'Pazar 180 derece değişti’

Index, teknoloji ürünleri dağıtımına odaklanmış, 25 yıllık bir grup… Grubun kurucusu ve CEO’su Erol Bilecik ise uzun yıllardır sektörün içinde, en tecrübeli yöneticilerden biri… Grubun performansı özellikle mobil cihazlarla çok artmış görünüyor. Ama biz Index’ten çok, Bilecik’in yakından takip ettiği trendlere odaklandık.

Uzun yıllardır tanıdığım Erol Bilecik ile zaman zaman trendler üzerine sohbet etmeyi seviyorum. Dağıtım işinin tam ortasında yer alıyor ve her trendi gözlemliyor. Pek çok ürünün satış grafiğini yakından takip ediyor. Türkiye’de pazar özellikle son yıllarda elektronik marketler, yeni giren markalarla önemli bir büyüklüğe ulaştı. Apple’ın pazara girmesi ise başlı başına dinamikleri değiştirdi… Teknoloji dünyasında dönüşüm ne yönde, oyun nasıl değişiyor? İlk sorum aslında bu yönde oldu: 

“Gelişmelere şöyle genel olarak bakarsak oyun her 5 yılda bir hep dönüşmüş, daha doğrusu evrimleşmiş… Bazen 70 derece dönüşmüş, bazen daha az ya da fazla… Fakat 2010’dan bu yana gelişen sürece baktığımızda, aslında muazzam derecede büyük bir dönüşümden bahsetmek gerekiyor. Neredeyse 180’derecelik bir değişim var. “ 

Değişimin yönü nasıl gelişiyor? 

Kullandığımız ürünler, iş süreçleri gerçekten son yıllarda büyük değişim yaşadı… Bulut kavramının ortaya çıkışı ve giderek daha ‘akıllanan’ telefonlar… Bazı cihazlarda düşen maliyetler… Değişimin gelişim hızının yükseldiği alanları Erol Bilecik şöyle tespit ediyor: “Gerek bizim tarafta yani işin dağıtım tarafında, ürün segmentasyonu ve büyük teknoloji marketlerine kadar diğer kanallarda 3 ana segment oluşmuş durumda: 

1. Yüksek satışlı ürünler: Notebook, tablet, yazıcılar dediğimiz, ‘yüksek volume’ yani satışı yüksek ürün grupları var. Bunlar yüksek satışlı ama düşük kâr marjlı ürünler. 

2. Katma değerli ürünler: İkinci segment, daha yavaş gelişen ama gittikçe daha fazla değer kazanan bir segment olarak bakılabilir. ‘Value added’ dediğimiz, içinde çözümlerin de olduğu katma değerli servisler segmenti… Biz kendi içimizde 4S formülünü koyduk. Software (yazılım), Server (büyük sunucular), Storage (büyük bilgi depolama ürünleri) ve Services (servisler). Bu dünyada özellikle üzerine ‘Bulut’un da gelmesiyle birlikte, bu grup daha fazla büyüyor. İş çözümleri ve bulut büyüdükçe burası da büyüyor diyebiliriz. Bugün geldiğimiz yeni konumda, her kalktığımız gün milyarca data’nın (bilginin) oluştuğu bir dünya ile karşılaşıyoruz. Ve bunların çoğu çözümlerle işleniyor ve bir yerlerde depolanıyor. Artık bu data’ların nerelerde depolandığı da pek kimsenin umurunda değil… Gerek bizim iş ortaklarımız gerekse de son kullanıcı da bu yöne doğru gidiyor. 

3. Mobil ürün segmenti: Teknoloji dünyası dediğimizde oluşan bir segment de mobil… Buranın da yıldızı, hatta bu anlamda hâlâ dünyanın bu anlamda muazzam parlayan yıldızı ‘smart phone’ dediğimiz akıllı mobil telefonlar. 200 gramın altındaki bir cihazdan bahsediyoruz. Bir tabletin yaptığının hepsini yapıyor, hatta daha fazlası var. Böyle bir cihazdan bahsediyoruz. Yani mobil dünya bizim baktığımız teknoloji penceresinden dünyanın tartışılmaz yıldızı konumunda. 

Pazar paylarına bakarsak… 

Peki pazar nasıl değişiyor açıkçası bunların aldığı paylar da son yıllarda değişti. Biraz da burayı konuştuğumuzda pazarın gelişim hızı ve yüzdeleri de ortaya çıkıyor aslında: 

“Bizim açımızdan pazarın paylaşımına bakarsak, 40-40-20 olarak segmentlerin payının paylaşıldığını görüyoruz. Katma değerli yapılar burada yüzde 20 gibi bir paya sahip… 

“ Fakat bu noktada iki ana oyuncunun varlığı da dikkat çekiyor. Erol Bilecik bunları şöyle aktarıyor: 

“Buradan oyun nereye gidiyor diye baktığımızda, konuyu ‘volume’ dünyasının içine mi koyacağız, yoksa ‘mobil’ dünyanın içine mi koyacağız diye düşündüğümüzde, iki oyuncuyu daha burada atlamamak gerekiyor. 
Bunlardan biri giyilebilir teknolojiler… Belki Türkiye’de yeteri kadar patlamış değil ama burada çok hızlı bir büyüme olacağını tahmin ediyoruz. Kolumuza, boynumuza, kasklara, ayaklara bazen gözlük olarak taktığımız bu teknolojiler çok hızlı bir büyüme ivmesine girecek gibi görünüyor… Muazzam bir gelişmeye doğru gidiyor. Burada da merkez büyümenin de saatlerde olacağın düşünüyoruz.

 Bir diğer segment biraz daha geniş ve ‘internet of things’ dediğimiz ‘şeylerin interneti’ ve onunla birlikte oluşacak yeni cihazlar… Birbiriyle konuşan cihazlar, halıyı kaldırdığımızda “yıka beni” diyen ya da bunun mesajını veren. Dünya buraya doğru gidiyor yeni alanlar itibariyle…”

‘Apple bize enerji getirdi’

Apple’ın sizin yelpazeniz içinde yer alması oyunu nasıl değiştirdi? Bilecik’e bunu sordum: “Biz de değişimleri ve dönüşümleri kendi içinde yapan bir şirketiz. Apple Türkiye’de 26 yıllık özel distribütörlüğüne ilk defa bizi ekledi... Bunun için de tabii çok özel bir hazırlık yaptığını söyleyebiliriz. Apple markası bize çok büyük bir enerji getirirken, bizim mobil tarafa dönüşümümüze katkı yapan en önemli ana markamız oldu. İş tabii tek Apple ile de kalmadı. Datagate şirketimiz Avea’nın distribütörü oldu. Böyle olunca, gerek telekom gerekse mobil business tarafında, toplamda biz iki yapıyı birlikte görüyoruz. Dağıtım bazında böyle… Apple markasıyla başlayan yolculuk, diğer ürünlerin katılımıyla birlikte büyümemize büyük katkı yaptı.”

Eğlence, eğitim ve iş hayatı...

Türkiye’de toplam mobil telefon satışları dünyaya paralel artıyor. Bunlar içindeki akıllı telefon oranı da giderek yükseliyor. Tüm bunlara bakarsak, ortaya çıkan tabloyu şöyle özetliyor Erol Bilecik: “Tüketici eğilimlerine baktığımızda yılda 12 milyon bir telefon satışından söz etmek mümkün. 12 milyar da dünyada satılıyor. 2014 sonu rakamı… Burada 200 dolar altı telefonlar da Apple gibi 1000 dolar üstü telefonlar da var. IT büyümelerine baktığımızda ise maalesef büyümeler tek haneli rakamları geçemiyor… Bunun içine siz eğer mobil ve telekom rakamlarını da eklerseniz geçtiğimiz yıl biz şirket olarak yüzde 38 gibi bir toplam büyüme yakaladık. Yüzde 70 büyüyen şirketlerimiz de var. Fakat bu endüstri için bu büyümeler gerçekten önemli büyümeler. Bu tip büyümeleri her zaman yakalamak mümkün değil. Bunlar da tabii mobil ve telekom dünyasının büyümesini ortaya koyan önemli göstergeler.” Erol Bilecik önümüzdeki 5-10 yılda mobil dönüşüm konusundaki trendin güçlü bir şekilde devam edeceğini düşünüyor. Bunun nedeni de şöyle açıklıyor: “Önümüzdeki 5-10 yılda mobile dönüşüm konusundaki trendin güçlü bir şekilde devam edeceğini düşünüyorum. Üç tip trend var aslında: Bir eğitim, eğlence ve işi barındıran ürünler… Bunlar önümüzdeki dönemde ön planda olacak. Üçü de mobilleşiyor… Bugün eğlencenizi 5.3 inçlik küçük mobil bir cihazda yapabiliyorsunuz, eğitiminizi de alıyorsunuz… İşiniz için zaten en iyi alternatif ve her şeyi yapıyorsunuz. Bu üç temel öge 200 gramın altında bir cihazla yapılabiliyorsa bunun trend olmaması mümkün değil.”