“Toplu iş sözleşmeleri her işyerinde geçerli olsun”

Recep ERÇİN

Asgari ücret komisyonu bugün toplanıyor. İşçi sendikaları konfederas­yonları geçen günlerde ortak bir açıklama ile asgari ücret talep­lerini kamuoyuna duyurdu. Dün ise Taksim’de iktisatçıların katı­lımı ile Devrimci İşçi Sendikala­rı Konfederasyonu (DİSK) Yöne­tim Kurulu adına bir basın açık­laması yapan Genel Başkan Arzu Çerkezoğlu, “Yüksek enflasyon koşullarında yılda bir asgari üc­ret zammı kabul edilebilir değil­dir. Önümüzdeki günlerde belir­lenecek asgari ücret, yüksek enf­lasyon koşullarında 2025 yılının tamamı için geçerli bir asgari üc­ret olamaz, olmamalıdır” dedi.

“Asgari ücret ve komşuluğun­da ücretlerle çalışanların oranı özel sektörde yüzde 50’leri buldu. Türkiye’de her üç işçiden ikisi as­gari ücretin sadece yüzde 20 faz­lası ve altında bir ücret ile çalış­maktadır. Kadın işçilerde bu oran daha da yüksektir” bilgisini pay­laşan Çerkezoğlu, “2024’ün Ara­lık ayında asgari ücret ilan edi­lirken, teşmil mekanizmalarının uygulamaya geçeceği, yani top­lu iş sözleşmelerinin (TİS) sen­dikasız işyerlerine de uygulana­cağı ‘iş kolları’ duyurulmalıdır. Tüm bunları yapmadan açıkla­nacak asgari ücret kaç TL olursa olsun, Türkiye işçi sınıfını asgari yaşamaya mahkûm etme niyeti­nin devam ettiğini gösterecektir” mesajları verdi.

“Yoksulluk sınırı göz ardı edilmesin”

2025 yılı asgari ücret ücreti be­lirlenirken üç kriterin göz önün­de bulundurulmasını talep eden DİSK Genel Başkanı Çerkezoğlu, şunları söyledi: “
“1- Asla tutmayan ve sürekli revize edilen afaki enflasyon he­deflerine göre bir artış asla kabul edilemez. Bir yandan geçtiğimiz yıl işçiler için, dar gelirliler için gerçekleşen enflasyon karşısın­daki kayıplar giderilmeli, bunun yanı sıra büyümeden ve milli ge­lir artışından hak ettikleri pay ça­lışanlara mutlaka verilmelidir. 2- Asgari ücret bir işçinin değil, uluslararası standartlara uygun olarak işçinin bakmakla yüküm­lü olduğu hanehalkı ile birlikte geçinebileceği bir ücret olarak belirlenmelidir. 3-Açlık ve yok­sulluk sınırları göz ardı edilme­meli; bir evde iki kişi çalıştığı za­man o eve bir yoksulluk sınırı ka­dar gelir girebilmesi asgari ücret ile garanti altına alınmalıdır.”

‘Ücret sarmalından kaynaklı değil’

İktisatçı Prof. Dr. Erinç Yeldan da Türkiye’de resmi enflasyo­nun yüzde 18’lerden yüzde 80’le­re çıkmasının nedeninin ücret sarmalı değil tekelcilikten kay­naklandığını ifade etti. Yeldan, enflasyonla mücadelenin top­yekün büyüme ve sanayileşme, bölgesel kalkınma stratejisini değiştirmekten geçtiğini söyle­di. İktisatçı Prof. Dr. Hayri Koza­noğlu ise 17 bin 2 TL’lik ücretin asgari yaşamaya dahi izin ver­mediğini ifade etti.

Sendikadan 13 asgari talep

DİSK Yönetim Kurulu'nin asgari ücretle ilgili 13 talebi şöyle:

1- 2025 yılında toplu iş sözleşmelerinin sendikasız işyerlerine de uygulanacağı işkolları duyurulmalı.

2- Asgari ücret, milyonların meselesidir. Asgari ücret tespitinde bu gerçek dikkate alınmalı.

3- Asgari ücret resmi enflasyona göre değil geçim şartlarına ve ekonomik büyümeye göre saptanmalı.

4- Enflasyon tek haneye düşünceye kadar asgari ücretin yılda birkaç kez belirlenmesi zorunludur.

5- Asgari ücret artışında yoksulluk sınırı bir kriter olarak dikkate alınmalı.

6- Asgari ücret hesabında sadece işçinin kendisi değil, işçinin geçindirmekle yükümlü olduğu aile bireyleri de esas alınmalı.

7- Asgari ücrete sağlanacak vergi muafiyeti ve desteği yanında asgari ücret sonrası ilk vergi dilimine uygulanacak oran yüzde 10’a düşürülmeli.

8- Gelir vergisi tarife dilimleri, asgari ücret artışından az olmamak kaydıyla, yeniden değerleme oranında artırılmalı.

9- Asgari ücret vergi istisnası, vergiden değil, matrahtan indirim yoluyla uygulanmalı.

10- İşçiler için de 5 puanlık SGK prim desteği bütçeden/Hazine’den sağlanmalıdır.

11 Damga vergisi kaldırılarak ücretliler lehine bir düzenleme yapılmalı, böylece çalışanların gelirleri artırılmalı.

12 Emekli aylıklarında alt sınır geçmişte olduğu gibi asgari ücret olmalı.

13 En düşük işçi, memur ile emeklilerin ücret ve maaşları aynı olmalı.