Hububatçılar yıla sipariş ve üretim artışıyla başladı

Mehmet Hanifi GÜLEL

Gıda sektörü 2025 yı­lına sipariş ve üre­tim artışıyla başladı. Hububat, bakliyat, yağlı to­humlar ve mamulleri sektö­rü, 2024 yılının aralık ayında 1 milyar 138 milyon dolar ile yıl içindeki en yüksek ihra­catını gerçekleştirdi.

İstan­bul Sanayi Odası’nın verile­rine göre sektördeki yeni iş hacminin aralık ayında güç­lü şekilde yükseldiğini ve gı­da sektöründe yeni sipariş­lerde olduğu gibi üretim tarafında da artış olduğu­nu gösterdiğini kaydeden TİM Hububat, Bak­liyat, Yağlı To­humlar ve Ma­mulleri Sektör Kurulu Başkanı Ahmet Tiryaki­oğlu, ‘’Hem talep hem de tedarik süreçlerindeki bu hareketlili­ği dengeli bir şe­kilde yönetmeye çalışıyoruz.

Be­lirli ürün grup­larındaki fiyat­lamalar üzerinde, bölgemiz­de devam eden savaşların da önemli bir etkisi var. Yurt içi ve yurt dışında firmalarımı­zı ilgilendiren tüm gelişme­leri yakından takip ediyoruz. Öte yandan, bu olumlu veriy­le birlikte, girdi maliyetle­rindeki en yüksek artışın da yine gıda imalatında olduğu görülüyor’’ dedi.

“Gıda fiyatlarında iyileşme 2025’te görünür olacak”

Bisküvi, buğday unu, ma­karna, bitkisel yağlar ile şe­kerli ve kakaolu ürünler baş­ta olmak üzere temel gıda ürünlerini kapsayan hubu­bat, bakliyat, yağlı tohum­lar ve mamulleri sektöründe 2024 yılını, 11,9 milyar dolar seviyesinde ihracat yapa­rak geride bıraktıklarını ak­taran Tiryakioğlu, sektörle­rinin Türkiye bitkisel ürün ihracatının yarıya yakınını gerçekleştirdiğini ve en faz­la ihracat yapılan ülkelerin ise sırasıyla Irak, ABD ve Su­riye olduğunu bildirdi.

“Dengeli bir ticaret stratejisi yürütülüyor”

Karadeniz ülkelerin dün­ya tahıl üretiminin merkezi haline geldiğini ve jeopolitik olarak büyük önem taşıyan Türkiye’nin tahıl ticaretine yön veren birkaç ülkeden bi­ri olma özelliğini koruduğu­nu ileten Tiryakioğlu, ‘’Savaş öncesinde neredeyse bizim iki katımız kadar buğday üre­ten Ukrayna’nın bu yılki üre­timi 22 milyon tonla Türki­ye’ye yakın seviyelerde.

Di­ğer tarafta 90 milyon tonun üzerinde buğday üreten Rus­ya, sadece son 4 ayda 20 mil­yon tonun üzerinde buğday ihraç ederek bir rekor kırdı. Rusya şu sıralar Baltık De­nizi limanlarını genişletme­ye çalışıyor ve tarımda sü­per güç olma hedefiyle, 2030 yılına kadar tahıl ihracatı­nı yüzde 50 daha artırmayı planlıyor. Yüksek yağışlara bağlı olarak buğday rekolte­sinde artış bekleyen Irak ise gelecek yıl buğday alım fiyat­larını aşağı çekmeye hazırla­nıyor’’ diye konuştu.

Tüm bu gelişmelerin or­tasında Türkiye’nin tahıl ti­caretinde gerek uluslararası fiyatlardaki istikrarı gerek­se tedarik zincirlerindeki sürekliliği gözeten dengeli bir ticari strateji yürüttüğü­ne vurgu yapan Tiryakioğlu, ‘’Şu anki temel önceliklerimiz­den biri yurt içi üretim olma­lı. TÜİK'e göre 2024 yılı tahıl ürünleri üreti­minde önceki yıla göre kısmi bir düşüş olabi­lir. Bu yılki gös­tergeler buğday üretiminde yüz­de 5’in, arpada ise yüzde 10’nun üzerinde düşüş olacağına işaret ediyor. Gelecek yıla ilişkin hu­bubat ekimi ise şimdilik kurak bir süreçte ilerliyor’’ açıklamasını yaptı.

"Gıda fiyatları 5 yılın en düşük seviyesine gelebilir”

Geçen yılın genelinde yüksek faiz ortamındaki da­ralma, temel bir ihtiyaç ola­rak gıdaya olan talebi etki­lemediğini ifade eden Tir­yakioğlu, girdi fiyatlarında en yüksek maliyetin gıda sektöründe olduğu için gıda ürünleri fiyatlarındaki ar­tış hızının arzu edilen ölçü­de yavaşlamadığını belirtti. Fakat dünyadaki petrol bol­luğuna bağlı olarak, enerji fi­yatlarında bir iyileşme söz konusu olduğunu da aktaran Tiryakioğlu, ‘’Dünya Banka­sı'nın raporunda bu duru­mun 2025’te küresel gıda fi­yatlarını son 5 yılın en düşük seviyesine gerileteceğine işaret ediyor" dedi.

“Suriye ile yeni süreç birçok işletmeyi canlandıracak”

Güneydoğu Anadolu’da Bölgesi’nin 2024 yılında hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri sektörünün toplam ihracatını yüzde 29,5’ini gerçekleştirdiğini ve 3,4 milyar doların üzerinde kapattıklarını kaydeden Güneydoğu Anadolu Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Celal Kadooğlu, hububat alanında Türkiye’nin en fazla ihracatını yapan bölge olarak ülkemizin toplam makarna ihracatından yüzde 65’e, ayçiçek yağı ihracatından yüzde 57’ye yakın pay aldıklarını aktardı.

Kadooğlu, yeni dönemde bölgedeki son gelişmelere bağlı olarak Suriye’nin Gaziantep ve Şanlıurfa’da faaliyet gösteren birçok işletmenin canlanmasında önemli rol oynayacağını söyledi.

İhracatlarında miktar bazında yaşanan %26’nın üzerindeki azalışa rağmen, ortalama birim fiyatlarındaki yüzde 24’lük yükselişle 2024’ü değer bazında %8,5’lik bir düşüşle kapadıklarını ileten Kadooğlu, "İhracat birim fiyatları şu sıralar 3,5 ila 4 dolar. 2025’te sektör ihracatımız yaklaşık %7’lik bir yükselişle 12,5 milyar dolar seviyesini aşacağını tahmin ediyoruz’’ dedi.

“Suriye’ye daha fazla gıda sunmak istiyoruz"

Yeni yılda, bölgelerinin 2024 yılı hububat ihracatında yüzde 8,2’lik payı ile ikinci sırada yer alan Suriye’de yaşanan gelişmeler çok etkili olacağını belirten Kadooğlu, 2024’te küresel ekonomideki durgunluğa bağlı olarak talep tarafında gözlenen düşüş eğilimi, Suriye ile yapılan ticarete yansımadığını kaydetti.

Bölgenin 12 aylık süreçte Suriye’ye yapılan hububat ihracatında yüzde 13,9’luk artışla 282,9 milyon dolara ulaştığını bildiren Kadooğlu, şunları kaydetti: "Türkiye genelindeki 517,5 milyon dolarlık ihracatı içinde yüzde 54,6’ya denk gelen bu oran, Suriye’nin bölgemiz için ne kadar önemli olduğunu gösteriyor. Gıda arz güvenliği noktasında imkanlarımızı Suriye’ye daha fazla sunmak istiyoruz. Bu yeni süreçte sektörde faaliyet gösteren birçok işletmenin canlanmasında önemli rol oynayacak.’’

“Yeni teşvik ve destekler verimliliği artırır”

Geçen yılın sonbaharında bölgelerinde yağışlarda gözlenen azalmaya bağlı olarak hububat ekimlerinde aksamaların yaşandığını ve bu durumun üreticilerin tarımsal verimliliğe yönelik endişelerini artırdığına dikkat çeke Kadooğlu, ‘’Hububat ekimlerini olumsuz etkileyen kuraklık, yeni yılın mahsulüne dair soru işaretleri doğuruyor. Küresel iklim değişikliğine bağlı sorunların çözümünde çiftçiye yönelik yeni destekler, bugüne kadar yapılan yatırımların verimliliğine de katkı sağlayacak’’ açıklamasında bulundu.