Hizmet ihracatında lokomotif sektör konumunu geliştirmeyi amaçlıyor

Hüseyin VATANSEVER

Küresel çapta gelişen or­ta sınıf ve artan internet kullanıcılığı, gelişmekte olan pazarlarda lojistik talebi ar­tışı fırsat sunuyor. Geçmişte alt­yapı kısıtlamaları veya düzenle­yici sorunlar nedeniyle girilme­si zor görülen bu bölgeler, altyapı yatırımları ve daha ılımlı düzen­lemelerle oluşan ortam sayesin­de artık ulaşılabilir pazarlar ha­lini alıyor. Üretim üslerinin daha düşük operasyonel maliyetlere sahip ülkelere kayması, bu böl­gelerde verimli lojistik çözümle­rine olan talebi daha da artırıyor.

Türkiye ise küresel lojistikte gerek coğrafi konumu gerekse di­namik ekonomisi ile önemli bir ülke olmasıyla söz konusu potan­siyeli değerlendirme imkânına sahip. Kıtalar arasındaki konu­muyla Türkiye, Asya ve Avrupa arasında doğal bir köprü oluştu­ruyor. Ayrıca Afrika ile Ortado­ğu bölgeleri için geçiş oluşturan Türkiye, küresel ticarette önemli bir ulaşım üssü olma potansiye­line sahip.

Mevcut konumu güç­lendirmek ve daha da ileri taşı­mak amacıyla altyapı yatırımla­rı yapılması planlanıyor. Lojistik hizmetlerin birleştirilmesi, öl­çeklerin büyümesi ve intermodal taşımacılık için aktarma merkez­leri oluşturulması, yurt dışında lojistik merkezler kurulması ve tedarik zincirlerini güçlendire­cek lojistik dağıtım ağlarının des­teklenmesi Türkiye’nin altyapı­sını güçlendirme hedefleri ara­sında yer alıyor.

78 milyar dolar lojistik ve taşımacılık hizmet ihracatı hedefleniyor

Türkiye’de lojistik ve taşımacı­lık sektörünün hizmet ihracatın­dan aldığı paya bakıldığında bir­birini takip eden yıllar içinde artış gözlemleniyor. Örneğin 2021 yı­lında 61 milyar dolarlık hizmet ih­racatının 24 milyar doları lojistik ve taşımacılık sektörü tarafından gerçekleştirildi.

Bunu takip eden 2022 yılında ise 89 milyar dolar­lık ihracatın yüzde 39,6’sına denk gelen 35,3 milyar dolar tutarında­ki hizmet ihracatı, lojistik ve taşı­macılık hizmetleri sektörünce ya­pıldı. 2023 yılı sonu itibarıyla 100 milyar dolar tutarında gerçekle­şen hizmet ihracatının yaklaşık 35 milyar dolar tutarındaki kısmı, lojistik sektörü aracılığıyla elde edildi. Bu veriler dikkate alındı­ğında lojistik sektörünün turizm ile birlikte hizmetler sektörünün lokomotif sektörü halini aldığını söylemek mümkün.

Ticaret Bakanlığı’nın yayım­ladığı Dış Ticaret Lojistiği 2024 raporuna göre Türkiye, 35 milyar dolarlık ihracat ile lojistik hizmet ihracatında dünyada yüzde 2,5 pa­ya sahip oldu ve küresel sıralama­da 11’inci basamakta yer aldı. 2024 yılı için 110 milyar dolar hizmet ihracatı hedefi bulunduğu belirti­len raporda bu hedefin 40 milyar dolara yakın kısmının lojistik ve taşımacılık sektöründen gelece­ği öngörüsü yer aldı. Ayrıca çalış­mada 2028 yılı sonu itibarıyla 78 milyar dolar lojistik ve taşımacılık hizmet ihracatı olmak üzere top­lam 200 milyar dolar hizmet ih­racatı hedefi konulduğu belirtildi.

Türkiye, LPI'de 38’nci sırada yer aldı

Dünya Bankası’nın 2007 yılında başladığı ve düzenli olarak sürdürdüğü ve global ekonomide ticaret lojistiği ile ilgili göstergeleri yansıttığı Lojistik Performans İndeksi (LPI) çalışmasının 2023 yılı sonuçlarında Türkiye, 5 üzerinden 3,4 puan ile 42’nci sırada yer aldı.

Ayrıca 6 puanlama kategorisinde Türkiye’nin puanlaması gümrükte 3, altyapıda 3,4; uluslararası nakliyatta 3,4; lojistik yetkinlik ve kalite puanı 3,5; zamanlamaya riayet puanı 3,6; takip ve izleme puanı ise 3,5 oldu. Pandemi öncesi 2018 yılı anketi ile 2023’ün sonuçları karşılaştırıldığında küresel tedarik zinciri krizinin etkilerinin atlatıldığı yorumuna varıldı. Ayrıca Türkiye 2018 genel sıralamasında 47’nci sıradayken 2023’te 5 basamak yükseldi.