2011 yılı vergi cezaları
7 Ocak 2011 tarihinde yayınlanan makalede, 2011 yılı vergilerinin kısa bir özeti yapılmıştı. Söz konusu makalede belirtildiği üzere, 2011 yılı için Bakanlar Kurulu yetkisini kullanmamış ve genel olarak vergiler yeniden değerleme oranında, yani %7.7 oranında artmıştır.
2011 yılında uygulanacak ceza tutarları konusunda da Bakanlar Kurulu yeni belirlemeler yapmamış ve ceza tutarları yeniden değerleme oranında artmıştır.
Aşağıda, 2011 yılında uygulanacak, özellikle şirketler için önemli görülen bazı cezalar özetlenecektir.
Fatura vermeme ve almamanın cezası
Fatura düzenlemek zorunda olanların, vermedikleri faturada yazılması gereken tutarın yüzde 10'u oranında ceza kesilmektedir. Fatura düzenlenmesine karşılık, düzenlenen faturada gerçek tutardan farklı tutara yer verilmesi halinde ise kesilecek ceza, tutar farkı üzerinden hesaplanmaktadır.
2011 yılında düzenlenmesi gereken her bir fatura için kesilecek ceza tutarı, fatura tutarına bakılmaksızın, 170 liradan az olamayacaktır.
Fatura düzenlememe fiili için var olan alt sınır yanında, bir de üst sınır vardır. Bir yılda her bir belge türü için ceza tutarı 80.000 liradan fazla olamamaktadır. Bu tutar 2010 yılında 77.000 lira olarak uygulanmıştır.
Vergi Usul Kanunu, fatura vermeyenler ile almak zorunda olmasına rağmen fatura almayanları da aynı ölçüde cezalandırmaktadır. Dolayısıyla yukarıdaki cezalar fatura almayanlar için de geçerlidir.
Gerçek kişi tüketiciler, Vergi Usul Kanunu'nda fatura almak zorunda olanlar arasında sayılmış değildir. Buna rağmen, fatura almayanlara uygulanacak cezaların düzenlendiği maddede, fatura almayan tüketiciler için de özel usulsüzlük cezası öngörülmüştür. Bunlara kesilecek ceza, yukarıda fatura almak zorunda olanlar için ifade edilen cezanın beşte biri kadar, dolayısıyla üst sınırı da faturada yazması gereken tutardan bağımsız olarak 34 liradır.
Yukarıda fatura vermeme veya almamanın cezası özetlenmiş olmakla birlikte, benzer cezalar fatura dışında verilmesi ve alınması gereken diğer belgeler için de söz konusudur. Bu çerçevede, verilmesi gereken perakende satış fişini vermeyenlere uygulanacak özel usulsüzlük cezasının alt sınırı, verilmesi gereken her bir perakende satış fişi için 170 liradır. Bir yılda kesilecek en fazla ceza tutarı ise 80.000 liradır.
Bu arada, fatura düzenleme sınırını da hatırlatmak gerekirse, 2010 yılında geçerli olan 680 liralık tutar, 2011 yılı için 700 lira olmuştur.
Geç gelen faturalar nedeniyle doğacak riskler
Yüklenilen katma değer vergisinin indirim hakkı vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili belgelerin kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabilmektedir.
Bu düzenleme nedeniyle, vergiyi doğuran olayın 2010 yılında olduğu işlemler için düzenlenen ve geç gelmesi nedeniyle bu yılın defterlerine kaydedilemeyen veya 2011 yılı tarihini taşıyan faturalarda yer alan vergilerin indirimi mümkün olmamaktadır. Ceza niteliğinde olmamakla birlikte, daha ağır sonuçları olan bu duruma dikkat edilmesinde yarar bulunduğunu tekrar hatırlatmakta yarar görülmüştür.
Vergi levhası bulundurma veya asma zorunluluğuna uyulmaması
Vergi levhası bulundurma veya asma zorunluluğuna uymayanlara 2011 yılında kesilecek ceza 170 lira olmuştur.
Muhasebe standartlarına uyulmaması
Muhasebe standartlarına, tek düzen hesap planına ve mali tablolara ilişkin usul ve esaslar ile muhasebeye yönelik bilgisayar programlarının üretilmesine ilişkin kural ve standartlara uymayanlara 2011 yılında kesilecek ceza tutarı 3.700 liradır.
Verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesi veya ödenmemesi
Vergi ödevlerinin zamanında yapılmaması veya eksik yapılması nedeniyle, verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesi halinde eksik tahakkuk eden verginin bir katı tutarında vergi ziyaı cezası kesilmektedir.
Vergi ziyaına; defter ve belgelerin yok edilmesi, tahrif edilmesi veya gizlenmesi, hesap ve muhasebe hilesi yapılması, sahte belge düzenlemek veya kullanmak gibi nitelikli bazı işlemler yapmak suretiyle neden olunması halinde, hapis cezası yanında, kesilecek ceza tahakkuk eden verginin üç katıdır.
Verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesi veya eksik tahakkuk ettirilmesi ya da tahakkuk ettirilmesine rağmen zamanında ödenmemesi halinde uygulanacak gecikme faizi ve gecikme zammı oranı, 2011 yılı başı itibariyle aylık yüzde 1.40'dır.
Usulsüzlük cezaları
Beyannamelerin verilmemesi, defter tutulmaması, tutulan defterlerin noksan, usulsüz veya karışık olması, istenen kayıt nizamına uyulmaması, bildirimlerin zamanında yapılmaması, defterlerin zamanında tasdik ettirilmemesi veya hiç tasdik ettirilmemiş olması gibi suçlar için 2011 yılında kesilecek usulsüzlük cezaları aşağıdaki tabloda yer almaktadır:
Birinci derece usulsüzlükler (TL) İkinci derece usulsüzlükler (TL)
Sermaye şirketleri 96.00 53.00
Sermaye şirketleri dışında kalan birinci sınıf tüccar ve serbest meslek erbabı 60.00 30.00
İkinci sınıf tüccarlar 30.00 15.00
Yukarıdakiler dışında kalıp beyanname usulüyle gelir vergisine tabi oranlar 15.00 8.00
Kazancı basit usulde tespit edilenler 8.00 3.70
Gelir vergisinden muaf esnaf 3.70 2.15
Usulsüzlük fiili re'sen takdiri de gerektiriyorsa, tabloda gösterilen ceza tutarları 2 kat olarak uygulanmaktadır.
İstenen bilgilerin verilmemesi, defter ve belgelerin ibraz edilmemesi, tahsilât ve ödemelerin banka aracılığıyla ödenmemesi, elektronik ortamda beyanname verilmemesi
İstenen bilgileri vermeyenler, yetkililerce istenen defter, kayıt ve belgeleri ibraz etmeyenler, tahsilât ve ödemelerini banka aracılığıyla ödemeyenler, elektronik ortamda beyanname vermeyenlere uygulanacak ceza tutarları aşağıdaki tabloda yer almaktadır:
Birinci sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbabı 1.070.00 TL
İkinci sınıf tüccarlar, defter tutan çiftçiler ile kazancı basit usulde tespit edilenler 530.00 TL
Yukarıda belirtilenler dışında kalanlar 260.00 TL
Tahsilât ve ödemelerini banka ve benzeri kuruluşlar aracılığıyla yapmayan mükelleflerden her birine, her bir işlem için yukarıda yer verilen tutarlardan az olmamak üzere, işleme konu tutarın %5'i oranında özel usulsüzlük cezası kesilmektedir. Ancak bu cezanın yıllık tutarı 800.000 lirayı geçememektedir.
Elektronik ortamda beyanname verilmesi mecburiyetine uyulmaması halinde kesilmesi gereken özel usulsüzlük cezası, beyannamenin kanuni süresinin sonundan başlayarak elektronik ortamda 30 gün içinde verilmesi halinde 1/10 oranında, bu sürenin dolmasını takip eden 30 gün içinde verilmesi halinde ise 1/5 oranında uygulanır.
Değerli okurlar, bu yazıda 2011 cezalarının ancak kısa bir özetine yer verilebilmiştir. Yılın vergi ve ceza tutarları ile indirim, istisna ve sınırlara ilişkin ayrıntılı bilgilere www.vergiportali.com internet adresinden ulaşabilirsiniz.