15 yılını dolduranlar kıdem tazminatı alabilir mi?

Okurumuz Faik Kılıç, "Eşimin ilk işe girişi 1996 yılında olup, 3600 prim günü ve 15 yıl hizmet şartını doldurduktan sonra, SGK'dan da durumu tevsik eden belgeyi de sunarak kıdem tazminatı talebiyle çalıştığı şirkete istifa dilekçesini verdi. Ancak şirket, kurumlarında böyle bir uygulama olmadığı gerekçesiyle kıdem tazminatını ödemeye yanaşmıyor. Konuyla ilgili yeterli bilgileri olmayabilir diye ilgili yasa hükmünü kendilerine gönderdim. Ödememekte ısrar ederlerse, dava konusu yapmadan önce Çalışma Bakanlığı'na şikayet ederek çözümünü düşünüyorum. Nasıl bir yol izlemeliyiz?" diye soruyor.

Değerli okurumuz, 15 yıl ve 3600 günle kıdem tazminatı konusu son zamanların en çok tartışılan konularından birisidir. Bize de bu köşede en çok sorulan sorulardan birisidir.

Emeklilikte yaş şartını getiren ve hemen hemen tüm sigortalıların emeklilik yaşını ileri atan 4447 Sayılı Kanun'la getirilen düzenlemelerden birisi de işte bu şekilde emeklilik yaşı değişenlerin kıdem tazminatı alarak işten ayrılmalarını sağlamaktır. 1999 yılında yapılan bu yasa değişikliğiyle emeklilik için gereken sigortalılık süresi ile prim gün sayısını doldurup yaşını doldurmayı bekleyen sigortalılara kıdem tazminatı verilmesi gerekmektedir.

Buna ilişkin düzenlemede "506 Sayılı Kanunun 60'ıncı maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı kanunun geçici 81'inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle feshedilmesi halinde işçilere kıdem tazminatı ödenir" hükmü getirilmiştir.

Bu düzenleme 1999 yılında getirilmesine rağmen, 2008 tarihine kadar SGK tarafından 15 yıl ve 3600 gün sayısını doldurup yaşını bekleyen işçilerin kıdem tazminatı alabileceklerine ilişkin yazı verilmemiştir.

Ancak, bu konuyu yargıya taşıyıp mahkeme kararıyla kıdem tazminatı alabilir yazısının alınması üzerine SGK, 10 / 07 / 2008 tarihli genel yazı ile uygulama değişikliğine gitti. 10 / 07 / 2008 tarihli yazıda, 08 / 09 / 1999 tarihinden önce çalışmaya başlayanlar için aylığa hak kazanma koşullarından yaş dışında en az 15 yıllık sigortalılık süresi ve 3600 prim ödeme gün sayısı koşullarını, 08 / 09 / 1999 tarihinden sonra çalışmaya başlayanlar için ise 60'ıncı maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaş koşulu dışında kalan sigortalılık süresi ile prim ödeme gün sayısı koşullarını en erken yerine getirdikleri tarihte, kıdem tazminatına ilişkin yazının verilmesi yönünde uygulamanın değiştirilmesi uygun görüldüğü belirtilmiştir.

SGK, 15 yıl ve 3600 gün sayısını doldurup yaşını bekleyen sigortalılara 1475 sayılı iş Kanunu'nun 14'üncü maddesine göre "Kıdem Tazminatı Alabilir" yazısı vermektedir.

Bu şekilde kıdem tazminatı alabilir yazısı için öncelikle Sosyal Güvenlik Kurumu'nun ilgili müdürlüğüne başvurarak "Kıdem Tazminatı Alabilir" yazısı alınması, bu belgeyle birlikte işvereninize başvurarak kıdem tazminatının talep edilmesi gereklidir. İşvereninizin bu hükümlerden haberdar olduğunu ancak, eşinizin bir başka yerde çalışacağını düşündüğü için kıdem tazminatı vermek istemediğini düşünüyorum.

Bu durumda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bölge müdürlüğüne (Bölge Çalışma Müdürlüğü) konuyla ilgili dilekçe verebileceğiniz gibi, noter kanalıyla ilgili "Kıdem Tazminatı Alabilir" yazısını da ekleyerek fesih ihbarnamesi göndererek kıdem tazminatınızı talep edebilir, verilmediği takdirde de, işçinin iş mahkemesinde dava açması gerekmektedir.

İş mahkemesinde, açacağınız dava sonucunda ayrıca fesih tarihinden itibaren kıdem tazminatının gecikme süresi için mevduata uygulanan en yüksek faizle birlikte ödenmesine karar verilmektedir.

Üniversiteli stajyerler sigortalı olur mu?

Okurumuz Sibel Turan, "Stajyerlerin (fakültede ya da meslek okulunda okuyan) SGK mevzuatı açısından işleyişi nasıldır? Ücret ödenir mi?" diye soruyor.

Üniversite öğrencisi stajyerlerin (fakültede ya da meslek okulunda okuyan) işyerinizde zorunlu staj yapmaları halinde, sigorta primleri (kısa vadeli sigorta kolu primi) öğrenim gördükleri okul tarafından yatırılmaktadır. Yani, üniversite öğrencilerinin işyerinizde zorunlu staj yapmaları durumunda sizin sigorta primi veya ücret ödemeniz gerek yoktur.

Ancak fakültede ya da meslek okulunda okuyan bir öğrencinin zorunlu staj kapsamında sayılmayan bir şekilde işyerinizde çalışmaya başlaması durumunda diğer normal çalışanlardan bir farkı olmayacaktır ve hem ücret hem de sigorta primi ödenecektir. Burada belirleyici unsur zorunlu staj olup olmadığıdır.