'Babamın döneminin sıkıntılarıyla aynısını yaşıyoruz'

İş insanı Makine İhracatçıları Birliği Başkanı Sevda Kayhan Yılmaz, geçen pazar Ankara Sohbeti’nde yaşadıkları sorunların neler olduğu açıklarken, “Babamla sohbet ederken, onun zamanında yaşanan sıkıntıları dinlerdim. Bugünkü sıkıntılarla karşılaştırdığımızda, aslında hemen hepsinin aynı olduğunu gördüm” diyor. Sektörün sorunlarının öncelik sıralamasıyla takvime bağlanması gerektiğinin altını çiziyor.

Yılmaz’ın bu açıklaması son dönemde iş insanlarıyla yaptığım sohbetlerde hep süregelen/süregiden kronik sorunlardan şikayet ettiklerini hatırladım. 

Peki bunlar neler: 

• İyi işleyen, zamanında sonuçlanan adaletli hukuk sistemi: İş insanları sorunlarının çözümü için mahkemelerde zamanında ve adaletli çözüm alamadıklarından yakınıyorlar. Ya adaletsizlikten ya da geç gelen adaletten şikayetçi oldukları örnekleri dile getiriyorlar. 

• Kayıt içindekilere, kayıt dışındakilerin rekabet üstünlüğü veren kayıt dışılık: Son yıllarda biraz azaldığını kabul etseler de kayıt dışında olanların, kayıt içindeki kurumlara karşı rekabet üstünlüğünün sürdüğünden şikayet ediyorlar. 

• Yatırım ve üretim için finansa ucuz erişim eksikliği: Yatırımlar için orta ve uzun vadeli uygun faizli kredi bulamamaktan şikayet ediyorlar. Üretim için de işletme kredilerinin ve faizlerinin de uygun olmadığını belirtiyorlar. 

• Adaletli ve tabana yayılmış vergi sorunu: Vergide vergilendirilemeyen kayıt dışı alanlar nedeniyle, adaletli ve tabana yayılan bir vergi uygulamasına geçilememesinden şikayet ediyorlar. 

• Üretimi esas alan bir eğitim sisteminin eksikliği: Düz lise ağırlıklı eğitim sistemi nedeniyle üretim alanlarında aranan kalifiye eleman yetiştiren teknik öğrenim kurumlarının eksikliğinden şikayet ederek, eğitimde köklü değişim talep ediyorlar. 

• Herkesi teşvik eder görünen olumlu sonuç vermeyen teşvik sisteminde değişim isteği: Bölgesel ve sektörel teşviklerin ağırlıklı olarak uygulanıyor olmasının, proje bazlı teşviklerin gelişmesine yeterli destek verilememesinden şikayetlerini sürdürerek, teşviklerde değişim istiyorlar. 

• Üreticilerin üzerlerindeki yüklerin ağırlığının azaltılması: Üretici firmaların, istihdamdan, enerjiye üzerlerindeki kamu yüklerinin rekabetçi özelliklerde olmamasından şikayetleri sürüyor. Uluslararası rekabete uygun düzenlemeler istiyorlar. 

Bu sıraladığım konuların ortaya çıkardığı tablo, Yılmaz’ın “Babamın döneminin sıkıntılarının aynısını sektörümüzde yaşıyoruz” değerlendirmesinin doğruluğunu ortaya koyuyor. Süregelip/süregiden sorunlar konusunda ekonomi yönetiminin adaletli ve iyileştirici adımlar atmasını iş dünyasının beklediğini ortaya koyuyorlar.