İhracat ve tüketim ithalatı ekim ayında rekor kırdı

Nurdoğan A. ERGÜN

İhracat ekim ayında yeni re­kor kırarken, tüketim malı it­halatı da yeni zirvesini gördü. Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Tür­kiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe ile An­talya'da düzenlediği basın top­lantısında, ekim ayı dış ticaret rakamlarını açıkladı.

Buna göre, Türkiye’nin ekim ayı ihracatı, ge­çen yılın aynı ayına göre yüzde 3.6 artarak 23.6 milyar dolar olarak kayıtlara geçti. Böylece geçen ay Cumhuriyet tarihimizin en yük­sek ekim ayı ihracatı rekoru kırıl­mış oldu. Ocak-ekim döneminde ise ihracat, geçen yılın aynı dö­nemine göre yüzde 3,2 artışla 216 milyar 383 milyon dolar yüksel­di. Son 12 aylık ihracat da yüzde 3,1’lik artışla 262.3 milyar dolar oldu. Geçen ay ithalat ise yüzde 0,2 azalışla 29 milyar 364 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Dış açık yüzde 13 azaldı

Aynı dönemde dış ticaret hac­mi yüzde 1,5 artışla 52 milyar 984 milyon dolara çıktı. Dış ticaret açığı, bu dönemde yüzde 13 aza­lışla 5 milyar 745 milyon dolara geriledi. İhracatın ithalatı karşı­lama oranı, geçen ay yıllık bazda 2,9 puan artışla yüzde 80,4, ener­ji verileri hariç tutulduğunda 3,7 puan yükselişle yüzde 91,4, ener­ji ve altın verileri hariç tutuldu­ğunda 5,5 puan artarak yüzde 97,7 oldu. Ekimde ara malları ithala­tı yüzde 0,2 azalışla 20 milyar 11 milyon dolara geriledi.

Geçen ay tüketim malı ithala­tı aylık yüzde 8 artışla 5,1 milyar dolar oldu. 12 aylık tüketim malı ithalatının ekimde 52,6 milyar do­lara yükselmesiyle yeni tarihi zir­ve görüldü. Eylül ayında tüketim malı ithalatı 12 aylık veriye göre 52,3 milyar dolarla rekor kırmıştı.

Ocak-ekim ithalat da yüzde 7,2 azalışla 282 milyar 2 milyon dolar, dış ticaret hacmi de yüzde 3 dü­şüşle 498 milyar 385 milyon dolar olarak hesaplandı. Bu dönemde, dış ticaret açığı yüzde 30,4 azala­rak 65 milyar 619 milyon dolara geriledi. İhracatın ithalatı karşıla­ma oranı yüzde 76,7 oldu.

Otomotiv yine ilk sırada

Ekim ayında en fazla ihracat yapar sektör 3,6 milyar dolarla yine otomotiv sektörü oldu. Oto­motivi, 2.5 milyar dolarla kimya, 1 milyar 580 milyon dolarla hazır giyim, 1 milyar 550 milyon dolar­la elektrik-elektronik ve 1.3 mil­yar dolarla çelik takip etti. Geçen ay 19 sektör ihracatını artırırken, 7 sektörde düşüş yaşandı. Ge­mi, yat ve hizmetleri yüzde 78 ile oransal olarak ihracatını en faz­la artıran sektör oldu. Savunma ve havacılıkta yüzde 61, fındıkta yüzde 58, zeytin ve zeytinyağında yüzde 45, süs bitkilerinde ise yüz­de 44’lük ihracat artışı yaşandı. Mücevher ise yüzde 24 ile geçen ay oransal olarak ihracatı en çok daralan sektör oldu.

En fazla düşüş mücevherde

Ekim ayında ithalatı en fazla gerileyen sektör yüzde 35,4 aza­lış ve 10,4 milyar dolarla mücev­her sektörü oldu. Bu sektörü yüz­de 18,8 azalış ve 2,9 milyar dolar­la hububat, yüzde 6,5 azalış ve 1,8 milyar dolarla elektronik makine izledi. Geçen ay ithalatta en fazla artış gösteren sektörler de belli oldu. Buna göre, savunma sanayi ithalatı yüzde 20,2 artışla 929,1 milyon dolarla ilk sırada yer aldı. Savunma sanayini yüzde 18,7'lik artış ve 541,9 milyon dolarla ha­zır giyim, yüzde 8,9 artış ve 182,2 milyon dolarla deri ve mamulleri, yüzde 16,9 ve 126,2 milyon dolar­la tütün takip etti,

Paritenin katkısı 342 milyon $

Firmaların yasal merkezini baz alan TİM verilerine göre geçen ay 64 il ihracatını artırdı. En çok ihracat yapan 5 il, İstanbul, Koca­eli, Bursa, Ankara, İzmir şeklinde sıralandı. Eskişehir, Aydın, Gire­sun ve Düzce tarihlerinin en yük­sek aylık ihracatını gerçekleştirdi. Ekimde bin 374 firma ilk kez ihra­cat yaptı.

Kilogram birim değeri ise yüz­de 7 artışla 1.56 dolara ulaşırken, paritenin ihracata katkısı 342 mil­yon dolar oldu. Ekimde en fazla ihracat yapılan ülke 1 milyar 808 milyon dolarla Almanya oldu. Al­manya’yı milyar 578 milyon dolar­la ABD ve 1 milyar 272 milyon do­larla İngiltere takip etti. İh­racatta en çok paya sahip ilk 10 ülke­nin toplam ihracat içindeki payı yüz­de 47 olarak hesaplandı. Ekimde en fazla ihracat yapılan ülke grupları, 9 milyar 882 milyon dolarla Avrupa Birliği (AB), 3 mil­yar 803 milyon dolarla Yakın ve Orta Doğu ülkeleri, 3 milyar 576 milyon dolarla diğer Avrupa ül­keleri olarak kayıtlara geçti.

 Mustafa Gültepe: İhracatta çok daha fazlası olabilirdi

Türkiye İhracatçılar Mecli­si (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe, zor bir yıl olan 2024’de ihracatın yüzde 3,2 artmasının önemli olduğunu söyledi. Gül­tepe, “Çok daha fazlası olabilir miydi? Elbette olabilirdi” dedi. Eylüldeki yüzde 1.8’lik daralma­nın ardından ekimde ibrenin ye­niden yukarı döndüğünü dile ge­tiren Gültepe, “10 aylık ihracatta yüzde 3.2, 12 aylık ihracatta yüz­de 3.1 artıdayız. Ekimde hizmet ihracatımızın da 11 milyar do­lar civarında gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz” dedi. İhracat performansında küresel talebin önemli rol oynadığını hatırlatan Gültepe, “IMF tahminlerine de bakarak küresel talebin seneye de zayıf seyredeceğini söyleye­biliriz. Biz üretim ve ihracatın ülke ekonomisi için ne anlama geldiğini biliyoruz" dedi.

Ömer Bolat: İsrail’e değil Filistin’e gönderiyoruz

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, bu yılın ilk 10 ayında ihra­catta en fazla kayıp veren ülke­lerin 3.2 milyar dolarla İsrail, 1.9 milyar dolarla Rusya olduğunu söyledi. Mayıs ayından bu yana İsrail ile 1 dolarlık dahi ticaret yapılmadığını kaydeden Bolat, “İhracat iznini, varış yeri Filis­tin ve alıcısı Filistinliler olmak kaydıyla veriyoruz.

Filistin’de yaşayan 6 milyon insanın, 7 Ekim’den önce ithalatının yüz­de 25’ini Türkiye’den yaptığını düşündüğümüzde Filistin dev­letinin ekonomik, ticari talep­lerine sessiz kalmıyoruz” dedi. Ekonomide bir dengelenme ya­şandığına dikkat çeken Bolat, “Dış ticaret açığı azaldı, döviz dengelendi. Merkez Bankası’nın kasası dolu. Bununla sevinmek varken hep gözünün içinde incir çöpü arayanlar var” dedi.

TİM Genel Sekreteri Yiğit Tufan Eser oldu: Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Genel Sekreterliğine Yiğit Tufan Eser atandı. 2016 yılında TİM ailesine katılan Eser, Ekim 2020’den bu yana Genel Sekreter Yardımcılığı görevini yürütüyordu. Genel Sekreterlik görevine kurum içinden atanan ilk isim olan Eser, iyi derecede İngilizce biliyor.

Plastik sektöründen 819 milyon dolar ihracat

Ekim ayında kimyevi maddeler ve mamulleri ürün gruplarında, plastikler ve mamulleri ihracatı 819 milyon dolarla ilk sırada yer aldı. İkinci sırada 442 milyon dolarlık ihracatla mineral yakıtlar ve ürünler bulunurken, anorganik kimyasallar ihracatı 240 milyon dolarla üçüncü sırada bulundu. Plastik Sanayicileri Federasyonu Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Karadeniz, “İşletmelerin küresel pazarda rekabet edebilmeleri ve ülkelerin ekonomik refahını artırabilmeleri için ihracata verilen önem giderek artıyor. Sektörümüz ekonomik iyileşme sürecinde öncelikle devlet desteğine ve finansmana erişimde kolaylıklara ihtiyaç duyuyor” diye konuştu.