2008 bütçe gerçekleşmeleri
KÜRESEL BAKIŞ / Doç.Dr.Murat Yülek Ocak ayı sonuçlarının ışığında, bu yılki bütçe gerçekleşmeleri üzerinde bazı ön değerlendirmeler yapılabilir. Merkezi yönetim bütçesinin ocak ayındaki dengesi önceki yıla göre oldukça önemli bir iyileşme sağlamıştı. Geçen sene bütçesi seçim yılı olmasına rağmen, Bu, geçen sene hedeflere ulaşmıştı. Bu yılın ilk ayındaki olumlu performans, geçen seneden bu senenin başına sarkıtılmış bir tahakkukların olmadığını göstermesi açısından da önemli. Ayrıntılara bakıldığında, olumlu performansın hem gelir hem de gider tarafından kaynaklandığı görülüyor. Vergi gelirlerindeki artış, ekonomik aktivite açısından da önemli bir gösterge. Harcamalar tarafında, mal ve hizmet alımlarındaki yüksek artış dikkati çekiyor. Ocak ayındaki toplam 200 milyon YTL civarındaki artış bir ay için o kadar önemli değil ancak bu kalemdeki disiplinin önümüzdeki aylarda yeniden tesis edilmesi gerekiyor. Bütçenin belki de en problemli kalemi olan sosyal güvenlik de ocak ayında yüksek artış gösterdi. Ancak bu artış 2008 bütçesindeki artış projeksiyonuyla uyumlu. Harcamalar tarafında toplamdaki azalma faiz dışı giderlerdeki bir miktar tasarruf ile birlikte asıl faiz harcamalarındaki düşüş ile sağlandı. 2007 Ocak ayındaki faiz ödemeleri 2006 yılının aynı ayındaki rakamın üç katına ulaşmıştı. Bunda kur ve faizlerdeki hareket ve ödeme planı etkili olmuştu. Bu yıl ocak ayında geçen seneye göre faiz ödemelerinin yaklaşık yüzde 40 azalmasında yine aynı faktörler etkili oldu. Bu bilgilerle sene sonu için projeksiyonlarımızı güncellemek istersek şu başlıklar öne çıkıyor: - Bu sene seçim olması ya da seçim hazırlığının başlaması durumunda harcamalararafında risk doğabilir. KÖYDES ve BELDES'e yapılan transferler 2008 yılında 2007'ye göre oldukça sınırlı tutuldu (2.3 milyar YTL'ye karşılık 800 milyon YTL). Buna karşılık mahalli idarelere yapılan gelir transferlerinde yüzde 13'lük artış öngörülmüş. Ancak, bir seçim ekonomisi uygulansa da, yine bir seçim yılı olan geçen seneki performansın tekrarlanması ihtimali yüksek. - Faizlerde bu sene önemli bir tasarruf yapılabilir. 2008 bütçesi, geçen senki 48 milyar YTL'lik faiz harcamasına karşılık 2008'de 56 milyar YTL'lik artış öngörüyor. 2008 faiz harcamalarında, geçen seneye göre faiz ve ortalama kurlardaki olumlu gelişme müsbet rol oynarken ile sene başı borç stoklarında 2008 yılındaki artış menfi rol oynayacak. Bunların bileşkesi olarak, benim hesaplarıma göre, bu sene "normal" şartlarda (yani, ABD'deki krizin Türkiye'ye negatif yansımaması durumunda) faiz harcamaları 52 milyar YTL'yi geçmeyecek. Bu, 2008 bütçe gerçekleşmesi açısından önemli bir tasarruf tamponu oluşturacak. - Bir başka olumlu gelişme de gelir tarafında, Telekom hisselerindeki halka arz, Ziraat, Halk ve Vakıflar Bankası'ndan yapılacak temettü ödemelerinin 2008 bütçesinde öngörülenden yukarıda olacağı kesin gibi. Büyümenin 2007 ve bu sene yüzde 4 civarında kalacağını tahmin ediyorum. Bununla birlikte, ocak ayındaki olumlu vergi performansının devam etmesi ve en azından nominal bütçe hedefinin tutturulması olası. Sonuç olarak, şu an itibariyle, 2008 hem bütçe açığının hem faiz dışı fazlanın, bütçe hedefinden daha yukarıda tutturulması olası gözüküyor. Merkezi yönetim bütçesi