2015 vergi cezaları ne oldu?

Bu köşede 2 Ocak tarihinde yayınlanan makalede, 2015 yılı vergilerinin kısa bir özeti yapılmıştı. Söz konusu makalede belirtildiği üzere, 2015 yılında maktu vergiler, yeniden değerleme oranı olan %10.11 oranında artmıştı.

2015 yılında uygulanacak ceza tutarları konusunda da özel bir düzenleme yapılmadı. Genel düzenlemeler kapsamında, ceza tutarları yeniden değerleme oranında arttı. Yeni ceza tutarları hesaplanırken, yeniden değerleme oranında artırılan tutarların, %5’ine kadar olan kesirleri dikkate alınmadı.

Aşağıda, 2015 yılında uygulanacak, özellikle şirketler için önemli görülen bazı cezalar özetlenecektir.

Fatura vermeme ve almamanın cezası

Fatura düzenlemek zorunda olanların bu ödevi yerine getirmemesi durumunda, faturada yazılması gereken tutarın %10’u oranında ceza kesilmektedir. Fatura düzenlenmesine karşılık, düzenlenen faturada gerçek tutardan farklı tutara yer verilmesi halinde kesilecek ceza, tutar farkı üzerinden hesaplanacaktır.

2015 yılında düzenlenmesi gereken her bir fatura için kesilecek ceza tutarı, faturada tutarına bakılmaksızın, 200 liradan az olamayacaktır.

Fatura düzenlememe fiili için var olan alt sınır yanında, bir de üst sınır vardır. 2015 yılı için toplam ceza üst sınırı 106 bin liradır. Bu tutar 2014 yılında 97 bin lira olarak uygulanmıştır.

Vergi Usul Kanunu, fatura vermeyenler ile almak zorunda olmasına rağmen fatura almayanları aynı ölçüde cezalandırmaktadır. Yukarıdaki cezalar fatura almayanlar için de geçerlidir.

Gerçek kişi tüketiciler, Vergi Usul Kanunu’nda fatura almak zorunda olanlar arasında sayılmış değil. Buna rağmen, fatura almayanlara uygulanacak cezaların düzenlendiği maddede, fatura almayan tüketiciler için de özel usulsüzlük cezası öngörülmüştür. Bunlara kesilecek ceza, yukarıda fatura almak zorunda olanlar için ifade edilen cezanın beşte biri kadardır.

Yukarıda fatura vermeme veya almamanın cezası özetlenmiş olmakla birlikte, benzer cezalar fatura dışındaki verilmesi ve alınması gereken diğer belgeler için de söz konusudur. Bu çerçevede, verilmesi gereken perakende satış fişini vermeyenlere uygulanacak özel usulsüzlük cezasının alt sınırı, verilmesi gereken her bir perakende satış fişi için 200 lira, bir yılda kesilecek en fazla ceza tutarı ise 106 bin liradır.

Bu arada, fatura düzenleme sınırını da hatırlatmak gerekirse, 2014 yılında geçerli olan 800  liralık tutar, 2015 yılı için 880 lira olmuştur.

Geç gelen faturalar nedeniyle doğacak riskler

Yüklenilen katma değer vergisinin indirim hakkı vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili belgelerin kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabilmektedir.

Bu düzenleme nedeniyle, vergiyi doğuran olayın 2014 yılında olduğu işlemler için düzenlenen ve geç gelmesi nedeniyle bu yılın defterlerine kaydedilemeyen veya 2015 yılı tarihini taşıyan faturalarda yer alan vergilerin indirimi mümkün olmamaktadır. Ceza niteliğinde olmamakla birlikte, daha ağır sonuçları olan bu duruma dikkat edilmesinde yarar bulunduğunu tekrar hatırlatmakta yarar görülmüştür.

Vergi levhası bulundurma veya asma zorunluluğuna uyulmaması

Vergi levhası bulundurma veya asma zorunluluğuna uymayanlara 2015 yılında kesilecek ceza 200 liradır.

Muhasebe standartlarına uyulmaması

Muhasebe standartlarına, tek düzen hesap planına ve mali tablolara ilişkin usul ve esaslar ile muhasebeye yönelik bilgisayar programlarının üretilmesine ilişkin kural ve standartlara uymayanlara 2015 yılında kesilecek ceza tutarı 4 bin 800 liradır.

Verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesi veya ödenmemesi

Vergi ödevlerinin zamanında yapılmaması veya eksik yapılması nedeniyle, verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesi halinde eksik tahakkuk eden verginin bir katı tutarında vergi ziyaı cezası kesilmektedir.

Vergi ziyaına; defter ve belgelerin yok edilmesi, tahrif edilmesi veya gizlenmesi, hesap ve muhasebe hilesi yapılması, sahte belge düzenlemek veya kullanmak gibi nitelikli bazı işlemler yapmak suretiyle neden olunması halinde, hapis cezası yanında, kesilecek ceza tahakkuk eden verginin üç katıdır.

Verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesi veya eksik tahakkuk ettirilmesi ya da tahakkuk ettirilmesine rağmen zamanında ödenmemesi halinde uygulanacak gecikme faizi ve gecikme zammı oranı, 2015 yılı başı itibariyle aylık yüzde 1.40’tır.

Usulsüzlük cezaları

Beyannamelerin verilmemesi, defter tutulmaması, tutulan defterlerin noksan, usulsüz veya karışık olması, istenen kayıt nizamına uyulmaması, bildirimlerin zamanında yapılmaması, defterlerin zamanında tasdik ettirilmemesi veya hiç tasdik ettirilmemiş olması gibi suçlar için 2015 yılında kesilecek usulsüzlük cezaları aşağıdaki tabloda yer almaktadır:

Usulsüzlük fiili re’sen takdiri de gerektiriyorsa, tabloda gösterilen ceza tutarları 2 kat olarak uygulanır.

Diğer bazı fiiller nedeniyle kesilecek cezalar

İstenen bilgileri vermeyenler, yetkililerce istenen defter, kayıt ve belgeleri ibraz etmeyenler ve elektronik ortamda beyanname vermeyenlere uygulanacak ceza tutarları aşağıdaki tabloda yer almaktadır:

Tahsilât ve ödemelerini banka ve benzeri kuruluşlar aracılığıyla yapmayan mükelleflerden her birine, her bir işlem için yukarıda yer verilen tutarlardan az olmamak üzere, işleme konu tutarın %5’i oranında özel usulsüzlük cezası kesilir. Ancak bir yılda kesilecek ceza tutarı bin 60 lirayı geçemez.

Elektronik ortamda beyanname verilmesi mecburiyetine uyulmaması halinde kesilmesi gereken özel usulsüzlük cezası, beyannamenin kanuni süresinin sonundan başlayarak elektronik ortamda 30 gün içinde verilmesi halinde ondabir oranında, bu sürenin dolmasını takip eden 30 gün içinde verilmesi halinde ise beştebir oranında uygulanır.