2003-2015 döneminde ihracat kalemlerinde ne değişti!
Nisan ayı ihracat rakamları açıklandı, geçen yılın nisan ayına göre yaklaşık %10, ocak-nisan dönemi toplamı ise geçen yılın aynı dönemine göre %7.3'lük küçülme oldu. Her ne kadar ihracatımızdaki düşmeyi Dünya ticaretinde meydana gelen daralmaya bağla sakta esas meseleleri tartışmayı bırakıp yine farklı alanlarda suçlular aramaya başladık.
2003-2014 döneminde dünya ihracat artışı %253 oldu. Bu artıştan en büyük payı petrol üreticileri ve gelişmekte olan ekonomiler aldı. Dünya ihracat pazarı 2015 yılında 16 trilyon 330 milyar dolar ile bir önceki yıla göre %14'lük bir küçülme oldu. Bunun 1 trilyon 234 milyar dolarlık kısmı petrol fiyatlarının düşmesinden kaynaklandı. Toplam ihracatta ise 2 trilyon 657 milyar dolarlık bir daralma ortaya çıktı.
Ülkemizde ise 2003-2015 dönemleri arasında en çok ihracat yaptığımız 5 kalemi incelediğimizde dünya ticaretinde önemli bir pay alamadığımız gözüküyor.
Bu dönemde yüksek teknoloji yoğunluklu ürün ihracatının ciddi bir ivme kazandığı, bu tür ürünler ihracatı yapan ülkelerin pazar paylarının yükseldiği gözükmektedir.
Tabloda görüldüğü gibi son yıllarda kara taşıtları ve parçaları, makine ve parçalarında ciddi miktarda ihracat artışı sağlamış bulunmaktayız. Kıymetli metal ticaretinde ise çok ciddi yükseliş olmasına rağmen yüksek katma değer üreten bir sektör olarak değerlendiremeyiz.
Yüksek teknoloji içeren havacılık sanayinde kimyasal bileşimler, özel makine imalatında gerekli yükselişi maalesef yakalayamadık. Tarihimizde ihracat içinde en fazla ileri teknoloji ihracatı 2000 yılında %4.8 oldu.2015 yılında ise bu oran %2 civarında seyretmektedir.
Kırılgan 8'li ülkelerin ihracat içindeki ileri teknoloji oranı ortalama %7.3 civarındadır.
Sonuç olarak, emek yoğunluklu üretim yerine teknoloji yoğunluklu üretim artışını nasıl sağlayabiliriz, bilimsel yöntemler ile üretim artışını, verimliliği, yeni ürün tasarımlarını, Ar-Ge çalışmalarını, nasıl yönlendirebileceğimizi tartışıp önümüzdeki 10 yıl içinde nelerde avantajlı olabileceğimizi tüm kesimleri toplayarak herkesin ortaya koyacağı olumlu fikirleriyle karar vermemiz gerekiyor.
Kaynak: TUİK, IMF, TRADE MAP