2016 vergi cezaları ne oldu?

25 Aralık 2015 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan genel tebliğlerle, 2016 yılında uygulanacak vergiler, cezalar ve vergi uygulamalarında esas alınan had ve tutarlar netleşti. Bugün ve bundan sonra yayınlanacak iki makale, özellikle şirketler için 2016 yılında sıkça kullanılacak vergi rakamlarını okuyacaksınız.  2016 yılında uygulanacak ceza tutarları konusunda özel bir düzenleme yapılmadı. Genel düzenlemeler kapsamında, ceza tutarları yeniden değerleme oranında arttı. İşte 2016 yılında uygulanacak, özellikle şirketler için önemli görülen bazı ceza tutarları.

Fatura vermeme ve almamanın cezası

- Fatura düzenlememenin cezası, faturada yazılması gereken tutarın yüzde 10’u kadardır. Fatura düzenlenir ancak tutar eksik yazılırsa kesilecek ceza, tutar farkı üzerinden hesaplanır.

- 2016 yılında düzenlenmesi gereken her bir fatura için kesilecek asgari ceza tutarı, fatura tutarına bakılmaksızın, 210 liradır.

- Fatura düzenlememe fiili için var olan alt sınır yanında, bir de üst sınır vardır. 2016 yılı için toplam ceza üst sınırı 110 bin liradır. Bu tutar 2015 yılında 106 bin lira olarak uygulandı.

- Vergi Usul Kanunu, fatura vermeyenler ile almak zorunda olmasına rağmen fatura almayanları aynı ölçüde cezalandırıyor. Yukarıdaki cezalar fatura almayanlar için de geçerlidir.

- Gerçek kişi tüketiciler, Vergi Usul Kanunu’nda fatura almak zorunda olanlar arasında sayılmış değildir. Buna rağmen, fatura almayanlara uygulanacak cezaların düzenlendiği maddede, fatura almayan tüketiciler için de özel usulsüzlük cezası öngörülmüştür. Bunlara kesilecek ceza, yukarıda fatura almak zorunda olanlar için ifade edilen cezanın beşte biri kadardır.

- Bu arada, fatura düzenleme sınırını da hatırlatmak gerekirse, 2015 yılında geçerli olan 880 liralık tutar, 2016 yılı için 900 liradır.

Geç gelen faturalar nedeniyle doğacak riskler

Yüklenilen katma değer vergisinin indirim hakkı vergiyi doğuran olayın meydana geldiği takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili belgelerin kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabilmektedir. Bu düzenleme nedeniyle, vergiyi doğuran olayın 2015 yılında olduğu işlemler için düzenlenen ve geç gelmesi nedeniyle bu yılın defterlerine kaydedilemeyen veya 2016 yılı tarihini taşıyan faturalarda yer alan vergilerin indirimi mümkün olmamaktadır. Ceza niteliğinde olmamakla birlikte, cezadan daha ağır sonuçları olan bu duruma dikkat edilmesinde yarar var.

Levha bulundurma veya asma zorunluluğuna uyulmaması

Levha bulundurma veya asma zorunluluğuna uymayanlara 2016 yılında kesilecek ceza 210 liradır.

Muhasebe standartlarına uyulmaması

Muhasebe standartlarına, tek düzen hesap planına ve mali tablolara ilişkin usul ve esaslar ile muhasebeye yönelik bilgisayar programlarının üretilmesine ilişkin kural ve standartlara uymayanlara 2016 yılında kesilecek ceza tutarı 5 bin liradır.

Verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesi veya ödenmemesi

Verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesi veya eksik tahakkuk ettirilmesi ya da tahakkuk ettirilmesine rağmen zamanında ödenmemesi halinde uygulanacak gecikme faizi ve gecikme zammı oranı, 2016 yılı başı itibariyle aylık yüzde 1,40’tır.

Usulsüzlük cezaları

Beyannamelerin verilmemesi, defter tutulmaması, tutulan defterlerin noksan, usulsüz veya karışık olması, istenen kayıt nizamına uyulmaması, bildirimlerin zamanında yapılmaması, defterlerin zamanında tasdik ettirilmemesi veya hiç tasdik ettirilmemiş olması gibi suçlar için 2016 yılında kesilecek usulsüzlük cezaları aşağıdaki tabloda yer almaktadır:

- Birinci derece usulsüzlükler (TL)   

- İkinci derece usulsüzlükler (TL)

- Sermaye şirketleri    126    69

- Sermaye şirketleri dışında kalan birinci sınıf tüccar ve serbest meslek erbabı    80    40

Usulsüzlük fiili re’sen takdiri de gerektiriyorsa, tabloda gösterilen ceza tutarları 2 kat olarak uygulanır.

Tahsilat ve ödemelerini bankalar üzerinden yapmayanlara uygulanacak ceza

Tahsilât ve ödemelerini banka ve benzeri kuruluşlar aracılığıyla yapmayan mükelleflerden her birine, her bir işlem için yukarıda yer verilen tutarlardan az olmamak üzere, işleme konu tutarın %5’i oranında özel usulsüzlük cezası kesilir.  Bir yılda kesilecek ceza tutarı 1 milyon 100 bin lirayı geçemez.

Diğer bazı fiiller nedeniyle kesilecek cezalar

İstenen bilgileri vermeyenler, yetkililerce istenen defter, kayıt ve belgeleri ibraz etmeyenler ve elektronik ortamda beyanname vermeyenlere uygulanacak ceza tutarları aşağıdaki tabloda yer almaktadır:

- Birinci sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbabı    1.370 TL

- İkinci sınıf tüccarlar    690 TL

Elektronik ortamda beyanname verilmesi mecburiyetine uyulmaması halinde kesilmesi gereken özel usulsüzlük cezası, beyannamenin kanuni süresinin sonundan başlayarak elektronik ortamda 30 gün içinde verilmesi halinde onda bir oranında, bu sürenin dolmasını takip eden 30 gün içinde verilmesi halinde ise beştebir oranında uygulanır.