2012'de cari denge
2012 yılı ödemeler dengesi açısından bir dönüm yılı oldu. Cari açık 77 milyar dolardan 49 milyar dolara düştü. Bu rakam 2013 GSYİH'sının yüzde 6,3'üne tekabül edecek. Türkiye İstatistik Kurumu'nun turizm istatistiklerinde yaptığı düzeltmeyle cari açık daha da düzelecek.
Cari dengedeki düzelme dış ticarette yıl boyunca devam eden iyileşme sayesinde oldu. TÜİK tanımlı dış ticaret dengesi 2012 yılında 106 milyar dolardan 84 milyar dolara indi (yüzde 21 iyileşme).
Aşağıdaki tablodan bu iyileşmenin nasıl gerçekleştiğini takip edelim:
- İhracat 2012 yılında yüzde 13 oranında yükselerek 153 milyar dolara yükseldi.
- Enerji dışı ihracat yne yüzde 13 yükselerek 145 milyar dolara çıktı.
- Ancak altın ihracatı düşüdüğünde; enerji ve altın dışı ihracat ancak yüzde 4 artarak 132 milyar dolara çıktı. Bu rakam, dünyada ve Avrupa'da krizin ortaya çıkardığı talep düşüşü gözönüne alındığında başarı olarak adlandırılabilir. Ancak Türkiye'yi "kesmez." 2013 yılında iç talebin, istikrar açısından nisbeten yavaş seyretmeye devam etmesi gerekecek ve muhtemelen de öyle olacak. Bu durumda büyümenin devam etmesi için altın dışı ihracat artışı anahtar rol oynayacak. Bu nasıl olacak?
- İthalat yüzde 2 civarında daralarak 236 milyar dolara indi.
- Enerji ithalatı faturası artarken enerji dışı ithalat yüzde 6 daralarak 177 milyar dolara geriledi.
- Altın ve enerji dışı ithalat ise yüzde 6,5 düşerek 170 milyar dolar oldu.
- Yani altın ve enerji dışı ithalat yüzde 2,5 civarındaki GSYİH artışına ragmen ciddi miktarda azaldı. Ancak 2011 yılındaki ithalatın önceki seneye göre 55 milyar dolar (yüzde 30) artmış olduğunu unutmayalım. Yani, esasında ithalat hala "şişkin" ve TC tarihi zirvelerinde seyrediyor.
- Cari dengedeki ticaret dışı kalemlerde 5 milyar dolara yakın iyileşme oldu. Bunun büyük kısmı (4 milyar dolara yakını) hizmetlerden kaynaklandı. Turizmdeki istatistiksel düzeltme buna dahil değil.
Sonuçta cari dengede ciddi düzelmeler gerçekleşti. Enerji dışı cari denge 2012 yılında 3.5 milyar dolar fazla verdi. Bir önceki sene ise cari denge 30 milyar dolar açık vermişti. Altında 2012 yılında ticaret fazla verildi. Bu rakam düşüldüğünde, 2012 yılında altın ve enerji dışı cari denge 2.2 milyar dolar açık verdi. Aynı rakam 2011 yılında 25 milyar dolardı.
