İşgücü piyasasında rekorlar yılı

Recep ERÇİN

Türkiye işgücü piyasa­sına ilişkin TÜİK’in derlediği yıllık veri­lerde yaşanan ayrışma dikkat çekti. Son 10 yıllık dönemde işsizlik oranı 2019’da gördü­ğü yüzde 13,7’lik zirveden ka­deme kademe düşerek 2024’e geldiğimizde yüzde 8,7’ye in­di.

Böylece Türkiye’deki işsiz sayısı 3 milyon 113 bine ge­riledi. 2019’da 4,4 milyonun üzerine çıkan işsiz sayısın­daki zirve seviyeleri dikkate aldığımızda işsiz sayısında 1 milyon 350 bin azalış meyda­na geldi. 2024 yılındaki yüz­de 8,7’lik işsizlik oranı ise 2012’deki yüzde 8,3’lik düzey­den sonraki en düşük oran ol­du. Böylece son 12 yılın en dü­şük işsizlik oranı kaydedildi.

2018’den sonra dengeler değişti

İşgücü göstergelerinin son 10 yıllık seyrine baktığımız­da 2018’deki kırılmanın ar­dından 2019’da işsizlikte zir­ve görülürken, 2024’te son on yılın en düşük işsizlik ora­nına erişildi. Aynı dönemde TÜİK’in hesapladığı işgücü­ne ilişkin tamamlayıcı gös­tergelere baktığımızda atıl iş­gücü oranında 2018’deki kı­rılmadan sonra yaşanan artış dikkat çekti.

Buna göre tam on yıl önce yüzde 17,4 olarak hesaplanan atıl işgücü ora­nı 2018’de yüzde 16,5’e kadar gerilemesine karşın 2019’da yüzde 19,1’e çıkarak sıçrama yaptı. Atıl işgücü oranı bu ta­rihten sonra kademe kade­me yükselerek 2024 sonunda yüzde 26,7’ye ulaştı.

Neden işgücüne dahil olmuyorlar?

İktisatçı Prof. Dr. Cem Baş­levent, atıl işgücü oranında­ki artışa ilişkin DÜNYA’ya yaptığı değerlendirmede, TÜİK’in ekonomi camiasın­dan gelen bir takım eleştiri­ler üzerine atıl işgücü gibi çok geniş tanımlı veri açıklama­ya başladığına dikkat çekti. Bu oranın yukarı yönlü seyir iz­lemesinin birkaç nedeni ola­bileceğini ifade eden Başle­vent, “Olumlu olmayan gidi­şin nedeni insanlar iyi kötü iş bulsalar da nitelikli iş bula­madıkları anlamına geliyor” dedi.

Başlevent, “Atıl işgücü oranı oluşturulurken örneğin; adam çalışmaya hevesliyim ama çalışmayacağım, diyor. Bunu da kapsayan bir oran. Belki bu kişi farklı gelirleri ol­duğundan belki de çalışmak istemediğinden çalışmıyor. O nedenle biraz kötümser bir tablo ortaya koyan bir oran çı­kıyor. Tam zamanlı işler gide­rek azalıyor, atıl işgücü man­şete çıktığı kadar kötü olma­yabilir” değerlendirmesini yaptı.

TÜİK’in işgücüne da­hil olmayan nüfus verilerine baktığımızda 30,2 milyonluk bu kesimin 2,17 milyonunu iş bulma ümidini kaybetmiş olanlar, 1,9 milyonunu iş ba­şı yapabilecek olup iş arama­yanlar, 7,3 milyonunu ev işleri ile meşgul olanlar, 6,3 milyo­nunu çalışamaz halde olanlar, 4,3 milyonunu emekliler ve 4 milyonunu da eğitim öğretim­de olanlar oluşturuyor. Kalan 3,8 milyonluk kesim ise diğer olarak sınıflandırılıyor.

İlave 6 milyon 846 bin kişi istihdam edildi

Son 10 yıllık seyri dikkate aldığımızda;

-Türkiye’deki 15 yaş ve üzerinde çalışabilir nüfus 56,9 milyondan 65,9 milyona,

-İşgücü 28,6 milyondan 35,7 milyona,

-İstihdam 25,7 milyondan 32,6 milyona,

-İşsiz sayısı 2,8 milyondan 3,1 milyona,

-İşgücüne dahil olmayan nüfus 28,3 milyondan 30,1 milyona çıktı.

NEET sayısı 1,5 milyon azaldı

İstihdam edilen kişi sayısı­nın toplam işgücü nüfusu içe­risindeki payı 2014’te yüzde 45,2 iken bu oran 2024’e gel­diğimizde yüzde 49,4’e yük­seldi. Aynı dönemde işgücüne katılma oranı yüzde 50,2’den 54,2’ye çıktı. 15-24 yaş arasın­daki kişileri kapsayan genç nüfusa baktığımızda işsiz­lik oranı 2024 itibarıyla yüz­de 16,3’e geriledi. 2014’te bu oran yüzde 17,8 düzeyindey­ken, 2019’da yüzde 25,2 ile re­kor düzeye yükselmişti. Yıl­lar itibarıyla ne eğitimde ne istihdamda olan nüfus (NE­ET) göstergelerinde de iyileş­me gözlendi.

Serinin hesap­lanmaya başladığı 2020 yı­lında 15-34 yaş grubundaki NEET nüfus oranı yüzde 33,7 iken 2024’te yüzde 27,2 oldu ve 2023 ile aynı seviyede kal­dı. Türkiye’de 15-34 yaş arası nüfus içerisinde ne eğitimde ne istihdamda olanların sa­yısı da 6,6 milyon olarak kay­dedildi. Bu sayı 2020 yılında 8,1 milyon düzeyindeydi. Top­lamdaki 6,6 milyonluk bu ke­simin 4,67 milyonu 15-29 yaş grubunda, 2,68 milyonu da 15- 24 yaş grubunda yer aldı.

“Tarihin en yüksek istihdam ve iş gücüne katılım oranı”

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz: İşsizlik oranı 2024 yılında yüzde 8,7 seviyesine inerek, OVP hedefinin de ötesinde bir iyileşmeyle 2012 yılı sonrasındaki en düşük seviyesine gerilemiştir. İstihdamımız yaklaşık 1 milyon kişi artarak, 2024 yılında 32,6 milyon kişiye ulaşmıştır. Kadınlar ve gençler başta olmak üzere istihdamda artışların sürmesiyle ekonomimizin daha da güçlenmesini bekliyoruz. Vatandaşlarımızın refahını ve alım gücünü korumak, üreticilerimizi desteklemek ve fiyat istikrarını sağlamak en temel önceliklerimizdendir.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan: Tarihin en yüksek istihdam ve iş gücüne katılım oranına ulaştık. Ulusal İstihdam Stratejisi ve OVP hedeflerimiz doğrultusunda işsizlik oranında gerileme devam ediyor. Önümüzdeki dönemlerde de işsizlikle mücadeledeki kararlılığımızı ve istihdamı destekleyici politikalarımızı sürdürmeye devam edeceğiz.

Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat: İhracat, üretim, yatırım, istihdam ve sürdürülebilir cari işlemler dengesi kapsamında Hükümetimizin kararlıkla uygulamakta olduğu Ekonomi Programı olumlu sonuçlarını vermeye devam etmektedir. Ticaret Bakanlığı olarak, ihracatçılarımıza sunduğumuz destekler, ticari diploması faaliyetlerimizin etkisiyle ihracatta elde edilen başarılar, üretim ve istihdam üzerinde olumlu sonuçlar vermektedir. Ayrıca, ithalat tarafında haksız uygulamalara karşı kararlılıkla müdahalede bulunarak, yurtiçi üretim ve istihdamı koruma ve güçlendirme yönündeki çalışmalarımız da bu tabloya destek sunmaktadır.