek.
Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Derneği'mizin destekleyen kurum olarak yer aldığı 8. Ulusal Enerji Verimliliği Forumu ve Fuarı'nda bu yıl bir ilk var. YEGM Genel Müdürü Dr. Oğuz Can başkanlığında "Enerji Verimliliği Arenası: Sorun, Söyleyelim" paneli. Kıymetli İTÜ Mezunumuz Dr. Can, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Verimlilik Genel Müdürü Anıl Yılmaz ve İTÜ’lü akademisyenlerle arenada. Deneyimimi gelecek yazımda sizlerle paylaşacağım.