1 paket sigaranın ne kadarı vergi dumanı?

Ömer ŞENER - Vergi Müfettişi (Ankara Büyük Ölçekli Mükellefler Grup Başkanlığı)

1 paket sigarada 20 adet sigara bulunmaktadır. İnsanın aklına ilk okuyuşta belki vergiden önce neden 20 adet sorusu gelebilir. Bu durum bilimsel temelli aslında. Beyindeki hücrelerde nikotin etkisi 45 dakikada geçmektedir. Bir insanda günde, ortalama 16 saat uyanık kalıyorsa ortalama 20 adet sigaraya ihtiyaç duymaktadır.

Sigaradan ÖTV hesaplanıp alınırken birçok husus gözetilmektedir. Bunlardan bazıları:

- Bir taraftan vergi geliri olan sigaradaki ÖTV artışı bir taraftan da sigaranın enflasyon sepetinde önemli yer kaplamasından kaynaklı olarak enflasyon artışıdır. Hatta bu artış sigara içenlerin enflasyon dolayısıyla içmeyenler üzerinde de etkili olduğu bir artıştır.

- Sağlık otoritesi ise hem sağlıklı yaşam için hem fakir halkın daha az gıda harcaması yapıp daha çok zararlı alışkanlıklara yönelmesini engellemek için sigaradaki vergi artışına sıcak bakmaktadır.

- Bütçe gelirleri içinde %20’lik paya sahip olan ÖTV’nin %30’a yakınının tütün mamullerinden elde edilmesi sigarayı Maliye idaresinin optimal hedefleri için önemli kaynak rezervi haline dönüştürmektedir

Sigara bayisinin sattığı sigara fişinde KDV’nin 0.00 TL gözükmesi ise sigarada KDV’nin olmadığı anlamına gelmiyor. Çünkü toptancı tarafından bayi kârları ve KDV dâhil edilip perakendecilere sigara satışı yapılırken KDV devlete beyan edilip ödenmektedir. Yani perakendeciler toptancılardan sigara alacağı zaman içiciler adına KDV’yi peşin ödemektedir. Sigaradaki KDV oranı %18 ise perakende satış fiyatının yüzde 15.25’ine denk gelmektedir. Ayrıca KDV ÖTV dâhil hesaplandığı için ÖTV’deki gerçekleştirilen bir artış sigara fiyatında ÖTV’nin KDV’si kadar artış doğurmaktadır.

Bu durumda örneğin; 10 TL’lik bir sigarada ne kadar vergi yükünün olduğunu beraber hesaplayalım.

10 TL’lik sigarada KDV’siz fiyat (10/1.18) 8.48 TL’dir. Yani ÖTV dâhil fiyat 8,48 TL’dir. Buradaki 1,52 TL’lik KDV’de perakende satış fiyatının yukarıda değinildiği üzere %15,25’ine denk gelmektedir. Sigaradaki ÖTV ise asgari ve maktu olmak üzere 2 türlüdür.

Asgari maktu vergi tutarı, sigaranın düşük fiyatla satılmasını engellemeye yönelik bir unsurdur.

Sigarının perakende satış fiyatı ile vergi oranı çarpılır, bulunan rakam asgari maktu vergi tutarından büyükse çarpım sonucu bulunan nispi vergi; düşük ise asgari maktu vergi tutarı esas alınır. Bu durumda 10 liralık sigarada 6.3 TL’lik (10 TL X %63) nispi vergi, 5.6 TL’lik (20 X 0.28 TL) asgari maktu vergi tutarının üstünde kaldığı için 6.3 TL’lik nispi vergi esas alınır. Ayrıca her bir paket sigara için aşağıdaki tablodan görüleceği üzere 0.42 TL’lik maktu vergi bulunmaktadır

Bu durumda: alınan 10 TL’lik bir sigarada devlete 6.72 TL (6.3 + 0.42) ÖTV 1.52 TL ise KDV ödenmektedir. Yani 10 liralık sigaranın %82.4’ünü yani 8.24 TL’sini vergi dumanı oluşturmaktadır.