2015 enflasyon tahminleri yüzde 9’a doğru revize ediliyor

Enflasyonda hedef oran olan yüzde 5, “ah keşke” denilen, ama kimsenin inanmadığı bir orandı; uzunca bir süre daha öyle kalacağı da anlaşılıyor. 

2015 için yüzde 6.1 olarak dile getirilen tahmin, “gayet iyi” bir orandı; petrol fiyatları düşünce bu oranı da hemen aşağı, yüzde 5.5’e çekiverdik, hazır petrol fiyatları düşmüşken, gerçekleşme de pekala bu düzeye indirilebilirdi, öyle sandık. 

Yeni tahminimiz olan yüzde 5.5’i tutturduk mu, yüzde 5’lik hedefe geldik sayılırdı, yarım puanın lafı mı olurdu... 

İşte 2015’e bu hesapları yaparak başladık. Ama, TÜİK ocak ayında yüzde 1.10 artış açıklayarak tüm tahminleri alt üst edince, şubat ayı yüzde 0.73 ile yine geçen yılın üstünde gelince ve yetmezmiş gibi martta yine tahminler çok aşılıp yüzde 1.19 artış olunca, rahmetli Kayahan’ın o güzel şarkısındaki sözlere uyarlarsak; “El ayak çekildi, enfl asyonla ilgili söylenecekler tükendi, enflasyonun düşmekte olduğunu savunanlar boyunları bükük evlerinin yolunu tuttu ve enflasyon konuşmak sanki işkenceye dönüştü”... 

Duyuyor musunuz artık enflasyonun düşme eğiliminde olduğunu söyleyeni, yıllık oranın hedefl enen yüzde 5.5’e ineceğine olan inancının güçlendiğini dile getirebileni... 

Girişte de belirttik ya, aslında ne hedef oran olan yüzde 5’e inanan vardı, ne tahmin diye dile getirilen yüzde 5.5’e... 

Düşük oranlar vererek kamuoyunu etkileyebileceğimizi mi sandık, bilmiyoruz. Yok, amacımız böyle bir etki yaratmak değildi de gerçekten bu oranlarda kalabileceğimizi mi umduk, onu da bilmiyoruz. Ama bu iki seçenekten birincinin doğru olmasını tercih ederiz. Birincide kamuoyunu yönlendirme çabası var, doğru; ama ikincide büyük bir öngörü sapması var. Sizce hangisi daha az kötü! 

Yüzde 8-9 aralığı bekleniyor 

2015 enflasyonuna ilişkin ilk tahmini yaptığımızda, değil bu yıla ilişkin bir veri, henüz 2014 yılı bile tamamlanmamıştı. Tarih 5 Aralık 2014’tü ve 2015 yılı gerçekleşmesinin yüzde 8.1 olacağını yazmıştık. Bu yıla geldik, ocak ayıydı, yani bu yıla ilişkin hiçbir oran yoktu yine, tahminimizi yineledik, 7 Ocak’ta 2015 enfl asyonunu yine yüzde 8.1 olarak beklediğimizi belirttik. Bu tahminleri son yılların aylık gerçekleşmelerinden yola çıkarak teknik analiz sonucu bulduğumuzu da ifade ettik. 

Ve geldik mart sonuna... Artık yüzde 8 mazide kalan bir tahmin niteliğine bürünmüş durumda. Özellikle ocak ve mart aylarında tahminlerin çok üstünde gelen artışlar yüzünden yılı yüzde 8’de tamamlama olasılığımız çok azaldı. 

2015 için başlangıçta yapılan aylık gidişat tahmini ile, mart sonundaki gerçekleşmenin ardından yapılan tahmin arasında her ay için yaklaşık bir puanlık bir fark oluşmuş durumda. Yani buna göre, 2015 yılı gerçekleşmesi artık yüzde 8 değil, yüzde 9 olacak gibi. Bir başka ifadeyle sınırları taban için yüzde 8, tavan için yüzde 9 olarak dile getirmek, en azından şu dönemin koşullarına göre, pek yanlış olmasa gerek. 

Gıda, gıda, gıda... 

Gıda ve alkolsüz içeceklerin toplam endeksteki ağırlığı yüzde 24.25 düzeyinde, bu oranı daha önce de aktarmıştık. Ama, bu gruptaki fiyat artışı öylesine hızlı seyrediyor ki, endeksteki dörtte birlik ağırlığa karşılık, toplam artışa yansıma yüzde 50’yi buluyor. 

Mart ayında TÜFE yüzde 1.19 artarken, gıdadaki artış yüzde 2.47 oldu. Son bir yıl itibariyle ise toplam artış yüzde 7.61, gıda maddelerindeki artış yüzde 14.12 olarak gerçekleşti. 

Buna göre, tüketici fiyatlarında mart ayında kaydedilen yüzde 1.19’luk artışa, gıda ve alkolsüz içecekler grubundan olan yansıma 0.61 puanı buldu. Son bir yıldaki yüzde 7.61’lik artışın 3.37 puanı da gıdadan kaynaklandı. 

Gıda grubunda fiyatlar geçen yıl kuraklık yüzünden yüksek seyretmişti. Bu yıl ise bir normalleşme yaşanacak, dolayısıyla gıdanın TÜFE üstündeki baskısı kalkacaktı. Hele hele geçen yılın yüksek fiyatları devreden çıkıp, yerlerine daha ılımlı fiyatlar gireceği için gıdanın katkısı çok olumlu olacaktı. Umulan buydu. Ama tam tersine bir geçiş yaşandı, bu yıl da aşırı yağışlar ve kış koşulları daha şimdiden tarım üretimini vurmaya başladı. 

İşte sonuçlar ortada... Tarım toplam TÜFE’yi olumlu anlamda etkilemediği gibi, olumsuz etki tırmanarak sürüyor. Dolayısıyla genel gidişatta önümüzdeki dönemde tarım kaynaklı olumlu yönde bir dönüş beklenmiyor 

Ulaştırma da sırtını döndü 

Petrol fiyatlarındaki hızlı gerileme sayesinde ulaştırma grubunda akaryakıttan kaynaklanmak üzere hızlı fiyat gerilemesi görülmüştü. Ulaştırma grubu fiyatları aralık ayında yüzde 1.78, ocakta yüzde 0.56 gerilemişti. Bu eğilim, şubatla birlikte sona erdi. Ulaştırma grubu fiyatları şubatta yüzde 1.77, martta yüzde 0.91 arttı. Petrol fiyatlarındaki o hızlı düşüşün durması ve döviz kurunun yataya dönmesi yüzünden ulaştırma grubunda bundan sonra çok yüksek olmasa da artışlar görmemiz kaçınılmaz gibi... 

Yani, gıdadan umut yok; petrol ve kur çok önemli avantaj yaratacak şekilde aşağı dönmezse ulaştırma grubundan da. Öte yandan, giyim ve ayakkabı grubunda ocak ve şubat aylarında yüzde 7’yi bulan ve genel artışı sınırlayan gerileme, yerini martta yüzde 1 artışa bırakmış durumda. Dolayısıyla enflasyonun mart sonunda geldiği yüzde 7.61’i aşağı yönde ve kalıcı olarak kırması için inandırıcı bir “hikaye” yok. Bu yüzden kendimizi yavaş yavaş yüzde 8’e, 9’a hazırlasak iyi olacak. Zaten son gelişmelerden sonra yüzde 7’nin altında bir oran bekleyen pek kalmadı da, daha gerçekçi olmak için yüzde 8’leri, 9’ları özümsemekte yarar var.