1989 yerel seçimlerinin sürprizi ve 2019 yerel seçimleri
Mart sonundaki yerel seçimlere daha çok zaman var. Partilerin tamamı büyük önem verdikleri üç büyük il için adaylarını da henüz açıklamış değil. Buna rağmen her gün birçok seçim haberiyle karşılaşıyoruz. Ben 1989 ve 1994’teki İstanbul seçimlerindeki sürprizlere değinip, şimdilik bu seçim daha çok su kaldırır demekle yetinmek istiyorum.
1989 yerel seçimleri öncesi yapılan kamuoyu araştırmaları sonrası seçimlerde büyük sürprizler yaşanmıştı. İstanbul seçimleri için Dalan’ı favori gösteren şirketlerin seçim öncesi araştırmalarında yüzde 20’lik farkla seçimi kazanacağı belirtilirken, Yönelim Araştırma Şirketi, Sözen’in 2.3 puan önde olduğunu ortaya koyan bir araştırma yayınlamıştı. Yönelim’in Türkiye araştırmasında da ANAP’ın sadece üç ilde seçimi kazanabileceği bilgisine yer veriliyordu. Sonuç, Yönelim’in belirttiği gibi büyük sürprizle gerçekleşti. İstanbul’da Dalan, Sözen'in karşısında kaybetti. ANAP da biri farklı sadece 3 ilde belediye başkanlığını aldı.1994 seçimlerinde ise Recep Tayyip Erdoğan, hepsi yüzde 20 üzerinde oy alan dört partinin adayları arasından yüzde 25 oyla seçimi kazandı. Bunu hatırlamama CHP’li bir dostumun söyledikleri neden oldu.
Dostum, bu yerel seçimde de sürprizler olabileceğini belirterek şöyle diyordu: ”İki aydır il il sürekli Anadolu’da geziyorum. Ekonomik bir durgunluk söz konusu. Hemen her yerde esnaf ya ödemeler konusunda sıkışıklıktan dem vurarak konuşmaya başlıyor ya da konuşmaktan çekiniyor. Bunun yerel seçim sonuçlarına etkisi olacağına inanıyorum. Bana göre, Cumhurbaşkanı yaptırdığı araştırmalarda 1989 sonuçlarına benzer sürprizlerle karşılaştığı için Cumhur İttifakı'nı yerel seçimler için de gündeme getirdi. Bir ay önce ‘Yerel seçimde ittifak yapmayacağız’ dedikten sonra MHP ile yerel seçim ittifakına girdi. Bahçeli üç büyük ilde aday çıkarmayacaklarını açıklayarak, desteğini ortaya koydu. Ben, bu gelişmeyi yaptırılan anketlerin 1989 benzeri sonuç vermiş olmasına bağlıyorum.”
CHP’li dostum bunları söylerken daha üç büyük şehrin belediye başkan aday adayları henüz kesinleşmemişti. Partiler birbirlerini kolluyorlardı. İktidar partisinin adaylarını bekleyen CHP, buna göre aday tespiti yapmayı planlıyordu. Ayrıca, Millet İttifakı'nın partilerinin bir araya gelmesinin yeterli olmayacağını gördükleri için üç büyük kentte önemli oy potansiyeli olan HDP’nin desteğini İYİ Parti'nin karşı çıkmasını önleyerek nasıl alabileceğinin de hesabını yapıyor. Herkesin gözünün üç büyük ilde olması nedeniyle CHP’nin Millet İttifakı'na üç büyük ilde HDP’nin destek vermesi konusuna göz yumması için İYİ Parti'ye nerelerde destek verebileceği konusu da kulislerde tartışılıyor. Üzerinde durulan konu Akşener’in Ankara’yı istediği. CHP o konuya olumlu yanaşırsa, Millet İttifakı'nı HDP’nin üç büyük ilde desteklemesi çalışması CHP’nin gündemine gelebilir yorumları yapılıyor.
Bu seçimlerde yasal olmasa da Cumhur İttifakı da Millet İttifakı da itifak adıyla olmasa da belli kentlerde iş birlikleriyle işletilmeye çalışacak gibi görülüyor.
Konsensüs araştırma şirketinin Başkanı Murat Sarı, yaptıkları son araştırmalar ışığında üç büyük ille ilgili şunları söylüyor: İstanbul’da AK Parti’nin MHP desteğiyle yüzde 50’nin üzerine çıkacağını, Ankara’da yaptıkları çalışmada AK Parti’nin yüzde 42 , CHP’nin yüzde 41 çıktığını, bu oranların 2014 sonuçlarına denk olduğunu, MHP desteğiyle bu ilde de AK Parti'nin seçimi kazanacağını, İzmir'de de AK Parti'nin CHP’yi zorlayabileceğini belirtiyor. Sarı’nın açıklamasında AK Parti’ye MHP desteğinin etkisinden söz ediliyor. Buna karşın, CHP’ye bu illerde İYİ Parti, Saadet ve HDP’den destek olabilmesinden söz edilmiyor.
Yerel seçimlere daha uzun zaman var. Henüz üç büyük kentin adayları da belli değil. Buna karşın her gün çoğu spakülatif haberlerle karşılaşıyoruz. Daha da karşılaşacağız. Şimdilik bu konu daha çok su kaldırır demekle yetinelim.
Ancak, bilelim ki 1989 seçimlerinde Erdoğan yüzde 25 oyla İstanbul belediye başkanı seçilirken, rakipleri SHP’den Zülfü Livaneli, ANAP’tan İlhan Kesici, DYP’den Bedrettin Dalan da yüzde 20’nin üzerinde oy almışlardı. Erdoğan seçimi çok az farkla kazanmış ve büyük sürpriz yapmıştı. O nedenle yerel seçimlerin her zaman sürprizlere açık olduğunu unutmamak gerekir.