KOBİ’ler çalıştığı banka sayısını artırdı, kredi işletme sermayesi için kullanıldı

Ece CEYHUN

Türk bankacılık sisteminde özellikle mart ayında hızlanan ve büyümeye 1 puan katkı yapması beklenen kredi hacmi 1,8 trilyon TL’nin üzerine çıkarken, kaynak girişi sağlayan KOBİ’lerin ağırlıklı işletme sermayesi ihtiyacı ve stok finansmanı ihtiyacı için kullandığı belirtiliyor. Ayrıca limitini mümkün olduğu kadar çok kullanmak isteyen KOBİ’lerin çalıştığı banka sayısını artırdığı düşünülüyor. DÜNYA’ya bilgi veren bankacılar, mevcut müşterilerine yeni müşteri ekledikleri bilgisini paylaşıyor.

Özellikle mart ayında hız kazanan KOSGEB ve KGF kefaletli kredi kullanımına ilişkin istatistikler gelmeye başladı. BDDK verilerine göre KOBİ segmentinde toplam nakdi kredi bakiyesi aralık-mart döneminde 27.5 milyar TL artarak 448,1 milyar TL’ye geldi. Gayri nakdi kredi bakiyesi de 130,4 milyar TL’ye yükseldi. Aralık ayında 1 trilyon 734 milyar TL olan toplam kredi hacmi ise mart ayı verilerine göre 1 trilyon 830 milyar TL’ye çıktı. BDDK’nın geçici verileri bu büyümenin de devam ettiğini gösteriyor. 2 Mayıs itibariyle toplam kredi hacmi 1 trilyon 876 milyar TL’ye ulaştı.

Son dönemde kredi kullanan işletmelerin aldıkları kaynakları mevduat olarak tuttukları ya da dövize yöneldikleri de sıkça ifade edilse de KOBİ segmentinde kredi kullanan işletme sayısında dikkat çekici bir artış var. Nakdi kredi kullanan işletme sayısının 3 milyonu aşarak 3 milyon 10 bin 456 işletmeye çıktığı görülürken sistemden yararlanan toplam işletme sayısı 4 milyona dayandı ve 3 milyon 989 bin 84 işletmeye çıktı. Biz de Türkiye’nin önde gelen bazı bankalarının KOBİ’den sorumlu genel müdür yardımcılarına açıklanan son istatistikleri nasıl yorumladıklarını sorduk.

Çalıştıkları banka sayısı arttı

Türk Ekonomi Bankası Genel Müdür Vekili ve KOBİ Bankacılığından Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Turgut Boz, banka olarak kredi tahsisi yaparken KOBİ’lere krediyi nereye kullanacaklarını sorduklarını ve mevcut müşterileri kadar yeni müşteriye de ulaştıklarını anlattı. Turgut Boz, KOBİ’lerin çalıştığı banka sayısını artırdığını net bir şekilde gördüklerini belirterek “Çalıştıkları banka sayısı pek çoğunda artık bir fazla. Eğer 2 banka ile çalışıyorsa sayıyı 3’e çıkardı” dedi. Boz, toplam müşteri sayısının 3 aylık dönemde 154,1 bin işletme arttığına, bunun da 124,2 bininin mikro, 27,6 bininin ise küçük işletmelerden oluştuğuna dikkat çekerek, “Bu rakamlar da bize kullandırılan kredilerin tabana yayıldığının en önemli göstergelerinden biri” yorumunu yaptı.

Bankalar yeni müşteri kazandı

Garanti Bankası Genel Müdür Yardımcısı Cemal Onaran’da “KGF desteklerinin çeşitlenmesiyle KOBİ’lerin kredi kullandığı banka sayısının arttığı bir gerçek. Öncelikli olarak ana bankasından KGF kredisi kullanan KOBİ’lerin, diğer bankalardan da kredi kullanmasının, bankaların yeni müşteri kazanmasına katkı sağladığını söyleyebiliriz” açıklamasını yaptı. Onaran ayrıca sektörde kullandırılan Hazine Destekli KGF kredilerinde firma başına ortalama kredi büyüklüğünün 500-600 bin TL civarında olduğunu aktararak küçük işletmelerde ise bu rakamın 300 bin TL’lere kadar düştüğüne değindi. Onaran, bu miktarlarında KGF’nin amaçlandığı gibi finansmana ulaşmayı tabana yaygın bir şekilde kolaylaştırdığını söyledi.

Ziraat Bankası Şube Bankacılığı Grup Başkanı Süleyman Türetken ise mevcut müşteriye ulaşmak kadar yeni müşteriye ulaşmak, daha çok işletmeye kaynak aktarmak hususunda hassasiyet gösterdiklerini belirterek “Kredi kullandırdığımız işletmelerin yüzde 40’ı bizim için yeni müşteriydi. Türkiye’nin 400 noktasında Ziraat Bankası tek başına hizmet veriyor. Sadece İstanbul’da ya da sadece imalat sektöründe değil tüm sektörlerde bir hareketlilik olduğunu görüyoruz” şeklinde konuştu.

Krediler piyasayı rahatlattı

Turgut Boz, kullandırılan kredilerin 3 önemli etkisi olduğunu düşünüyor. Bunların ilki firmaların moral-motivasyonunun yükselmesi. İkinci önemli etkisi ise finansman açısından rahatlatması. Boz, KOBİ’lerin hem vade hem kaynağa ulaşım açısından rahatladığının altını çizerken ödenmeyen çek-protestolu senetlerde de bu kaynak akışının pozitif etkilerini gördüklerini aktardı. Boz, “Zincirleme etkiyle rahatlama oluştu. Mikro işletmelerin ayakta kalması çok önemli. Çünkü onlar toplam istihdamın yüzde 46’sını oluşturuyorlar” ifadesini kullandı.

Mal aldılar, borçlarını ödediler

‘KOBİ’ler kullandıkları krediyi nereye yönlendirdiler?’ diye sorduğumuzda ise ortak cevap işletme sermayesi ihtiyacı için kullandılar oldu. Cemal Onaran, “Zaman zaman işletmelerin yatırımlarını uygun finansman araçlarıyla yapmadıkları için nakit akışının yönetiminde zorlandıklarını görüyoruz. Bu krediler ağırlıklı olarak işletme sermayesi ihtiyacı için kullanıldı. Söz konusu kredi hamlesi 2016’nın son çeyreğinde ödeme ve tahsilatta, buna bağlı olarak da nakit akışını yönetmekte zorlanan KOBİ’ler için büyük bir rahatlama sağladı. Morallerin yükselmesiyle yatırım iştahı ve motivasyonlarında da artış oldu. Bu hamlenin, üretim ve ihracat olarak GSMH’ya olan katkısı en kritik konulardan biri olacak” dedi.

Turgut Boz ise şu değerlendirmeyi yaptı: “Bize gelen cevaplarda ilk sırayı alacak finansmanı aldı. İkinci sırada ise stok finansmanı geldi. Ertelenmiş mal alımlarının yapıldığını gördük. Nakit akışlarının rahatlaması için özellikle KGF kefaletli krediler çok doğru bir iş oldu.”

Süleyman Türetken de “Piyasadaki olumlu rahatlama hissediliyor. Çek ve senetlerdeki ödemeleri görüyoruz. Ağırlıklı olarak işletme sermayesinin finansmanında kullandılar. Ertelenen ya da ihtiyatla yaklaştıkları alımlar ve yatırımlarda daha rahat adımlar attılar. Örneğin KOBİ’lerin bir kısmı mevcut ödemelerinde kullanırken bir kısmı, 15 gün-1 ay sonra yapacağı mal alımı ve harcamalar için ihtiyati olarak kenarda da tuttu” diye konuştu.

Son dönemde kamuoyunda dillendirilen ticari mevduat yapıldığına yönelik söylemlere ilişkin ise bankacılar, “Borcunu ödeyen, mal alan KOBİ, doğal olarak kredi tahsisi yapılır yapılmaz parayı çekmedi. Bir süre vadesiz mevduatta tutan oldu. Her krediyi kullanan anında gidip harcama yapmadı. Arada gün farkları oldu” yorumunu yaptı.

Bundan sonrası yatırıma dönmeli

Turgut Boz, hem işletmeler hem tüketiciler açısından bakıldığında harcama refleksinin biraz da önünü görmek ile alakalı olduğuna da işaret ederek, “Şimdi işletmeler açısından baktığınızda morallerin yükseldiğini görüyorsunuz. Bundan sonra ‘yatırımı düşünebilirim’ diyenler artabilir. Dünya büyük bir teknolojik değişimden geçiyor. Bu değişimi yakalayamadığınızda rekabet avantajınızı kaybediyorsunuz. Dolayısıyla bundan sonra yenileme yatırımları yapılmalı” şeklinde konuştu.

“KOBİ’ler geleceği görmeden yatırım yapmaz” diyen Süleyman Türetken ise “Bu kredilerin yatırımı iştahlandırdığını düşünüyorum” dedi.

Nisan-mayıs da canlı geçiyor

Ziraat Bankası Grup Başkanı Süleyman Türetken, kredi kullanımındaki canlılığın nisan-mayıs döneminde de sürdüğüne işaret ederek “Son yıllarda, düzenlemelerin de etkisiyle, bankacılık sektörünün odağında KOBİ başta olmak ticari krediler var. Yılın ikinci çeyreğinde benzer büyüme ivmesi devam edecektir, ancak yılın ikinci yarısından itibaren büyüme bir miktar azalacaktır” vurgusunu yaptı. Ziraat Bankası’nın yılbaşından itibaren KOBİ’lere kullandırdığı kredileri yüzde 15’in üzerinde artırdığını, özellikle mikro işletmelerde yüzde 20’e varan oranda büyüme yaşandığını kaydettiler.

Garanti Bankası Genel Müdür Yardımcısı Cemal Onaran da “Nisan ve Mayıs aylarındaki kredi kullandırımları ilk çeyrekteki kadar hızlı ilerlemese de hâlâ güçlü bir kredi talebi olduğunu söyleyebiliriz. İlk çeyrekteki kredi büyümesi ağırlıklı TL krediler üzerinden gerçekleşti. Resmi KOBİ tanımına giren KOBİ’lere kullandırılan kredilere baktığımızda TL nakit krediler ilk çeyrekte yüzde 7,8 büyüdü. Garanti Bankası olarak resmi KOBİ tanımına giren KOBİ’lere kullandırdığımız TL nakit kredilerde yüzde 12.4’lük bir büyüme sağladık. 2017 yılında TL nakit kredilerde sektörde yüzde 20-25 civarında büyüme bekliyoruz” açıklamasını yaptı.

TEB Genel Müdür Vekili Turgut Boz da “Nisan ayında kredilerdeki hareket marttaki kadar hızlı olmasa da güçlü. Nakdi kredi hacminin ilk etapta 448 milyar TL’den 460 milyar TL’lere gelmesini bekleriz” değerlendirmesini yaptı.