1.5 derecelik küresel ısınma
Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) ve Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) tarafından iklim değişimi ve çevresel, sosyoekonomik etkileri konusunda bilimsel görüş sağlayarak politikacılara ve karar vericilere iklim değişimiyle mücadele ve iklim değişimine uyum için yol göstermek amacıyla bağımsız süreçlerle ilerleyerek düzenli raporlama yapan, 195 üyesi olan Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC), temel başlıkları Eylül 2017'de onaylanan Altıncı Değerlendirme Raporu (AR6) çalışmalarını sürdürüyor.
Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS) kapsamında hazırlanan bir bilimsel çalışma olan AR6 için üç çalışma grubunda (Fiziksel Bilim Temeli; Etkiler, Uyum ve Hassasiyet; İklim Değişimi Zararlarının Azaltılması) 90 farklı ülkeden 721 konusunda yetkin yazar görev yapmakta.
Carbon Brief adlı web sitesi değerlendirmesine göre bu yazarların yüzde 44'ü gelişmiş ve geçiş ekonomisindeki ülkelerden, yüzde 67'si erkek iken, 26 ülkeyi sadece erkek yazarlar temsil etmekte. En çok yazar veren ilk beş ülke azalan sırası şu şekilde: ABD (74), İngiltere (45), Almanya (45), Avustralya (37), Çin (37). AR6 döngüsünde Boğaziçi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof.Dr. Murat Türkeş ile TÜBİTAK'tan Doç. Dr. Şiir Kılkış görev yapmakta. Gruplar çalışmalarını 2021'de tamamlayacak ve üç özel raporlama ardından Nisan 2022'de "AR6 Sentez Raporu" hazır olacak. IPCC Başkanı Dr. Hoesung Lee rapora ilişkin açıklamalarında, raporun iklim değişimi ve riskler için bilgi ve mücadele seçeneklerini güncelleyeceğini, Paris Anlaşması uygulamasında önemli rol oynayacağını belirtirken, küresel ısınmanın etkilerini azaltmak için düşük karbon ekonomisiyle ilerlerken ekonomik büyümenin yavaşlayacağı algısının eski ve hatalı bir anlayış olduğunu, sera gazı salımının önlenmesinin ekonomik büyümeye katkısı olacağının bilimsel olarak kanıtlandığını, karbonsuzlaşmanın, iklim değişimiyle mücadelenin yeni iş fırsatları yaratacağını savunmakta.
Üç özel raporun ilkinin, “1.5 derecelik Küresel Isınma" adlı raporun politika yapıcılar için özeti, 1-5 Ekim 2018 tarihlerinde Kore'de gerçekleştirilen ve ülkemizi Tarım ve Orman ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı temsilcileri heyetinin temsil ettiği IPCC 48. Oturumu'nda tartışılıp onaylanması ardından 8 Ekim günü basın toplantısıyla açıklandı.
40 ülkeden 74 yazar ile 17 hakemin görev yaptığı bu emek yoğun rapor için toplam 42 bin 001 yorum yapılarak hükümet ve uzman görüşleri değerlendirildi. İklim değişikliği tehdidine karşı küresel tepkinin güçlendirilmesi, sürdürülebilir kalkınma ve yoksulluğun ortadan kaldırılması çabaları bağlamında, sanayi öncesinin 1.5°C üzerindeki küresel ısınmanın ve ilgili küresel sera gazı emisyon yollarının etkileri üzerine olan bu rapor mühim. Tehlike gelmiyor. Geldi bile. Küresel ısınma neredeyse 1.0°C. Değişim gerekiyor. Politika yapıcıların, karar vericilerin, hepimizin ivme kazanması gerekiyor. Meraklısı için https://www.birbucukderece.com ile UNEP ve WMO tarafından hazırlanan "IPCC 1.5 °C Özel Raporunu Anlamak" adlı yayını öneriyorum. Raporun tümü 3-14 Aralık 2018 tarihlerinde Polonya'nın Katoviçe şehrinde yapılacak olan BMİDÇS 24.Tarafl ar Konferansı (COP24) sırasında yayınlanacak. IPCC 2019 yılında "İklim Değişliği ve Arazi" ve "Değişen İklimde Okyanus ve Kriyosfer" adlı özel raporları yayınlayacak.
IPCC bir önceki oturumunu BMİDÇS 24.Tarafl ar Konferansı (COP21) kapsamında Paris'te yaparken bir ilki başardı ve karbon nötr toplantısını gerçekleştirdi. IPCC, BMiDÇS'nin 2015 yılında yapılanmış bir girişimi olan "İklim Şimdi Nötr, https://unfccc.int/climate-action/climate-neutral-now" ile beraber çalışarak örnek oldu. IPCC Başkanı Dr. H. Lee'nin açılış konuşmasında vurgu yaptığı üzere, Kore toplantısı da iklim nötr oldu. IPCC Toplantısı sırasında sanki yerküremiz ciddi uyarısını yaptı ve iklimin değiştiğini tam yerinde gösterdi. Kore en sıcak yazını yaşadı ve ülkenin bazı bölgelerinde sıcaklık ilk kez 40C üzerine çıktı. 1.5 °C'lik Küresel Isınma Özel Raporu ve iklim nötr toplantı yapma bu yıl otuzucuncu yılını kutlayan 2007 Nobel Barış Ödülü sahibi IPCC'ye pek yakıştı.
Barış Ödülü sahibi IPCC'ye pek yakıştı. Küresel ısınmaya dur demek için çalışmak da bizlere yakışacak. Çünkü güzelim gezegenimizin daha fazla sera gazı emisyon yükünü taşıyacak hali hiç yok.