2010: Toparlanma ve cari açık

2009 yılında Türk ekonomisi yüzde 4,7'lik daralmaya karşılık 14 milyar dolarlık cari açık verdi. Genel olarak krizlerde ve sonrasında cari açığı düşen, bazen artıya geçen ülkemizde geçen seneki "çarpıklık" kurlarınkriz döneminde geldiği seviyenin dahi "temellerden" uzak olduğunu gösteriyor. Türkiye krizi makroekonomik açıdan daralma (dolayısıyla istihdam) ve cari açık dışında domino taşı gibi devrilmeye yüz tutan Avrupa ülkelerine göre daha başarılı geçirdi. Eğer bu gerçekleşirse dış denge nasıl seyredecek?

Sanayi üretiminde toparlanma, bizim geçen sene sonundaki beklentilerimizin aksine, sürüyor. Mart ayında geçen seneye göre sanayi üretimi yüzde 21 oranında arttı. Bu, geçen senenin son çeyreğinde başlayan momentumun güçlendiğini gösteriyor. Alt kalemlere bakıldığında sepetteki güçlenmenin dayanıklı tüketim malı ve sermaye malı üretiminden kaynaklandığı görülüyor.

Ancak ithalattaki artış, sanayi üretiminin toparlanma trendine göre daha kuvvetli. Mart ayında ithalat hacmi geçen senenin aynı ayına göre yüzde 31 oranında yükseldi. Bu rakam sanayi üretimindeki artışı 10 puan daha üzerinde. Alt kalemlere bakıldığında, ithalattaki artışın geniş tabanlı olduğu ancak dayanıklı tüketim malları ve hammade-ara mallardaki artışlar nominal olarak yüzde 45'ler civarındayken yatırım malı ithalatındaki artışın yüzde 28'de kaldığı görülüyor. İthalattaki artış trendi geçen senenin sonundan itibaren ihracattaki artış hızınında üzerinde. Özellikle son iki ayda buradaki makas da açılmaya başladı.

Eğer toparlanma devam ederse, mevcut kurlarla, ithalat artışı ile  sanayi üretimindeki artış arasındaki makas 2007 ortalarında olduğu gibi açılmaya başlayacak. Eğer TL özellikle euro'ya karşı değer kazanmaya devam ederse süreç daha da hızlanacak.

Buna paralel olarak dış ticaret açığı ve cari açığın büyüyecek. Dış ticaret dengesi kriz öncesinde aylık bazda 5,5 - 6,5 milyar dolar bandına oturmuştu. Mevcut trende bakılırsa, bu sene içinde ikinci yarıda bu seviyelere yaklaşması sürpriz olmamalı. Cari denge 2007 yılının ilk çeyreğinde 9,5 milyar dolardan 2008'de 12,3 milyar dolara yükselmişti. 2009 yılının ilk çeyreğinde 2 milyar dolara geriledikten sonra 2010'da 10 milyar dolara çıkması bu beklentiyi güçlendiriyor.

Yukarıdaki rakamlar üst üste konulduğunda mevcut trendin devamı halinde bu sene 40 milyar dolar civarında bir cari açık sürpriz olmamalı. Dahası, eğer TL güçlenmeye devam ederse bu rakamlar da aşılabilir.