2009 tüketici trendleri
Her yıl olduğu gibi, bu yıl da yükselmesi beklenen tüketici eğilimleri Trendwatching.com tarafından açıklandı. Burada da iki hafta boyunca genişçe bir özetine yer verdiğimiz geçen yılki raporda ağırlıklı konu "Statü Dünyası"ydı. Statü dünyasının değiştiği, geleneksel statü sembollerinin zengin ülkelerden, yeni zenginleşen ülkelere devredildiği, zenginlerin statü arayışının ise ağırlıklı olarak kişiselleştirilmiş statü dünyasına doğru kaydığından söz etmiştik. 2009 trend raporunda ise düşük fiyatlı ve bir o kadar da amaca yönelik ürünlerle birlikte bir de yeşil ürünlerin yükseleceği haber veriliyor. Geçen yılın gözdesi "Lüks" kavramı ise 2009'da biraz daha "kişiye göre lüks" haline gelecek. İşte 2009 tüketici trendlerinin yer aldığı Aralık 2008 Trend Raporu'na göre bu yıl yükselecek beş trend...
Nichetributes olarak adlandırılan ilk tüketici eğilimine göre, amaca yönelik olarak modifiye edilmiş niş ürünler yükselecek. Bu yeni niş yaratmaktan çok, var olan ürünlerin daha pratik hale getirilip spesifik tüketici gruplarının kullanımı için yeniden uyarlanması anlamına geliyor. Buna en çarpıcı örnek olarak "iPod eldivenleri" verilebilir. Soğuk havada dokunmatik ekranda işlem yapabilmek için başparmak ve işaret parmağı kesik iPod eldivenleri yanında, aynı parmakların uçlarına yine eldiveni çıkarmadan işlem yapmaya olanak veren özel metal çıkıntılar eklenmiş eldivenler bugünlerde hayli moda. Üstelik bu eldivenlerin fiyatları 15-20 doları da geçmiyor. Fiyat burada son derece önemli, çünkü en işlevsel ve pratik ürünleri bütçeleri zorlamayan, mümkün olan en düşük fiyattan tüketiciye sunmak önem kazanacak. Diğer yandan markalar açısından bu tür spesifik bir amaca ve ihtiyaca yönelik ürün tasarlamak tüketicilerin gözünde onlara önem verdiklerinin de önemli bir göstergesi olacak.
Bu yılın yükselmesi beklenen ikinci önemli trendi Luxyoury olarak adlandırılıyor. Kısaca "canınız nasıl istiyorsa lüks öyle olacak" diye özetlenebilecek bu durum, klasik "en pahalı ve en iyi mallar lükstür" anlayışını değişime uğratacak. Lüks kavramı yalnızca belirli ürünleri tüketmek veya sahip olmakla sınırlı kalmayacak, kişisel benzersiz deneyimler gün geçtikçe daha fazla "lüks" olarak algılanacak. Örneğin New York'ta açılan Ace Hotel tüm mobilyaları bit pazarlarından ve eskici dükkanlarından toplanmış olmasına rağmen, yaşattığı benzersiz deneyimle bu yeni lüks kavramına iyi bir örnek oluşturuyor. Benzer şekilde yeni "lüks" ağırlıklı olarak, başarılar, yeni öyküler, insanlık ve çevre dostu yaklaşımlar, empati, yeni perspektifler, otantiklik, huzur, gizem ve benzeri kavramlar çevresinde şekillenecek.
2009 yılının bir diğer trendi ise Feedback 3.0, yani "Geribildirim 3.0" olarak adlandırılıyor. Trendwatching'e göre bu aynı zamanda "tam şeffaflığa" ulaşmak anlamına da geliyor. Firmaların tüketiciyi önemsemediği, onların görüşlerine değer vermediği dönemler epey geride kaldı. Geribildirim dönemlerini üç aşamaya ayırabiliriz:
Geribildirim 1.0: Bu web'in ilk dönemlerine tekabül eden durumu anlatıyor. Müşteri yakınmaları ve şikâyetleri firmalara ulaşır, ama kimse bunları pek fazla ciddiye almaz, dinlemeye zahmet etmezdi.
Geribildirim 2.0: Bu, şu anda içinde bulunduğumuz dönemi işaret ediyor. Müşteriler dinleniyor, ne dedikleri anlaşılmaya çalışılıyor. Müşteri şikâyetlerine en sısa sürede cevap verilmeye, en kötü sorunlara çözüm bulunmaya çalışılıyor.
Geribildirim 3.0: Şimdi sözü edilen aşama ise sadece müşterilerin dinlendiği değil, firmaların da konuşmaya katıldığı, her müşteriye özel bir cevap verebildiği aşamayı gösteriyor.
Önümüzdeki yıllarda tüketici görüşleriyle firma görüşlerinin birarada tartışıldığı, hem üretim, hem de tüketim tarafı için ortak bir zemin haline gelen Tripadvisor, Yelp, Bazaarvoice gibi web sitelerinin yaygınlaşması bekleniyor. Tabii bazı firmalar erken davranıp kendi tartışma ortamlarını de kendileri yaratabiliyorlar. Örneğin bilgisayar üreticisi Dell'in müşterileriyle fikir fırtınası yaptığı Dell Ideastorm veya Starbucks'ın gelecek için fikirleri tartıştırdığı My Starbucks Idea, firmaların kendilerine özel oluşturduğu Geribildirim 3.0 ortamlarından sadece ikisi.
Sonuç olarak önümüzdeki günlerde daha fazla firmanın müşterileriyle etkileşim içine girdiğine tanık olacağız. 2008'de büyük markaların "açık tartışma" ortamına daha fazla girdiğini, müşterilerinin önerilerini daha fazla dinlediğini gördük. Bu yıl da bu tür etkileşimlerin giderek fazlalaştığını göreceğiz. Tabii durumun kötüye gitmesini beklemeden -hemen- bunu yapanlar daha kazançlı çıkacak.
Geçen yıl olduğu gibi bu yıl da trendlerin devamı haftaya kaldı...