'Sigara üreticileri Türkiye’den tütün alımına zorlanmalı'

AHMET USMAN
İZMİR 

Sigara üreticilerinin yerel tütün alımlarını artırmaları konusunda anlaşma yapan ülkeler arasına son olarak İtalya da katıldı. Tekelin özelleştirilmesi ve yaprak tütün bölümünün tasfiyesinin ardından tütün üretiminin 330 bin tonlardan geçen yıl 68 bin tona kadar gerilediğini, bu yıl da 60 bin ton üretim tahmin edildiğini dile getiren Tütün Eksperleri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Yaşar Turan Gülümser, devletin sigara üreticisi firmaları Türkiye’den alımlarını artırmaya zorlaması gerektiğini söyledi. 

Sigara üreticilerinin son dönemde Türkiye’de çeşitli sosyal sorumluluk projeleri yürüttüğünü ifade eden Gülümser, bu firmaların üzerlerine düşen en önemli sosyal sorumluğun alımlarını artırmak olduğunu belirtti. Türkiye’de tütün üretiminin düşmesinin en büyük nedeninin sigara üreticisi firmaların Türkiye’den aldıkları tütün miktarını azaltmaları olduğunu ifade eden Gülümser, “Özellikle oryantal tütün üreticisi rakip ülkeler Yunanistan, Bulgaristan ve Makedonya’da hükümet ve ilgili makamların sigara firmalarına yaptıkları dayatmalar sonucunda söz konusu ülkeler üretim miktarlarını korurken, tüm kesintiler Türkiye’den yapılıyor. İçinde bulunduğumuz coğrafyadaki bir başka tütün üreticisi ülke olan Lübnan’da ise tütün üretimi devlet destekli olarak sürdürülüyor. Sigara üreticisi firmalar, sattıkları sigaralarda yer alan tütün miktarı kadar tütünü, Lübnan’dan satın almaya zorunlu tutuyor” dedi. 

Türkiye’de 1993’te 338 bin ton olan tütün üretiminin geçen yıl 68 bin tona gerilediğini, bu yıl da 60 bin ton tahmin edildiğini anlatan Gülümser, “Bu süreçte yüzbinlerce üretici tütün üretiminden uzaklaşmak zorunda kaldı. Söz konusu ülkelerdeki uygulamaların Türkiye’de hayata geçirilmesinin ülkemiz tütüncülüğüne dikkate değer bir katkı sağlayacağı açık. Türkiye, bölgedeki en büyük yaprak tütün üreticisi olmasının yanı sıra, sigara firmaları için tüketim potansiyeli olarak dünyanın en cazip pazarlarından birisi olmasına rağmen bu gücünü kullanamıyor. Dernek olarak defalarca sigara üreticisi firmaların Türkiye’den daha çok tütün almaya zorlanması gerektiğini ifade ettik ama bu konuda henüz bir mesafe alınamadı” diye konuştu. 

İtalya 500 milyon euroluk tütün satışı için anlaşma imzaladı 
Geçmiş yıllarda Yunanistan, Bulgaristan, İtalya ve Polonya’da Tarım Bakanlıkları’nın yapmış oldukları anlaşmalara bir yenisinin daha eklendiğini ve İtalya Tarım Bakanlığı ile Phillip Morris İtalya arasında yeni bir anlaşma yapıldığını hatırlatan Gülümser, “Bu anlaşma kapsamında PMI, yaklaşık yıllık 80 milyon euro, toplam olarak da 2020 yılına kadar 500 milyon euroluk yerel tütün satın alımı yapılacak. Bu ve benzeri anlaşmalar, dünyada daha az Türk tütünü kullanımı ve daha az tütün üretimine yol açıyor. Bu bağlamda Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın ve TAPDK’nın bu konuya önem verip sigara üreticisi firmaları Türkiye’den daha çok tütün alınması yönünde zorlaması lazım. Bakanlarımız İtalya, Makedonya ve Yunanistan Tarım Bakanları kadar üreticilerini düşünmezlerse, gelecekte alıcılar İzmir, Samsun, Bafra menşeli tütün alımlarını keserek, sadece emeğin düşük olduğu Adıyaman’dan tütün alırlar. Bizim içicimiz de Yunanistan, Bulgaristan, Makedonya ve İtalyan tütünlerinden yapılmış sigaraları içmeye mahkum edilir” dedi.

'Rakip ülkelerle yapılan anlaşmaların benzeri yapılmalı'
Philip Morris’in geçmiş yıllarda Ürün Geliştirme Departmanı’nı Yunanistan’dan Türkiye’ye taşıdığını, argonomi merkezi kurma yönünde çalışmalar yürüttüğünü hatırlatan Yaşar Turan Gülümser, “Bunları son derece önemsiyoruz. Fakat Türk tütüncülüğü ve ekonomisi açısından can alıcı nokta sigara üreticisi firmaların daha çok tütün almaya zorlanması. Bunun da yolu Tarım Bakanlığı ile TAPDK’nın bu firmaları bu konuda zorlaması ve rakip ülkelerde yapılan anlaşmaların benzerlerinin Türkiye’de de yaşama geçirilmesi. Aksi takdirde Türkiye Ar-Ge çalışmalarıyla uyutulurken, tütün ticaretindeki büyük pastayı rakip ülkeler almaya devam edecekler” diye konuştu.