Zeybekci: Aşırı değerli TL sanayinin belini kırar

Girişimci Genç, Güçlü Türkiye' ana teması ile bu yıl 3'üncüsü gerçekleştirilen Genç Türkiye Zirvesi'nin öğleden sonraki oturumuna Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci katıldı. Lütfi Kırdar Kongre Merkezi'nde düzenlenen ve Türkiye'nin değişik kentlerinden gelen üniversite öğrencilerinin bulunduğu zirvede bir konuşma yapan Zeybekci Türkiye ekonomisi, cari açık ve kurda yaşanan dalgalanmalara yönelik değerlendirmelerde bulundu. 

"Türkiye cari açık problemini yok sınıfına koydu"

Zeybekci, Türkiye'nin ekonomik anlamda Avrupa Birliği (AB) ülkelerinden çok daha iyi durumda olduğunu söyledi. Türkiye'nin en çok eleştirildiği alanda 2014 yılında cari açığın yüzde 30 oranında iyileştirmeyi başardığının altını çizen Zeybekci, "Dünyada ticaret düşerken Türkiye bunu başardı. 2015 yılının Ocak ayında bir önceki yılın Ocak ayına göre yüzde 60 oranında indirmeyi başardı. Artık 2015 yılında Türkiye cari açık problemini yok sınıfına koydu. Türkiye 2002 yılında toplamış olduğu vergi gelirlerinin yüzde 86'sı faize gidiyordu. 2014 yılına geldiğimizde vergi gelirlerimizin yüzde 13'ü faize gidiyor. Türkiye'de kamu borçlarının milli gelire oranı yüzde 33.5 seviyesinde, bu AB üyesi ülkelerin 26'sından daha iyi durumda. Bütçe açığına bakıldığında Türkiye'nin bütçe açığı yüzde 1, AB ortalaması yüzde 3.3 seviyesinde" diye konuştu. 

"Aşırı değerli TL sanayinin belini kıran bir unsur"

Nihat Zeybekci, Türkiye'de kurlarda Türk Lirası'nın değeri ile ilgili bir yanlış anlamanın olduğunu ifade ederek şöyle konuştu:

"Bugün aynı şartlarda Türk ekonomisini film çeker gibi dondurma imkanımız olsa, aynı değerlerle 1 lirayı 1 dolara eşitlesek bizim için sevindirici bir şey midir? Değil... Ekonomik bir üretime dayanmıyorsa, değere dayanmıyorsa aşırı bir Türk Lirası ne demektir biliyor musunuz? Sizin sağlığınız yerinde değil demektir, Türk lirasına aşırı talep var demektir. Çünkü siz dünyaya çok fazla gelir veriyorsunuz demektir. Yani sizin dış finansmana çok ihtiyacınız var, dolayısıyla Türk Lirası üzerinden vermiş olduğunuz reel faizler yüksek ki dünyada Türk Lirasına talep o kadar fazla ki yabancı paralar Türkiye'ye gelip bozulup faize döndüğü için ortaya böyle bir değerli Türk Lirası çıkmıştır. Bu size arkadan ikinci bir sıkıntıyı getirir. Aşırı değerli Türk Lirası Türkiye'de sanayinin belini kıran en önemli unsurlardan biridir. Kimse üretim yapmak istemez. Çünkü ithalat çok kolay hale ve karlı gelir. Türkiye'de bir anda birçok sektör üretimi bırakarak ithalat yaparak getirdiği ürünleri kendi markasının üzerine bastırarak ürettirdiği ürünleri satmaya başladı. Türkiye ithalat cenneti haline gelir, Türkiye'deki turistler Bodrum'a Antalya'ya, Kapadokya'ya gitmek yerine Yunan Adalarına gitmeye başlar. Çünkü suni bir şekilde değerlenmiş elinde bir parası vardır. Bu para ortalama olarak 4 veya 5 yıl aralıklarla balon yaratır ve bu balon patlar. Biraz geriye baktığımız zaman Türkiye bu kısır döngüyü yaşayarak bu balonu patlattı."

"ABD doları euroya karşı yüzde 26 değer kazandı"

Doların Türk Lirası ve euro karşısında değerlenmesi ile ilgili açıklamalarda bulunan Bakan Zeybekci, "ABD dolarının değerlenmesi ne demek? AB'nde faiz sıfır, İsviçre Merkez Bankası da Japon Merkez Bankası da faizi eksiye çekti. İsveç kronuda faizi eksiye çekti. Kanada doları da hemen hemen aynı refleksi veriyor ancak o kadar değil. Bütün bunların olduğu bir ortamda ABD doları yüzde 2'ye yakın getiri getiren bir para. Ayrıca şöyle bir beklenti oluşturuldu; yakın gelecekte ABD dolarıyla ilgili faiz beklentisi oluşturuldu. Dünyadaki kaynak, imkan ve paralar ABD dolarına döndüğü için başka paralardan çıkıp ABD doları satın alarak ABD'ye gittiği için ABD dolarına talep olduğundan dolayı yukarıya doğru gitmeye başladı. Kaynak ve imkanlar ABD'ye gitmeye başladı. ABD'de kapasite artırım ve yeni yatırımlarla üretim arttı. Tüketimin sınırlı olduğu bir ortamda üretimin bu kadar artması sonucunda üretilen bu kadar ürün ne olacak? Geçen seneden bu yana ABD doları euro karşısında yüzde 26 değer kazandı" ifadelerini kullandı. 

"İhracatçıyı rahatsız eden şey aşırı dalgalanma ve oynak haldir"

Öte yandan Nihat Zeybekci, konuşmasından sonra öğrencilerden gelen soruları yanıtladı. Zeybekci, kur ile ilgili bir soru üzerine, 2014 yılının Ocak ayında yaşanan dalgalanma ile Türk Lirası'nın dolar karşısında çok fazla değer kaybettiğini anımsatarak, "O gün, Türkiye'de herkesin hop oturup hop kalktığı bir gündü. O gün şunu söylemiştik, 'dokunmamak lazım', 'müdahale etmemek lazım'. Piyasa kendi içinde doğrusunu bulacaktır' demiştim. ABD doları 6 tane dolar endeksini oluşturan para birimi euro, Japon yeni, İngiliz sterlini, İsviçre frangı, İsveç kronu ve Kanada doları karşısında yüzde 26 değer kazanıyor. Türk Lirası karşısında ise yüzde 22 değer kazanıyor. Türkiye olarak çıkıp ben ABD dolarının, TL karşısında değerlenmesine müdahale edeceğim diyorsunuz. Nasıl müdahale etmen lazım? Elindeki döviz stoklarıyla buna müdahale etmeye çalışıyorsunuz. Nasreddin Hoca'nın göle maya çalması gibi... Dalgalanma dünyada ve bilinçli bir şekilde yapılan bir hareket. Bu kur savaşları varken Türkiye olarak olması gereken şey sağlam durmaktır. Bilinçli, şuurlu durarak bu dalgaya kapılmamaktır. Onun için kur şu olmalı ya da bu olmalı bununla ilgili buralar sanki en uygun rakamlar ve en uygun yerler. Ancak ekonomiyi, bizi, ihracatçıyı rahatsız eden şey aşırı dalgalanma ve oynak haldir. Belirli bir trendle hareket eden hareketler ekonomiyi o kadar rahatsız etmez. Dengesini kendiliğinden mutlaka bulur."

Zeybekci, enflasyon ile ilgili ise, "Türkiye inşallah enflasyonla ilgili bu yıl tarihi bir noktayı görür, yani yüzde 5'ler seviyesini görür" dedi. Konuşmasının ardından Yıldız Teknik Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. İsmail Yüksek günün anısına Nihat Zeybekçi'ye plaket takdim etti.