10 yıl sonra ilk kez…

ERKİN ŞAHİNÖZ

Dünya ekonomisine hesapta olmayan büyük bir negatif büyüme şoku gelmezse Fed ilk faiz artırımını 2015 yılının ikinci çeyreğinde yapacak. Fed en son faiz artırımını 2006 yılının Haziran ayında yapmış. Dile kolay. Dünya ekonomisi ve global finansal sistem 10 yıl sonra ilk kez faiz artırımı ile karşılaşacak. Negatif etkilerini sindirmeye çalışacak. 

Geçen haftaki Fed toplantısı Fed’in iletişim politikalarındaki cambazlık mertebesindeki becerisini en iyi gösteren toplantılardan biriydi. Fed ilk faiz artırımına yaklaşıldığını işaret eden önemli bir ifade değişikliği yaptı. Ancak normalde finansal piyasaları ve ekonomik birimleri kaygılandıracak bu değişikliği toplantı bildirisi içine yerleştirdiği birkaç piyasa dostu tatlandırıcıyla dengeledi. 

Fed, ilk faiz artırımı konusunda haklı olarak takvim vermiyor. Çünkü dünya ekonomisi belli bir takvime uygun hareket edilebilecek güçte değil. Avrupa bunca parasal genişlemeye rağmen durgunluk içinde. Japonya iki çeyrek üst üste ekonomik daralma yaşadı. Çin’deki büyüme alışılageldik düzeylerin çok altında. Düşen petrol fiyatları ve ekonomik yaptırımlar Rusya’daki krizin önümüzdeki yıllarda Rusya’yı temerrüde sürükleyen bir kaosa dönüşmesine neden olabilir. Dünya ekonomisinin adeta ipin üzerinde yürüdüğü bir dönemde Fed’in önceden belirlenmiş bir takvime göre hareket etmesi veya bu yönde bir taahhüt vermesi beklenemez. Haliyle de Fed ilk faiz artırımının zamanını gelecek ekonomik verilerin belirleyeceğini söylüyor. 

Evet ilk faiz artırımı verilere bağlı da, veriler ne diyor? Fed ekonomik verilerdeki gelişmeleri nasıl yorumluyor? Bu noktada Fed’in geçen haftaki toplantı bildirisine göz atmak lazım. Uzunca bir süredir Fed bildirilerinde ilk faiz artırımının tahvil alım programı sonra erdikten “kayda değer bir süre/ considerable time” sonra geleceği belirtiliyordu. Son aylarda ABD ekonomisinde iyice güçlenen ekonomik toparlanmaya paralel olarak Fed “kayda değer süre” ifadesini bildirisinden çıkarma kararı aldı. Yerine ilk faiz artırımını yapma konusunda “sabırlı/patient” olacağız ifadesi getirildi. Kelimelerin cımbızla seçildiği hepi topu 3-4 paragrafl ık bildirideki bu değişiklikle Fed ekonomik birimlere ve piyasa profesyonellerine “hazırlanmaya başlayın” mesajını verdi. Bu değişiklik Fed’in faiz artırımı dönemine yaklaşıldığını somut bir şekilde işaret eden bir adımdır. 

Peki faiz artırımı süreci dünyanın sonu mu olacak? Elbette hayır. Faiz artırımı en nihayetinde dünya ekonomisinin lokomotifi konumundaki ABD ekonomisindeki güçlenmenin bir sonucudur. ABD’deki ekonomik büyümenin hızlanması dünya ekonomisinin sıkıntılı bölgelerindeki ekonomik toparlanmaya destek sağlayacaktır. Ancak finansal piyasaların ilk faiz artırımını sindirene kadar çalkantı yaşaması da kaçınılmaz olacaktır.