2014’te cari açığın gerileme olasılığı daha da arttı

Zaten hedef, 2014 yılı cari açığının 2013’e göre gerilemesi yönündeydi. 2014-2016 dönemi orta vadeli programında 2013 yılı cari açığının 58.8 milyar dolar olarak gerçekleşeceği tahminine yer verilmiş, yine aynı programda 2014 yılı açığı 55.5 milyar dolar olarak öngörülmüştü. Yani açığın gerilemesi yönünde bir hedef vardı. Ancak 2013 gerçekleşmesi 58.8 milyarın çok üstüne oluşunca, 2014’te 55.5 milyarda kalındığı takdirde gerilemenin çok daha keskin olacağı ortaya çıkmış oldu.

Merkez Bankası’nın dün yaptığı açıklama, geçen aralık ayında beklentileri aşan bir cari açık verildiğini ortaya koydu. Aralık ayı açığı 8.3 milyar dolar oldu. Bu, 2011’in mart ayındaki 9.5 milyar dolarlık açıktan sonra şimdiye kadar bir ayda verilen en yüksek açığa işaret ediyor. 

Hemen hatırlatalım; 2012’nin aralık ayındaki açık 4.9 milyar dolardı, yani bir önceki yıla göre ay bazında tam yüzde 69 oranında 3.4 milyar dolarlık artış ortaya çıktı.

Açık/GSYH oranı yüzde 8’e dayandı

Aralık ayındaki “gümüş madalyalı” bu açıktan sonra 2013 yılının cari açığı 65 milyar dolara ulaştı. 2013 yılının GSYH’si 1 trilyon 559 milyar lira olarak tahmin ediliyor. Yıllık ortalama dolar kuru ise 1.9013 düzeyinde gerçekleşti. Yani buna göre, GSYH 820 milyar dolar olacak demektir. Bu durumda, 65 milyar dolarlık cari açığın GSYH’ye oranı yüzde 8’e dayanacak. Bir başka ifadeyle, 2011’den sonraki en yüksek oran geçen yıl gerçekleşmiş olacak.  

Ama bu açık geride kaldı artık. Şimdi önümüzde yeni bir yıl uzanıyor ve bu yeni yılda cari açığın nasıl seyredeceğini irdelemek gerekiyor.

Dörtte bir azalabilir 

-Döviz kuru bu yıl geçen yılın üstünde ve öyle seyredecek mi, seyredecek.

-Ekonomik faaliyette bir yavaşlama öngörülüyor, bunun için önlem alınıyor, gidişat da bir yavaşlamaya işaret ediyor mu, ediyor.

-Üretim artışı yavaşlayacak, hatta bazı sektörlerde üretim gerilemesi görülecek mi, olabilir.

-GSYH artış hızında 2013 yılı aranacak gibi mi, evet öyle. 

-Bütün bu gelişmeler birbirini etkileyerek dış ticaret hacmini, özellikle de ithalatı az artıracak, hatta geriletecek bir etken gibi duruyor mu, duruyor. 

Demek ki bazen şerden hayır da doğuyor; bu olumsuzluklar yaşanınca cari açık küçülecek. 
Hem de ne küçülme! 2013 yılında 65 milyar dolarlık açık verdiğimizi belirttik. 2014 yılı hedefi ise 55.5 milyar dolar. Hedefin tutması bile, geçen yıla göre cari açığın yüzde 15 azalması demek. Ama bu yıl cari açığın 55.5 milyarın daha da altında kalması olasılığı çok güçlü görünüyor. Yukarıda saydığımız etkenlerden dolayı kendi kabuğuna çekilecek bir ekonomi, daha az cari açığa yol açacak, bu kesin gibi. 

Dolayısıyla bu yılın cari açığının 50 milyar dolayında kalması şaşırtıcı olmayacak. 50 milyar dolarlık cari açık da, geçen yılın 65 milyar dolarlık gerçekleşmesine göre yaklaşık dörtte bir oranında bir azalma anlamına gelecek.

Yeri gelmişken belirtelim; cari işlemler dengesinde 2015 ve 2016 yıllarının açığı 55 milyar dolar olarak öngörülüyor. Ama içinde bulunduğumuz koşullarda 2015 ve 2016 öyle uzak ki… Hele içinde bulunduğumuz 2014’ü bir atlatalım, görelim tabloyu, o zaman daha sağlıklı değerlendiririz 2015 ve 2016’yı…