19.06.2009 sonrası yapılan vergi incelemelerinde Varlık Barışı'ndan
Soru: Vergi Denetmenliği'ne, resmi olarak 19 Haziran 2009'dan sonraki bir tarihte defter ve belgelerimizi sunduk ve temmuz başında tutanak tutuldu (imzamız var). Bu tutanakta tarhiyat öncesi uzlaşma istiyor musunuz sorusuna EVET demiştik ve şimdi 17 Kasım gününe uzlaşma günü verilmiş. Biz Varlık Barışı'ndan istifade edebilir miyiz? Ve en önemlisi etmek istersek bunu ne zaman beyan etmeli ve nereye, nasıl müracaat etmeliyiz? Uzlaşmaya girmemeli miyiz? Veya girip Varlık Barışı tahakkuk fişini mi sunmalıyız? Çok az zaman kaldı. Herkesin farklı bir görüşü var. Vergi denetmeni ben anlamam diyor. Uzlaşma servisi bilmiyoruz diyor. Vergi dairesindeki müdür yardımcısı araştırayım diyor, dönmüyor. İnternette de hiçbir şey bulamıyorum. Yardımlarınızı rica ediyoruz.
Yanıtımız:
İncelemeye 19 Haziran'a kadar başlanmış olması gerekiyor
Öncelikle Varlık Barışı'ndan yararlanma koşullarınız varsa (aşağıda koşulları özetleyeceğiz), istenen prosedürü yerine getirerek yararlanabilirsiniz. Bu durumda, Varlık Barışı kapsamında beyan ettiğiniz ve üzerinden vergi ödediğiniz tutar, 2007 ve öncesi dönemlere ilişkin olarak, 19.06.2009 tarihinden sonra başlayan vergi incelemelerinde bulunan matrah farkından mahsup edilir.
Mailinizde 19 Haziran tarihinden sonra defter ve belgelerinizin denetmene sunulduğu, temmuz başında tutanak tutulduğu ve tarhiyat öncesi uzlaşma isteyip istemediğinizin sorulduğu belirtiliyor.
Yasal düzenlemeye göre;
- İşe başlama tutanağının düzenlenmesi
- İnceleme için davet edilmeniz
- İnceleme için defter ve belgelerinizin istenmesi
- İnceleme tutanağının düzenlenmesi
- Defter ve belgelerin denetmene ibraz edilmesi durumunda incelemeye başlanıldığı kabul ediliyor.
Yazınızda defter ve belgelerin 19 Haziran'dan sonra denetmene sunulduğu belirtilmekle birlikte, bu tarihten önce yukarıda saydığım işlemlerden birinin gerçekleşip gerçekleşmediği bilgisi yok. Örneğin bu tarihten önce denetmenin sizden defter ve belgelerinizi ibraz etmenizi isteyen bir yazısı size tebliğ edilmişse veya sizi çağırıp incelemeye başlama tutanağı düzenlemişse Varlık Barışı kapsamında beyan edilen tutarın, inceleme sonucu (2007 ve öncesine ilişkin yıllarla ilgili olarak) bulunan matrah farkından mahsubu olanaklı değil.
Yukarıda saydığım işlemlerden hiç birisi 19 Haziran'dan önce gerçekleşmemişse, mahsup olanaklı. Bu açıklamalar çerçevesinde vergi incelemesinin 19 Haziran'dan sonra başladığını kabul edersek, Varlık Barışı kapsamında beyan ettiğiniz tutarın, bulunan matrah farkından düşülmesi, geriye bir fark kalırsa da bu tutar üzerinden vergi hesaplanması gerekir. Varlık Barışı'ndan yararlanma süresi dolmadığına göre, koşulları taşıyorsanız hâlâ yararlanabilirsiniz.
Uzlaşma sırasında dikkate alınabilir mi?
İnceleme raporu yazıldığına ve işleme konduğuna göre, şimdi ne yapılabilir sorusuna gelince, uzlaşma sırasında bu mahsubun yapılabilmesi bize mümkün gözükmüyor. Çünkü uzlaşma matrah üzerinde değil vergi üzerinde yapılıyor. Oysa Varlık Barışı'nda sistem beyan edilen değerin matrahtan düşülmesini öngörüyor. Bu nedenle Uzlaşma Komisyonu'nun sizi Varlık Barışı'ndan yararlandırtması hukuken mümkün değil.
Uzlaşmadan önce başvurun
Bizce bu aşamada yapabileceğiniz işlem, uzlaşma tarihinden önce Varlık Barışı'ndan yararlanmak, uzlaşmadan en az 24 saat önce vereceğiniz dilekçeyle de incelemenin yeniden yapılmasını talep etmek.
Bu talebin kabul edilmesi halinde inceleme yeniden yapılacağı ve inceleme sırasında da beyan edeceğiniz tutar dikkate alınacağı için sorun kalmıyor.
İncelemenin tekrar yapılması talebinin kabul edilmemesi halinde, uzlaşma toplantısına katılmakta ve yapılan tarhiyatın Varlık Barışı'ndan yararlanılması nedeniyle kısmen veya tamamen kaldırılmasını talep etmekte bir sakınca yok.
Bu talebin kabul edilmesi yukarıda açıkladığım gerekçeyle hukuken çok olanaklı olmamakla birlikte, Uzlaşma Komisyonu'nun beyan ettiğiniz tutarı dikkate alarak tarhiyatı kaldırması yetkisi var. Bu yetkinin kullanılması halinde yine sorun gideriliyor.
Yargı yolu
Uzlaşma Komisyonu'nun varlık barışı kapsamında beyan edilen tutarı dikkate almaması durumunda, yargı yoluna gitmekten başka yol kalmıyor.
Kısaca Varlık Barışı ile ilgili koşulları ve takvimi de hatırlatmak gerekirse
01.06.2009 tarihi itibariyle, yurt dışında para, altın, döviz ve menkul kıymet gibi varlıklara sahipseniz ve bunu ispat edebiliyorsanız veya aynı tarih itibariyle söz konusu varlıklara Türkiye'de sahipseniz ve bu varlıklar defter kayıtlarınızda yer almıyorsa, Varlık Barışı'ndan yararlanabilirsiniz.
Varlık Barışı'ndan yararlanabilmek için;
- Yurt dışındaki varlıklarınızı rayiç bedelle 31.12.2009 tarihine kadar vergi dairenize beyan etmeniz veya bir bankaya bildirmeniz, bunları defterlerinize kaydetmeniz, beyan ettiğiniz varlıkları bir ay içinde Türkiye'ye getirmeniz, beyan edilen değer üzerinde % 2 vergi hesaplayıp ödemeniz,
- Yurt içindeki varlıklarınızı 31.12.2009 tarihine kadar vergi dairesine beyan etmeniz, defterlerinize kaydetmeniz, üzerinden % 5 vergi hesaplayıp ödemeniz, gerekiyor.
Özellikle Varlık Barışı'ndan yararlanma koşulları ve prosedürü ile ilgili yukarıdaki bilgiler oldukça özet. Konuyla ilgili olarak bütün dokümanları www.vergiportali.com internet adresimizde, sol tarafta sıralanan listenin içinde yer alan Varlık Barışı bölümünden ulaşabilirsiniz. Bu bölümdeki dokümanlardan özellikle vergi bültenleri ve duyuruları ile Gelir İdaresi Rehberi'nin yararlı olacağını düşünüyoruz.