2012 yılı enflasyonu

 

Yeni yılın ilk verilerini aldık. Görece en az gecikmeyle açıklanan fiyat verileri hem geçen yılın son ayındaki fiyat hareketi hakkında hem de 2012 yılının tamamı için bilgi veriyor. 

Yılın son ayında tüketici fiyatları (TÜFE) yüzde 0.38 artmış. Piyasa beklentilerinin  çok az üstünde bu oran. Buna karşılık üretici fiyatlarında (ÜFE) beklentinin tam tersi olmuş. Genel beklenti yüzde 40'ın üstünde bir artış öngörürken Aralık ayında üretici fiyatları yüzde 0.12 oranında gerilemiş. 

Yılın son ayındaki görece sınırlı fiyat değişmeleri yıllık bazda enflasyon hızının da gerilemesine yol açmış. Tüketici fiyatlarıyla ölçülen enflasyon hızı 2011 yılının sonu itibariyle yüzde 10.45 iken 2012 yılında bu oran yüzde 6.16  düzeyine gerilemiş. Benzer bir eğilimin, hem de daha vurgulu olarak, üretici fiyatları açısından da geçerli olduğu görülüyor. 2011 yılının sonunda yüzde 13.33. olan üretici fiyatlarındaki yıllık artış hızı 2012 yılı sonunda yüzde 2.5 olarak gerçekleşmiş. 

Fiyat hareketlerinin yıllık bazda ortalama hareket dozu ile ilgili veriler bakımından hikaye biraz farklı gibi görünüyor.  Tüketici fiyatları artışının  2011 yılında 12 aylık ortalaması  yüzde 6.47 olmuş. 2012 yılı sonunda bu ortalamanın yüzde 8.89'a yükseldiği görülüyor. Üretici fiyatlarındaki eğilim böyle değil. Fiyat artışları ortalamada da yavaşlıyor. 2011 yılı sonunda yüzde 11.09 olan 12 aylık ortalama artış hızı 2012 yılı sonunda yüzde 6.09 düzeyine gerilemiş. Ortalamaların farklı yönlerde hareket etmesinde şaşılacak bir şey yok. Ortalamada TÜFE ve ÜFE'nin farklı hareket deseni sergilemesi bunlarda yıl boyunca görülen  aylık fiyat artış  dozlarının farklılaşmış olmasından kaynaklanıyor.  

Genel görüntüsü itibariyle enflasyon  hızının  yavaşlamış olduğu görüntüsü çıkıyor bu bulgulardan. Ancak yıl sonu verilerinin ayrıntısında bir de ihtiyat uyarısı var. Çekirdek enflasyondaki hafif hızlanma veriyor bu uyarıyı. 

Tüketici fiyat indeksi hesaplarında alt kategoriler olan  H ve I indeksleri çekirdek enflasyonu ölçen indeksler olarak kabul ediliyor. Bu indeks sayıları Aralık ayında yükseliyor. Yıllık bazda ise H indeksindeki artış hızı  yüzde 6.41'den yüzde 6.50'ye, I indeksindeki artış hızı ise yüzde 5.3 oranında yüzde 5.81 düzeyine çıkmış. 

Çekirdek enflasyonun,  yani enflasyon motorunun çok hafif bir şekilde hızlandığına işaret ediyor bu sayılar. Farklar küçük ama yine de bunları ileriye dönük bir uyarı olarak okumak doğru olur. 

                                                      *                *                 *

Manşetlere çıkan genel eğilim sayılarına bakılınca 2012 yılında hem tüketici fiyatları artışının hem de üretici fiyatlarındaki artışın bir önceki yıla göre yavaşladığı görülüyor. Aslında 2012 yılının fiyat hareketlerindeki yavaşlama pek sürprizli bir durum sayılmaz. Hem küresel boyutta etkili olan hem de ulusal ölçekte gittikçe derinleşme eğilimi gösteren büyüyememe sorunu  talebin de aşağıya doğru baskılandığı işaretini veriyordu.  Toplam talep teklemeye başlayınca  fiyat artışlarının da aşağıya doğru baskılanması kaçınılmaz olur. Yıl sonu enflasyon verileri fiyatlar üzerindeki bu baskılamanın etkili olduğunu söylüyor.

Büyümedeki yavaşlamaya paralel olarak yavaşlayan enflasyon görüntüsü oldukça yaygın. Bekleneceği gibi Avrupa Birliği bir önceki yıla göre enflasyonu yavaşlayanlar arasında ön sıralarda yer alıyor. Ama OKFRAM'ın yeni raporu enflasyonu  en hızlı düşen  ülkeler arasında Türkiye'nin önde geldiğini söylüyor. Bizden sonra sırada Çin ve Portekiz var.

Büyümedeki yavaşlamayla bağlantılı olarak yavaşlayan enflasyon bulgusu bu bağın ters yönde de geçerli olabileceği mesajını veriyor. Yani, büyüme hızlanınca fiyatlar yine kıpırdayabilir demeye getiriyor. Yeni yılda ekonomi gündeminin önemli bir başlığı büyümenin desteklenmesi olacak. İktisat politikalarının büyüme dostu bir kurguya dönüştürülmesi yönünde bir baskı olduğunu da biliyoruz. Böyle bir durumda enflasyonun kıpırdayacağı düşüncesi politikalarda çok fazla bir gevşemeye olanak vermeyecek gibi görünüyor.