2015’te büyüme istihdama ne kadar yansıdı?
2015’te ekonomi yüzde 3.98 büyüyerek yüzde 4 olan Orta Vadeli Plan (OVP) hedefini yakaladı. İşsizlik oranı ise yüzde 10.3’e çıkarak yüzde 9.5 olan OVP hedefinin oldukça üzerinde gerçekleşti.
Büyüme ve istihdamdaki gelişmeye sektörler bazında baktığımızda büyümenin istihdama yansımasında dengesiz bir görünüm ortaya çıkıyor. Sanayi, inşaat ve tarımdaki büyüme, istihdama neredeyse hiç yansımamış. Buna karşın hizmetlerde istihdam artışı büyüme hızının da üzerine çıkmış.
Ana ve alt sektörlere göre büyüme ve istihdam artışına birlikte baktığımızda öne çıkan tesbitleri şöyle sıralayabiliriz.
* Sektörler toplamındaki büyüme hızı yüzde 4.57 ile GSYİH artışının da üzerinde gerçekleşti. İstihdam artışı ise yüzde 2.65 ile sektörlerin büyümesinin oldukça gerisinde kaldı.
* Ana sektörler içinde yüzde 7.61 ile en hızlı büyüyen sektör olan tarımda istihdam neredeyse yerinde saydı. Tarımdaki istihdam artışı sadece yüzde 0.24 oldu. Ancak bu artış, tarımda daha önce üç yıl üst üste süren ve 2014’te yüzde 9.06’yı bulan düşüşün ardından gerçekleşti.
* Sanayide büyüme temposunu korumasına karşın istihdam artışı durdu. 2014’te yüzde 3.83’lük büyümeyle istihdamını yüzde 7.27 artıran sanayi, 2015’te yüzde 3.66 büyümeyle sadece yüzde 0.3’lük bir istihdam artışı gerçekleştirebildi.
* İnşaatta da benzer bir durum var. İnşaat sektörü 2014’te yüzde 2.17 büyürken istihdamını yüzde 7.30 artırmıştı. 2015’te büyüme hızı yüzde 1.71’e gerilerken, istihdam artışı neredeyse durarak yüzde 0.1’e indi.
* Hizmetlerde ise tersine bir değişim var. 2014’te istihdam artışı, yüzde 3.63 ile yüzde 4.25 olan büyüme hızından daha düşük bir seviyedeydi. 2015’te ise istihdam artışı yüzde 4.82 olan büyüme hızının üzerine çıkarak yüzde 4.97’yi buldu.
* Ekonominin ve sanayinin bel kemiği olan imalat sanayinde büyüme hızı yüze 3.65’ten yüzde 3.81’e çıkarken istihdam artışı yüzde 6.56’dan yüzde 0.41’e keskin bir düşüş yaptı.
* 2015’te yüzde 2.33 daralan madencilikte istihdam yüzde 11.94 azaldı. Madencilik, tüm alt sektörler içinde istihdamı en fazla düşen sektör oldu.
* Hizmet sektörleri içinde büyüme ile istihdam değişimleri arasında en büyük dengesizlik finans ve sigortacılıkta ortaya çıktı. Finans sektörü yüzde 10.02 ile en hızlı büyüyen ikinci sektör olurken, istihdam düşüşünde de yüzde 2.33 ile ikinci sırada yer aldı.
*Ulaştırma ve depolama hizmetlerinde yüzde 2.89’luk büyümeye rağmen istihdam yüzde 0.98 azaldı.
* En yüksek istihdam artışı yüzde 13.74 ile kültür, sanat, eğlence, dinlence ve spor sektöründe gerçekleşti. Bu sektör aynı zamanda yüzde 5.29 ile ortalamanın üzerinde büyüyen sektörlerden birisi oldu.
* Bilgi ve iletişim sektörü istihdamın büyümeye göre çok daha hızlı arttığı bir sektör oldu. Bilgi ve iletişim sektörü yüzde 3.29 ile ortalamanın altında büyürken istihdam artışı yüzde 10.57 ile yüzde 2.65 olan ortalamanın çok üzerine çıktı. Ancak bilgi ve iletişim sektöründe 2014’te büyüme yüzde 3.34 ile yaklaşık 2015 ile aynı seviyede olmasına karşın istihdam yüzde 10.63 azalmıştı. 2015’teki istihdam artışı, ancak 2014’teki kaybın büyük ölçüde telafisi ile sınırlı kaldı.
* Mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetlerde hem büyüme, hem istihdam artışı yüksek oldu. Bu sektör yüzde 11.41 büyürken istihdam yüzde 9.65 arttı.
* İdari destek ve hizmet faaliyetleri yüzde 5.28 büyürken istihdam yüzde 11.87 arttı.
