1 liraya özelleşen Kardemir'deki olay ne?
Kardemirli haddeciler derneği tam sayfa olarak verdikleri ilanda SPK, Cumhurbaşkanlık Denetleme Kurulu ve Rekabet Kurulu'nu adil olmayan satış ve teslimat uygulamasına son vermek için göreve davet ediyor. 1995 yılında 1 liraya özelleştirilen Kardemir bugün İSO 500'de 42. Sıraya yükselmiş durumda. Önemli yatırımlarına yenilerini ekleyerek üretimini 1.6 milyon tondan 3 milyon tona çıkarma kararında. Bu nedenle tarafların aralarındaki sorunu diyalog içersinde çözmesi ve kuruma zarar vermemeleri önem taşıyor.
Kardemir 1937 yılında temeli atılan ilk entegre demir çelik tesisimizdir. 1990'larda yaşadığı sorunlar sonunda kapatılma aşamasına geldiğinde CHP-DYP koalisyonu döneminde Başbakan Çiller tarafından 1 lira fiyatla özelleştirilerek, 1995 yılında hisseleri çalışanlar, emekliler, Karabük halkı, esnafı ve sanayicilerine devredildi. 1997 yılında hisseleri borsaya açıldı. Hisseleri ellerinde bulunduranlardan önemli bir bölümü önemli bir gelir elde edecekleri düşüncesiyle hisselerini devrettiler. Bazı demir çelikçiler ise bu devredilen hisseleri satın aldılar.
2000'li yıllar sonrasında yatırım yapılmasına gerek duyulunca, firmanın yatırım için gerekli imkanı olmadığı için SPK'nın istemiyle hisseleri elinde bulunduranlardan bu hisselerin bankalara teminat karşılığı verilerek yatırıma girişildi. SPK ile yapılan anlaşmada o dönemde hisselerini teminat olarak veren hissedarların üretimin yüzde 40'ı öncelikli almaları yolunda bir karar alındı. Kardemir üretimini çeşitlendirdi. 2007 yılında da ray üretimini başlattı. Bu gelişmeler sonunda Kardemir İSO 500 içersinde yer alan önemli bir firma olmayı başardı, 2010 yılında 42. Sırada yer aldı.
Özelleştirme döneminde 500 bin ton civarında olan üretim kapasitesi de aynı dönemde 1 milyon600 bin tonlara yükseldi. Genel müdür Fadıl Demirel, yeni yatırımlarla kapasitelerini 3 milyon tona çıkarma karında olduğunu belirtiyor.
Hisse rehini ile üretimin yüzde 40'ını öncelikle alma hakkı elde edilme kararından sonra demir-çelik piyasasındaki hareketlere, fiyat iniş çıkışlarına göre, bu konu sürekli olarak tartışmalara ve dedikodulara neden oldu. Bir dönem bu hakkın kullandırılmasından vazgeçildi. Sonra, yine başlatıldı.
Geçen yıl bu hakkın haksız üç ailenin haksız kazanç elde etmesine ve rekabet bozucu avantaj elde sağlamalarına yol açıldığı iddiasıyla Rekabet Kurulu'na şikayette bulunuldu. Rekabet Kurulu bu şikayeti 27 Ocak 2011'de karara bağlayarak rekabeti bozucu bir durum olmadığını belirten bir kararla şikayetle ilgili bir yaptırıma gitmedi.
Dönem içersinde bölgedeki bir başka gelişme 44 haddehanenin 22'sinin kapanması, 11'inin üretimini sürdürürken 11'inin düşük kapasiteli çalışması da söz konusu olmuştu.
Dün Hürriyet gazetesinde bu durumdan şikayet eden Karabük Özel Sektör Haddeciler Derneği tarafından verilmiş tam sayfa bir ilan yer aldı. İlanda Kardemir'de adil olmayan satış ve teslimat uygulamaları olduğu öne sürülerek, Cumhurbaşkanlığı Denetleme Kurulu, SPK ve Rekabet Kurulu'nu göreve davet ediliyordu.
Haddecilerin bu iddiasının yanında öncelikli alım hakkı olan 3 firmanın kısa süreli açılıp kapanan satışlarla "Haksız kazanç" elde ettikleri de Karabük'te dedikodu olarak gündemde tutuluyor. Kardemir yönetimi ise, iddiaların yersiz olduğunu ihalelerde yüzde 60'lık bölüme her isteyenin fiyat verebileceğini, haksız rekabetin söz konusu olmadığını, Rekabet Kurulu kararında bunun açıkla yer aldığını belirterek, hem iddialar konusunda yargı yoluna gideceklerini, hem de verecekleri ilanla kamu oyunu bilgilendireceklerini açıkladılar.
Karabük TSO ise bu konunun taraflar arasında diyalogla çözülebileceğini onun için tarafları bir masa etra0fında diyaloga davet edeceklerini söylüyor.
İşte 1995'te 1 liraya özelleştirilen Kardemir'in demir çelik sektörüne paralel gelişerek İSO 500'de 42. sıraya yükseldiği dönemde şikayetlere ve ilanlara neden olan olayıyla ilgili gelişmeler bunlar. Sanırım Kardemir'de tartışmalar taraflar arasında önümüzdeki dönemde de sürecek.