2013’te büyümedeki toparlanma istihdama yaramadı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), yılın son çeyreğinin ortalamasını yansıtan kasım ayı işsizlik verilerini dün açıkladı. 2013’e ilişkin yıllık veriler ise 6 Mart’ta açıklanacak. Kasım ayı verilerinin açıklanmasıyla, 2013 yılının tamamına ilişkin rakamları yaklaşık olarak hesaplamak mümkün. Bu hesaplamadan çıkardığımız sonuçları şöyle özetleyebiliriz:

• 2013’te işsizlik oranı 0.5 puan artarak yüzde 9.7 düzeyine çıktı. Tarım dışı işsizlik oranı da aynı miktarda artarak yüzde 12 oldu. Gençler arasındaki işsizlik 1.2 puan ile çok daha hızlı artarak yüzde 18.7’ye çıktı. Çalışmaya hazır olduğu halde umudunu keserek iş aramaktan vazgeçenleri de katarsak işsizlik oranı yüzde 15.9’u buldu. Bunlara mevsimlik işsizleri de kattığımızda işsizlik oranı yüzde 16’ya ulaşıyor.

• 2013’te gerçekleşen işsizlik oranı, hükümetin yılbaşındaki hedefini de, yılın sonlarında yaptığı tahmini de aştı. Hükümetin 2013 programında işsizliğin yüzde 8.9 olması öngörülüyordu. Bunun 0.8 puan üzerine çıkıldı. Hükümetin 2014-16 dönemi için hazırladığı Orta Vadeli Program’da 2013 işsizlik oranı tahmini ise yüzde 9.5’ti. 

• İşsizlik hedefindeki sapma, hükümetin yüzde 4’lük büyüme hedefi aşağı yukarı tutacak olmasına rağmen gerçekleşti. 

• 2013 yılı istihdam artışı, büyümenin çok daha düşük olduğu 2012 yılındakinin bile gerisinde kaldı. 2012’de sadece yüzde 2.17 büyüyen ekonomi, 711 bin kişilik bir istihdam artışı sağlamıştı. 2013’te ekonomik büyüme hızı yarı yarıya artarak yüzde 4’e yaklaşırken, istihdam artışı 699 binde kaldı.

•Tarım istihdamındaki düşüş 2013’te de sürdü. 2012’de 46 bin olan tarım istihdamındaki düşüş, 2013’te 84 bine çıktı. Tarım yüzde 3’ün biraz üzerindeki büyüme temposunu korumasına rağmen istihdamdaki düşüş hızlandı.

• Sanayi istihdamında diğer sektörlerden farklı olarak ciddi bir yükselme oldu. 2012’de sanayi yüzde 1.9 büyürken istihdam sadece 47 bin artmıştı. 2013 büyümesi yüzde 3 dolayında olması beklenen sanayinin istihdam artışı, 204 bini buldu. Bu artış, sanayinin yüzde 9.7 büyüdüğü 2011’deki 208 bin kişilik istihdam artışına neredeyse eşit. Sanayinin istihdam artışının, büyüme hızındaki artışın ima ettiğinden de yüksek olduğu görülüyor.

• 2013’te hizmetler sektörü istihdam artışında ciddi bir gerileme yaşandı. 2012’de hizmetlerde istihdam 680 bin kişi artarken, 2013’te artış 505 binde kaldı. Hizmetlerdeki istihdam artışında dörtte birlik bir performans kaybı ortaya çıktı.

• İnşaatta 2012’de 33 bin olan istihdam artışı, 2013’te 71 bine çıktı. Ancak 2012’de sadece yüzde 0.55 büyüyen inşaatın, 2013’ün ilk 9 ayında yüzde 7.44 büyüdüğü göz önüne alınırsa, buradaki artış büyümenin oldukça gerisinde kalmış durumda.

• 2012’ye göre işgücüne katılım hızlandı. Çalışan ve iş arayanlardan oluşan işgücündeki artış, çalışma çağı nüfusundaki artışın üçte bir üzerine çıktı. Oysa 2012’de işgücü artışı, nüfus artışının yüzde 13.6 gerisindeydi. 

• Böylece ilk kez işgücüne dahil nüfus, boşta gezen ama iş aramayan nüfusun üzerine çıktı. İşgücüne katılım oranı 0.8 puan dolayında artarak yüzde 50.8’e ulaştı. Çalışanların nüfusa oranı olan istihdam oranı da 0.5 puan artarak yüzde 45.9’a çıktı.