2016 bütçesi sıkıntılı olacak!...

Maliye Bakanı Naci Ağbal, Maliye bürokrasisinden gelen yeni siyasetçi.

Genç yaşında önemli başarılar yakalamış birisi. Daha da önemlisi, bundan önceki hükümetler döneminde sağlanan bütçe disiplininde rolü olan işin mutfağındaki isimsiz kahramanlardan bir isim. Gerek Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürü olarak ve gerekse Müsteşar olarak yakın geçmişteki önemli bir resim. Hatta kimi icraatlarıyla da farklılığını ortaya koymuş bir bürokrat. 

Aslında maliyecilik kolay değil. Özellikle siyasilerle ilişkilerde çok zorlukları olur maliyecinin. Her gün maliye koridorlarında siyasiler dolaşır. Bazen de siyasilerin arkasına aldığı vatandaş, işçi, köylü, iş adamı ile maliyenin labirentleri keşfedilir.

Öte yandan Maliye Bakanı olsun Maliye bürokratı olsun, genelde muhalefet tarafıyla hep sıkıntı yaşanır. Muhalefet temsilcisi siyasiler, haklı veya haksız yakınmalarda bulunur. Hatta iktidar tarafıyla da Maliye Bakanı'nın ve Maliye bürokratının sıkıntıları olur. Şöyle ki; iktidar tarafı siyasiler yeni kadro, unvan, ödenek serbest bırakma, ek ödenek, vergi sorunlarını aşma adına taleplerde bulunur. Bunların önemli bir kısmı mevzuat ve bir kısmı da bütçe kısıtları nedeniyle karşılanamayınca da sıkıntılar yaşanır.

Bu anlattıklarım işin genel işleyişi ile ilgili gerçekler. 

Bir de işin konjonktürel veya ortaya çıkan yeni koşullar gereği zorlukları vardır. İşte 2016 yılı bütçesi bu zorlukları içeriyor. Yani 2016 yılı bütçesi sıkıntılı olacak. Dolayısıyla çiçeği burnunda Maliye Bakanı Naci Ağbal da bu zorluğu yaşayacak. 

Peki, nedir 2016 yılı bütçe sıkıntısı?…

Bunun cevabı iki noktada toplanıyor. 

Birincisi, 2015 yılı bütçesinde sağlanan performanstan sonra 2016 yılının kısıtlarını aşmanın zorluğu. İkincisi de 64. Hükümet'in vaatlerinin bütçeye yansımasının yaratacağı ilave yüklerin büyüklüğü.

Gerçekten de 2015 yılı bütçe performansı genel ve makro çerçevede başarılı. Üstelik 2015 yılında yaşanan iki büyük genel seçime rağmen oldukça iyi. En son yayımlanan Ekim 2015 ayı ve 10 aylık sonuçlar da bunu teyit ediyor. 

Bundan 15 gün önce yayımlanan rakamları bir hatırlayalım:

- Ekim 2014 ayının bütçe giderleri 37 milyar lira iken yüzde 1.7 azalarak 36.5 milyar liraya gerilemiş,

- Ekim 2014 ayının bütçe gelirleri ise 34 milyar lira iken yüzde 28.2 artarak 44 milyar liraya yükselmiş,

- Bu ayın vergi gelirleri 2014 yılında 27.9 milyar liradan 2015 yılının aynı ayında 35 milyar liraya yükselerek yüzde 25.6 artış sağlanmış, 

- Ekim 2014 ayında faiz dışı fazla 4 milyar lira iken bu yılın ekim ayında 9.9 milyar lira olmuş,

- Dolayısıyla ekim ayının bütçe sonucu geçen yıl 3 milyar lira açık verirken bu yıl 7.2 milyar lira fazlaya dönüşmüş, yani geçen yılın aynı ayına göre 10 milyar liranın üzerinde performans yakalanmış,

- 2015 yılının Ocak-Ekim dönemi 10 aylık sonuçları da bu paralelde ortaya çıkmış ve bütçe açığı geçen sene 14.9 milyar lira iken bu yıl 6.2 milyar liraya gerilemiş, 

- Bunda bütçe gelirlerindeki yüzde 16.5 artışa karşılık bütçe giderlerini yüzde 11.5 artış sınırında tutma etkili olmuş. 

Gelelim 2016 bütçesinin sıkıntılarına veya kısıtlarına…

- Seçimler sırasında hükümetin vaatleri bütçeye yük olarak yansıyacak. Emeklilere verilecek ilaveler, asgari ücretin artışından ortaya çıkacak kamu işçileri aylıkları, çiftçilere verilecek destekler, genç girişimcilere öngörülen kolaylıklar 2016 yılı bütçesine ciddi ilave yükler getirecek. 

- Hükümet vergi artışı yapmayacağı sözünü verdiği için de bu ilave yükler vergiyle karşılanamayacak

- Eğer 2016 yılında ekonomide beklenen canlanma olmazsa bu da KDV ve ÖTV gibi büyük tutarlı vergi gelirlerini olumsuz etkileyecek ve vergi performansı düşecek. Bu da bütçe açığını tetikleyen bir başka etmen olacak.

Galiba 2016 bütçesinde, ciddi özelleştirme çabaları ve ağırlıklı iç borçlanma artışları görülecek. Bunları da önümüzdeki birkaç günden itibaren hızlandırılmış bütçe maratonunda izleyeceğiz.