2010 yılı sınırları, indirim ve istisna tutarları

Değerli DÜNYA okurları, bu makale, dörtlü serinin sonuncusu. İlk üç makalede, 2010 yılının; ilk vergi işlemleri, vergileri ve cezaları ile ilgili konular özetlendi. Burada ise 2010 yılında uygulanacak diğer hadler, sınırlar, istisnalar ve indirimler özetlenecek.

Beyan sınırları

2009 yılında elde edilen, vergi kesintisine tabi tutulmamış veya istisnaya konu olmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratlarında beyan sınırı 1.070 liradır. Yurt içinde elde edilen alacak faizleri veya yurt dışında elde edilen faizler bu kapsamda olup, tutarın geçilmesi halinde bu gelirlerin tamamı 2010 yılında verilecek beyannameye dahil edilecektir. 2010 yılında elde edilecek benzer gelirler için sınır 1.090 lira olacaktır.

2009 yılında elde edilmiş olan, vergi kesintisine tabi tutulmuş menkul ve gayrimenkul sermaye iratlarına ilişkin beyan sınırı 22.000 liradır. Bu tutar 2010 yılında elde edilip 2011 yılında beyan edilecek bu tür gelirler için değişmeyecektir.

Kira geliri istisna tutarı

Konut kira gelirlerinin bir kısmı gelir vergisinden istisna olup, bu tutar 2010 yılı gelirleri için 2009 yılında olduğu gibi 2.600 liradır.

Tutarın değişmemesi, yeniden değerleme oranında artırılan tutardan, kanun gereği yüzde 5'e kadar olan kesirlerin atılması sonucu ulaşılan tutarın aynı olmasındandır.

Yukarıdaki tutarı geçmeyen konut kira gelirleri beyan edilmeyecek, kira gelirinin bu tutarı geçmesinde ise bu kısım gelir vergisinden istisna tutulacaktır.

İstisna tutarının üzerinde gelir elde edilmesine rağmen, beyan edilmemesi veya eksik beyan edilmesi durumunda, istisnadan yararlanma hakkının ortadan kalktığı unutulmamalıdır.

Taşınmaz mal alım satım kazançlarında istisna

Gelir Vergisi Kanunu'na göre, satın alma tarihinden itibaren beş yıl (1 Ocak 2007 tarihinden önce satın alınanlar için 4 yıl) içinde satışından elde edilen kazançlar gelir vergisine tabidir.

2010 yılında taşınmaz mal satışından elde edilen kazançların 7.700 liralık kısmı gelir vergisinden istisnadır.

Veraset ve intikal vergisi istisna tutarları

Bağışlar ve miras kalan değerler nedeniyle hesaplanan veraset ve intikal vergisi matrahından indirilecek istisna tutarları aşağıdaki tabloda yer almaktadır:

Eş ve çocuklardan her birine isabet eden miras hisselerinde 109.971.00 TL

Çocuk bulunmaması halinde, eşe isabet eden miras hissesinde 220.073.00 TL

Bağışlarda 2.535,00 TL

Yarışma ve çekilişlerde kazanılan ikramiyelerde 2.535,00 TL

Asgari geçim indirimi tutarları

Ücretliler için 2010 yılında uygulanacak asgari geçim indirimi tutarları tablodaki gibidir:

Medeni durum Aylık (TL) Medeni durum Aylık (TL)

Bekâr 54.68  

Evli eşi çalışmayan ve çocuksuz 65.61 Evli eşi çalışan ve çocuksuz 54.68

Evli eşi çalışmayan ve 1 çocuklu 73.81 Evli eşi çalışan ve 1 çocuklu 62.88

Evli eşi çalışmayan ve 2 çocuklu 82.01 Evli eşi çalışan ve 2 çocuklu 71.08

Evli eşi çalışmayan ve 3 çocuklu 87.48 Evli eşi çalışan ve 3 çocuklu 76.55

Evli eşi çalışmayan ve 4 çocuklu 92.95 Evli eşi çalışan ve 4 çocuklu 82.01

Sakatlık indirimi tutarları

Çalışma gücünü belli ölçüde kaybeden ücretliler ile serbest meslek erbabı; sakatlık indiriminden yararlanabilmekte ve gelirlerinin bir kısmı, bu çerçevede gelir vergisine tabi tutulmamaktadır. Ayrıca, bakmakla yükümlü olunan özürlü kişi varsa, ücretli ve serbest meslek erbabı, bu kişiler için de sakatlık indiriminden yararlanabilmektedir.

2010 yılında dikkate alınacak sakatlık indirimi tutarları aşağıdaki gibidir:

- Çalışma gücünün %80'ini kaybedenler için  680 lira

- Çalışma gücünün %60'ını kaybedenler için  330 lira

- Çalışma gücünün %40'ını kaybedenler için  160 lira.

Vergiden müstesna harcırah tutarları

2010 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu'nu ile en yüksek Devlet memuru için belirlenen gündelik tutarı 39,00 TL'dir. Bu çerçevede personele yurt içi seyahatler nedeniyle ödenen harcırah gündeliğinin bu tutardaki kısmı gelir vergisinden istisnadır.

Yurt dışına yapılacak seyahatlerde personele ödenecek gündeliğin vergiden istisna edilecek kısmı 26.07 2009 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan bir Bakanlar Kurulu kararıyla belirlenmiş olup, 2010 yılı başı itibariyle bu tutarlarda bir değişiklik olmamıştır.

Asgari ücret ve vergisi

16 yaşından büyük çalışanlar için 2010 yılında uygulanacak asgari ücret tutarı 729 liradır. Asgari ücretin vergi ve diğer yükümlülükler düşüldükten sonra kalan net tutarı ise 576 liradır.

Asgari ücretin işverene maliyeti yaklaşık 885 lira olup, bu tutarın yüzde 4.86'sı vergilerden, yüzde 30.04'ü ise sigorta primlerinden oluşmaktadır. Bütün işverenlere sağlanan 5 puanlık prim desteği, asgari ücret üzerinden ödenen sigorta primi işveren payını yaklaşık 36 lira düşürmekte, bunun sonucunda asgari ücretin işverene maliyeti 849 liraya, toplam yük içindeki sigorta primi payı ise %27'ye düşmektedir.

Kıdem tazminatı tavanı

2010 yılının ilk yarısında uygulanacak olan kıdem tazminatı tavanı 2.427.04 lira olmaktadır.

Bu yılın ikinci yarısında uygulanacak olan kıdem tazminatı tavanı, memur maaş katsayılarında yapılacak değişiklik sonucu belirlenecektir.

Sosyal güvenlik primine esas kazançların alt ve üst sınırları

Sosyal güvenlik mevzuatı uyarınca, sosyal güvenlik primine esas tutulan günlük kazancın alt sınırı, asgari ücretin otuzda biri, üst sınırı ise günlük kazanç alt sınırının 6.5 katıdır.

Buna göre, 2010 yılının ilk yarısında uygulanacak olan, sosyal güvenlik primi, işsizlik sigortası primi ve sosyal güvenlik destek primine esas kazançların alt sınırı 729 lira, üst sınırı ise 4.738.50 liradır.

Vakıflara vergi muafiyeti tanınması

Bakanlar Kurulunca vakıflara "vergiden muaf vakıf" statüsü verilebilmektedir. Bu statünün verildiği vakıflar, statünün verdiği ayrıcalıklı konum yanında, başta bunlara yapılan bağışların bağış yapanlarca belirli ölçüde matrahtan indirimi olmak üzere çeşitli vergi ayrıcalıklarına da kavuşmaktadırlar.

Vakıfların vergiden muaf vakıf sayılabilmesinde, diğer koşulların yanında, talepte bulunan vakıfların belirli bir gelir getirici malvarlığına ve yıllık gelire sahip olmaları aranmaktadır.

Asgari malvarlığı ve gelir tutarları yıllar itibariyle değişmektedir. 2010 yılında vergi muafiyeti talebinde bulunacak vakıfların vergi muafiyeti talebinde bulundukları tarihte en az;

- 618.000 lira gelir getirici mal varlığına ve

- 59.000.00 lira yıllık gelire (kamu kaynaklı yardımlar ve bağışlar hariç) sahip olmaları gerekir.

Bakanlar Kurulunca derneklere "kamuya yararlı dernek" statüsü verilmesinde asgari malvarlığı ve yıllık gelir aranmaktadır.

Fatura düzenleme sınırı

2009 yılında 670 lira olan fatura düzenleme sınırı 2010 yılı için 680 liradır.

Buna göre, 2010 yılında nihai tüketicilere yapılan 680 liradan daha küçük tutarlı satışlar için, müşterinin de istememesi koşuluyla fatura düzenleme zorunluluğu yoktur. Bu satışlar için perakende satış fişi düzenlenmesi mümkündür.

Doğrudan gider yazma sınırı

Satın alınan demirbaşlar için, 2009 yılında 670 lira olan doğrudan gider yazma sınırı 2010 yılı için 680 liradır.

Buna göre, 2010 yılında satın alınan demirbaşlardan bedeli, bu tutarı aşmayanlar doğrudan gider kaydedilebilir.

Yurt dışına çıkış yasağı konulmasını gerektiren borç tutarı

Vergi, vergi ceza ve zamlarını, ödeme emri tebliğ edilmesine rağmen 7 gün içinde ödemeyen ya da söz konusu borçları için ihtiyati haciz kararı alınanlar hakkında yurtdışına çıkışı yasağı getirilebilmektedir.

Yurt dışına çıkış yasağı, yüz bin lira ve üzerinde olan ve teminat altına alınmamış borçlar için uygulanabilmekte olup, 2010 yılında bu tutarda değişiklik olmamıştır.

Değerli okurlar, bu yazıda 2010 yılında uygulanacak vergi rakamlarının ancak kısa bir özetine yer verilebilmiştir. Yılın vergi ve ceza tutarları ile indirim, istisna ve sınırlara ilişkin ayrıntılı bilgilere www.vergiportali.com internet adresinden ulaşabilirsiniz.