TİM Başkanı Gültepe: Enflasyonun 5 puan altında bir kur artışına bile razıyız

Recep ERÇİN

Türkiye 2024 yılı için 267 milyar dolarlık mal ihra­cat geliri hedefi belirle­di. Yüksek enflasyonla beraber hızlı artan maliyetler ve döviz fi­yatlarının buna aynı oranda eş­lik etmemesi yüzünden ihracat­çının rekabet gücü eriyince he­def 264 milyar dolara çekildi.

Yeni yıl öncesi DÜNYA Gazete­si olarak ziyaret ettiğimiz Tür­kiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe, ihra­catçının 2024 yılında, en çok gir­di maliyetleri ile kur arasındaki makasın açılması yüzünden zor­ladığını ifade etti.

“Bu konuyu yıl boyunca her fırsatta ve her plat­formda dile getirmeye çalıştık” diyen Başkan Gültepe, sözleri­ni şöyle sürdürdü: “Üretim ma­liyetlerinde dolar bazında As­ya’daki rakiplerimizden yüzde 40-50, Avrupa’daki bazı ülkeler­den yüzde 15-20 pahalıyız.

Tabi bu durumun doğal sonucu olarak özellikle emek yoğun sektörleri­mizde rekabetçiliğimiz zayıfladı. Küresel pazarlarda talebin yavaş seyrettiği bir dönemde rekabet­çiliğin zayıflaması hazır giyim, tekstil ve deri gibi emek yoğun sektörlerde pazar kayıplarına paralel olarak üretimde ve istih­damda daralmayı beraberinde getirdi.”

“2025’te kur ve enflasyon paralel gitmeli”

Başkan Gültepe’ye, ihracattaki zafiyeti gidermek ve hedefleri ya­kalamak için 2025 yılında kamu­dan beklentilerini sorduğumuz­da, “İhracatçı için kısa vadede girdi maliyetleriyle döviz kurunu dengelemenin dışında bir çözüm yolu görünmüyor. En azından 2025’ten itibaren enflasyonla kur paralel hareket etmeli. Diğer taraftan emek yoğun sektörler­de işverenin üzerindeki istihdam yükünün azaltılması gerekiyor. Ayrıca ihracatçının uygun ma­liyetle krediye erişiminin yolla­rını bulabilmeliyiz. Biz 2025’le birlikte bu sorunların aşılacağı­nı umut ediyoruz. Hızımızı kesen engeller kaldırılır, Avrupa başta olmak üzere küresel pazarlarda talep canlanırsa 2025’te 280 mil­yar dolarlık hedefi yakalayabili­riz” mesajı verdi.

“Kısa vadede kur ama orta vadede verimlilik”

TİM Başkanı ile sohbetimizde, “Türkiye rekabetçi kur, ucuz işgü­cü ile yoluna devam edemez” de­niyor fakat nasıl devam edecek? Onlar olmadan da ihracat alarm veriyor” gerçeğini dile getirdiği­mizde ise konuya ilişkin görüşle­rini şöyle aktardı: “İhracatçı için rekabetçi kur önemli. Burada bir konunun altını çizmek istiyorum. İhracatçıların hiçbir zaman yük­sek kur gibi bir talebi olmadı. Biz sadece enflasyonla kurun paralel hareket etmesini istiyoruz. Hatta yıllık enflasyonun beş puan altın­daki bir kur artışına bile razıyız. 2024’te ülkemizde dolar kurun­daki yıllık artış yüzde 20 bile değil. Enflasyon ise yüzde 45 düzeyin­de. Fark iki katından daha fazla. Öncelikle bu makasın kapanması gerekiyor. Orta ve uzun vadede ise verimliliğimizi ve katma değerli üretimimizi artırmak durumun­dayız.”

Yol rekabetçilikten geçiyor

Başkan Gültepe, “Avrupa'da durgunluk sürerken ihracatta ivmelenme nasıl olacak?” şek­lindeki sorumuz üzerine, “İhra­catımızı ivmelendirmenin yolu geçen yıl zayıflayan rekabetçili­ğimizi yeniden güçlendirmekten geçiyor. Bunun da yolu belli. Az önce de söylediğim gibi girdi ma­liyetleri ile kur arasındaki maka­sın daralması gerekiyor” dedi.

“Giyim ve deride toparlanma ikinci yarıdan önce zor”

Hazır giyim ve deri gibi sektörlerde yaşanan kayıplara dikkat çekerek, “2025'te toparlanma olur mu?” diye sorduğumuzda, “Ben her zaman olaya iyimser tarafından bakmayı tercih ediyorum. Ancak mevcut koşullarda özellikle bahsettiğiniz sektörlerde 2025’in ikinci yarısından önce bir toparlanmanın çok fazla ihtimal dahilinde olmadığını söylemek durumundayım” yanıtını veren TİM Başkanı Gültepe, “Diğer taraftan coğrafyamızdaki jeopolitik gelişmelerin de ihracat performansımıza olumlu veya olumsuz yansımaları mutlaka olacaktır. Bu gelişmelerin nasıl seyredeceğini zaman içinde yaşayarak görebileceğiz” ifadelerini kullandı.

“Trump politikaları olumsuz sonuçlar yaratabilir”

ABD seçimleri kasımda tamamlandı. Son beş yılda Türkiye’nin ihracatının yaklaşık bir kat arttığı ABD’nin seçilmiş Başkanı Donald Trump ocak ayında görevi devralacak. Peki, Trump politikaları Türk ihracatçısı için risk mi fırsat mı? TİM Başkanı Gültepe, Trump 2.0 dönemi için temkinli. “Aramızdaki mesafe uzak olmakla birlikte ABD, Almanya’dan sonra Türkiye’nin ikinci büyük pazarı konumunda bulunuyor.

Donald Trump’ın ilk döneminde iki ülke arasında ticareti 100 milyar dolara çıkarma hedefi belirlenmişti” hatırlatması yapan Gültepe, “Ancak ikinci dönemde Trump’ın yerli üretimi desteklemek için korumacılık önlemlerini artırması bekleniyor. Daha çok Çin’e yönelik olmakla birlikte bu tür önlemlerin ihracatımız için olumsuz sonuçlar yaratma riski bulunuyor. Biz her şeye rağmen yeni dönemde de ABD’ye ihracatımızı artırmak için her türlü çabayı göstermeye devam edeceğiz” ifadelerini kullandı.

“Firmaların Mısır tercihi maliyet ve ABD STA’sı kaynaklı”

Hazır giyim sektöründeki bazı oyuncuların geçen dönemde yatırımlarını Mısır’a kaydırdığını gördük. TİM Başkanı’na “Belli sektörlerde Mısır'a kaptırılan yatırımları yeniden ülkemize çekmek için neler önerirsiniz?” diye sorduğumuzda şu yanıtı verdi: “Firmaların Mısır tercihi, üretim maliyetlerinin bu ülkede Türkiye’ye göre çok cazip düzeylerde olmasından kaynaklanıyor. Diğer taraftan Mısır ile ABD arasındaki serbest ticaret anlaşması (STA) firmalara önemli bir avantaj sağlıyor. Dolayısıyla Mısır’a giden firmaların geri dönmesi için öncelikle ülkemizde yatırım ortamının iyileştirilmesi, üretim maliyetlerinin makul seviyelere gelmesi gerekiyor.”

Avustralya ve Çin’e özel heyet düzenlenecek

Bütün zorluklara rağmen yıl genelinde ihracat arttı. Peki, 2025 ve sonrasında TİM'in hedefinde hangi pazarlar var? Gültepe, “2024 yılında 58 ülkeye 117 ticaret ve 18 alım heyeti olmak üzere 135 heyet düzenledik. 2025 yılında temel hedefimiz, heyet sayımızı daha da artırmak. Küresel siyasi ve ekonomik konjonktürü dikkate alarak 2025 yılında firmalarımızın yönlendirilebileceği hedef pazarları belirlemek için çalışmalarımızı tamamladık” bilgisini verdi.

Bu süreçte Ticaret Bakanlığı’nın Uzak Ülkeler Stratejisi ve İslam Ülkeleri İhracatı Geliştirme Stratejisi kapsamında İslam İşbirliği Teşkilatı üyesi ülkeleri de göz önünde bulundurduklarını dile getiren Başkan Gültepe, “Balkanlara yönelik açılım kapsamında Bulgaristan ve Arnavutluk gibi ülkeleri hedeflerken, ticaretin yapılabildiği her kıtadan en az bir ülkeye heyet planlıyoruz. Bununla beraber, e-ticaret heyetlerimiz de 2025 yılında hız kesmeden devam edecek. Ayrıca, Türk Hava Yolları’nın (THY) doğrudan uçuş hattı açtığı Avustralya-Sydney'e ve Çin’e de heyet planlıyoruz” diye konuştu.