2012 yılı mali tatilinde iş hukuku ve sosyal güvenlik uygulamaları (2)

Celal ÖZCAN / PwC Türkiye İş ve Sosyal Güvenlik Hizmetleri Kıdemli Danışmanı

Bir önceki yazımızda 2 Temmuz Pazartesi günü başlayacak ve 20 Temmuz Cuma günü sona erecek olan mali tatil uygulaması kapsamında iş hukuku ve sosyal güvenlik mevzuatı ile ilgili beyan, bildirim ve ödemelerle ilgili açıklamalarda bulunulmuştu. Bu yazımızda da mali tatil kapsamına giren ve girmeyen diğer işlemlerin açıklanmasına devam edilecektir.

Prim ödemesi yönünden

5510 sayılı Kanun'un 88'inci maddesi uyarınca, 4/a bendi kapsamında belirtilen sigortalıları çalıştıran işverenler, bir ay içinde çalıştırdığı sigortalıların primlerine esas tutulacak kazançlar toplamı üzerinden hesaplanacak sigortalı hissesi prim tutarlarını ücretlerinden keserek ve kendisine ait prim tutarlarını da bu tutara ekleyerek en geç ertesi ayın ya da dönemin sonuna kadar ödemek zorundadırlar.

Buna göre, 4/a bendi kapsamında belirtilen sigortalıları çalıştıran işverenler, primlerin ödenmesi gereken sürenin son gününün mali tatil döneminden sonraki bir tarihe rastladığından, mali tatil dönemine ait uzatma hükümlerinden yararlanmaları mümkün olmayacaktır.

Resen hesaplanan prim borcuna itiraz yönünden

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği'nin 113'üncü maddesi uyarınca kurumca tahakkuk ettirilerek tebliğ edilen prim borcuna karşı tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde, prim borcunu tebliğ eden Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü/Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlüğü'ne dilekçe vermek veya bu dilekçeyi taahhütlü olarak göndermek suretiyle işverence itiraz edilebilmektedir. Buna göre, bir aylık sürenin sonunun mali tatile rastlaması halinde itiraz süresi, mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzayacaktır.

Asgari işçilik borcunun kabulüne dair taahhütname verilmesi yönünden

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği'nin 112'nci maddesi uyarınca "Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü/Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlükleri'nce ihale konusu işlerde yapılan araştırma sonucunda anılan yönetmeliğin 110'uncu maddesine göre tespit edilen ve kuruma bildirilmediği anlaşılan asgari işçilik miktarı üzerinden, gerçek veya tüzel kişiler ile tüzel kişiliği haiz olmayan kurum ve kuruluşlarca yapılan özel nitelikteki inşaat işyerlerinde ise anılan yönetmeliğin 111'inci maddesi uyarınca hesaplanan prim tutarı, aksine bir tespit olmaması hâlinde, faaliyet süresinin son ayına mal edilerek tahakkuk ettirilmek suretiyle gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte ödenmek üzere işverene tebliğ olunur. İşverence borcun tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödeneceğinin ve daha sonra kurumun denetim ve kontrolle görevlendirilmiş memurlarınca inceleme yapılması istenilmeyeceğinin bir dilekçe ile bildirilmesi hâlinde, borç kesinleşmekte ve işlemler sonuçlandırılmaktadır.

Buna göre, söz konusu taahhütnamenin verilmesinin son gününün mali tatile rastlaması halinde taahhütname verme süresi, mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzayacaktır.

Asgari işçilik oranına itiraz yönünden

Sosyal Güvenlik Kurumu Asgari İşçilik Tespit Komisyonu'nun Çalışma Usul Ve Esasları Hakkında Yönetmeliği'nin 17'nci maddesi uyarınca işverenler, kendilerine tebliğ edilen borca veya asgari işçilik oranına, tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde nedenleri ile birlikte yeni bilgi ve belgeleri de ekleyerek ilgili Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü/Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlüğü'ne yazılı olarak itiraz edebilmektedirler.

Buna göre, asgari işçilik oranına itiraz süresinin son gününün mali tatile rastlaması halinde, itiraz süresi, mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün daha uzayacaktır.

Prim borçlarının ertelenmesi talebi yönünden

5510 sayılı Kanun'un 91'inci maddesi uyarınca, işyerleri yangın, su baskını, yer kayması, deprem gibi afete uğrayan, tabii afet nedeniyle tarımsal faaliyetinden dolayı zarar gören işverenler ile 4-b bendi kapsamındaki sigortalılar, bu durumu belgelemeleri kaydıyla olayın meydana geldiği tarihten itibaren üç ay içinde talepte bulunmaları ve prim ödeme aczine düştüklerinin, yapılacak inceleme sonucu anlaşılması halinde, afet tarihinden önce ödeme süresi dolmuş mevcut prim borçları ile afetin meydana geldiği tarihten itibaren tahakkuk edecek üç aylık prim borçları, olayın meydana geldiği tarihten itibaren bir yıla kadar Sosyal Güvenlik Kurumunca ertelenebilmektedir. Buna göre, yukarıda belirtilen ertelemeye ilişkin talep sürenin son gününün mali tatile rastlaması halinde, talepte bulunma süresi, mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzayacaktır.

Tespit edilen işkolu kodu ile iş kazası ve meslek hastalıkları prim oranına itiraz yönünden
5510 sayılı Kanun'un 83'üncü maddesi uyarınca, işverenler ile 4-b bendine göre sigortalı sayılanlar, tehlike sınıf ve derecesi ile prim oranı hakkında Sosyal Güvenlik Kurumu'nca yapılacak yazılı bildirimi aldıktan sonra bir ay içinde itirazda bulunabilmektedirler.

Buna göre, itiraza ilişkin bir aylık sürenin son gününün mali tatile rastlaması halinde itiraz süresi, mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzayacaktır.

Yine aynı kanunun 84'üncü maddesi uyarınca işverenler ile 4-b bendine göre sigortalı sayılanlar, tehlike sınıf ve derecesini etkileyebilecek her türlü değişikliği bir ay içinde Sosyal Güvenlik Kurumu'na bildirmekle yükümlüdür.

Buna göre, değişikliklerin bildirilmesine ilişkin bir aylık sürenin son gününün mali tatile rastlaması halinde söz konusu bildirim süresi, mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzayacaktır.

Denetim, kontrol ile işyeri kayıt ve belgelerin ibraz edilmesi yönünden

Mali tatilin uygulandığı 1 Temmuz - 20 Temmuz tarihleri arasında Sosyal Güvenlik Kurumu'nun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca (Müfettiş, Sosyal Güvenlik Denetmeni, Sosyal Güvenlik Kontrol Memuru) sosyal güvenlik mevzuatının uygulanmasına yönelik denetim, kontrol, tespit, tarama yapılabilecek, yine işyeri kayıt ve belgelerinin ibraz edilmesine yönelik tebligat yapılabilecektir.

Ancak, kayıt ve belgelerin ibraz edilmesi için verilen sürenin son gününün, mali tatile rastlaması halinde, kayıt ve belgelerin, mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün içinde ibraz edilmesi durumunda, kayıt ve belgelerin ibrazına ilişkin yükümlülüğün yasal süresi içinde yerine getirildiği kabul edilerek, idari para cezası uygulanmayacaktır,

Aynı şekilde, iş müfettişlerince 4857, 2821 ve 4447 sayılı kanunlara tabi işverenler nezdinde çalışma hayatı ile ilgili mevzuatın uygulanmasının denetim ve teftiş işlemlerine mali tatil süresi içinde devam edilecek; yetki tespiti, bireysel iş uyuşmazlıkları, ihbar, şikayet incelemeleri hariç, çalışma mevzuatını ilgilendiren ve düzenlemesi mali mevzuatça yapılmış kayıt ve belgelerin ibrazı istenebilecek, ancak söz konusu kayıt ve belgelerin ibraz edilme süresinin son gününün mali tatile rastlaması halinde, kayıt ve belgeler, mali tatilin son gününü izleyen yedinci günün sonuna kadar ibraz edilebilecektir.

Mali tatil kapsamına girmeyen iş hukuku ve sosyal güvenlik işlemleri

5604 sayılı Mali Tatil İhdas Edilmesi Hakkında Kanun kapsamına girmeyen iş hukuku ve sosyal güvenlik mevzuatı ile ilgili iş ve işlemler aşağıda belirtilmiştir.
- 5510 sayılı Kanun'a tabi işverenlerin ve 4-b kapsamındaki sigortalıların 6183 sayılı Kanun ve çeşitli tarihlerde çıkarılmış olan yeniden yapılandırma kanunlarından kaynaklanan ödeme ve diğer yükümlülükleri,

- İş kazası ve meslek hastalığı olaylarının Sosyal Güvenlik Kurumu ve ilgili bölge çalışma müdürlüğüne bildirimi,

- İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde işverenlerce düzenlenmesi gereken vizite kâğıdı,

- E-bildirge uygulaması kapsamında işverenlerce internet ortamında Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderilen sigortalı hesap fişi,

- Sigortalıların istirahatli oldukları sürede işyerinde çalışmadığına dair işverenlerce internet ortamında yapılması gereken çalışmazlık bildirimi,

- 4857 sayılı İş Kanunu ve 2821 sayılı Sendikalar Kanunu'na tabi işverenlerin toplu işçi çıkarma ile ilgili olarak yapmaları gereken bildirim,

- 5510, 2821, 4447, 4857, 6183 sayılı kanunlar gereğince ilgili kurumlarca gönderilecek tebligatlar ile sigortalılar veya işverenler tarafından açılacak davalarda dava açma süreleri,
Yukarıda belirtilen beyan, bildirim ve ödemelerin ilgili kanunlarda belirtilen süreler içinde yerine getirilmesi gerekmektedir.