2 Mayıs 2014 kararından ne sonuç beklemeliyiz?

Ülkemizin enerji alanında sürekli yatırıma ihtiyacı var. Uzmanlar bunun yılda kurulu gücün yüzde 5-6’sı büyümesi anlamına geldiğini söylüyorlar. Bu da 67 bin megavatlık kurulu gücümüz varken, yıllık yaklaşık 4 bin megavatlık yeni tesisin üretime geçmesini gerekli kılıyor.

Eskiden enerjide lisans ihalelerinde bedel peşin alınıyordu. Bu bir anlamda belli bir birikimi olan kuruluşların lisans başvurusu yapmaları sonucunu beraberinde getiriyordu. 

Sonra, daha çok firmanın katılımı ile daha hareketli bir yapı için lisans başvurularında “yıllık katkı payı” yöntemi getirildi. Bunun üzerine lisans başvurusu yapanların sayıları arttı. Böylece enerji piyasamız “çantacılık olgusu” ile tanıştı. Elinde lisansı olan ama yatırım koşullarını zamanında yerine getiremeyecek bir grup ortaya çıktı. 

Bu EPDK çevrelerinden alınan gayri resmi bilgiye göre, 20 bin megavat tutarında 500 HES, byogaz, jeotermal ve rüzgar projesini içerir hal aldı. Elektrik Üreticileri Derneği'ne göre ise 18 bin megavatlık yatırımda 454 firma kendilerine tanınan “2 Mayıs 2014” tarihine kadar inşaatlarını tamamlamadıkları gibi “mücbir sebep” ortaya koyup süre uzatma isteğinde bulunamadılar. 

EPDK, geçtiğimiz hafta bu durumdaki 16 lisansı iptal etti. 100 lisansı daha iptal edeceği belirtiliyor. 

Peki bu durumda ne gelişmeler beklemeliyiz? 

Konunun uzmanlarına göre, işin toparlanabilmesi için öncelikle Meclis’te bekleyen “Bir yıl süre uzatımı içeren yasa tasarısının” bir an önce yürürlüğe girmesi gerekiyor. 

Bunun sonucunda bu süre de verilse 16 iptalin ardından 100 iptal olacağı düşünülüyor. 150 kadarının verilen sürede devreye sokulabileceği hesaplanıyor. Geriye kalan 250 kadarının “mücbir” sebep göstererek yeni süre alabilecekleri belirtiliyor. 

HES projeleri 2-5 yıl arasında, jeotermal projeleri 3-4 yılda, rüzgar ve doğalgaz projeleri bir yılda devreye sokulabildiği için bu 18- 20 bin megavatlık sürüncemedeki projelerin tamamlanıp, “çantacılardan” temizlenmesinin 2-3 yılı alabileceği uzmanlarca belirtiliyor. 

Ama her yıl ihtiyacımız olan yeni 4 bin megavatlık enerji projesinin devreye sokulabilmesi ve bunun sürdürülebilir olması için, şu anki yapının daha kurallı ve denetlenebilir olması gerekiyor. Sistem mutlaka “çantacılardan” kurtarılmalı ve gerçek yatırımcıların hakimiyetine sokulmalıdır.