Yıllara sari inşaat ve onarım işinde işin başlangıç ve bitim tarihi

YILMAZ SEZER / YMM, Güncel&Laviale Türkiye

Bilindiği üzere, gelir ve kurumlar vergisi yönünden vergilendirmede gerçek kişi ve kurumların faaliyetlerini icra ettiği takvim yılı (hesap dönemi) esas alınmakta ve ilgili dönemde ortaya çıkan safi gelir veya kazançları vergiye tabi tutulmaktadır. Buna literatürde "Dönemsellik İlkesi" denilmektedir. Dönemsellik ilkesinin istisnasını ise yıllara sari inşaat ve onarım işleri oluşturmaktadır.

Yıllara sari inşaat ve onarım işleri esas itibariyle Gelir Vergisi Kanunu’nun 42. maddesinde düzenlenmiştir. Madde hükmüne göre, yıllara sari inşaat ve onarma işlerinde kâr veya zarar işin bittiği yıl tespit edilip tamamı o yılın geliri sayılarak o dönemde beyan edilmekte ve vergilendirilmektedir. Ancak kazancın bu şekilde yani işin bitimde vergilendirilmesi vergi tahsilatında bir gecikmeye yol açtığından, bu gecikmenin olumsuz etkilerinin giderilmesi bakımından yıllara sari inşaat ve onarma işleri kapsamında yapılan hakediş ödemeleri üzerinden stopaj yoluyla vergi alınması usulü benimsenmiştir. Stopaj oranı ise %3 olarak belirlenmiştir. Bir işin Gelir Vergisi Kanunu’nun 42. maddesi kapsamında yıllara sari inşaat ve onarma işi olarak değerlendirilebilmesi için;
Faaliyet konusunun inşaat ve onarma işi olması,

- İnşaat ve onarma işinin birden fazla takvim yılına sirayet etmesi,

- İnşaat ve onarma işinin taahhüde bağlı olarak yapılması şartlarının bir arada aranılması gerekmektedir.

İşin başlangıç ve bitiş tarihleri nasıl tespit edilecek?

İnşaat taahhüt ve onarım işlerinde işin yıllara sari olup olmayacağı hususu, işe başlama ve işin bitirilme tarihlerine bakılarak tespit edilmektedir. Bu yüzden de yapılacak işin başlangıç ve bitim tarihlerinin tespiti önem taşımaktadır. Uygulamada işin bitim tarihi konusunda pek bir problemle karşılaşılmazken, işin başlangıç tarihi olarak hangi tarihin esas alınması gerektiği konusunda tereddütlerle karşılaşılmaktadır. GVK’nın 44. maddesinde söz konusu işlerde işin bitim tarihi kesin olarak hükme bağlanmışken, işin başlangıç tarihi ile ilgili herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Yıllara sari inşaat ve onarma işleri kapsamına giren işlerde işin başlangıç tarihinin;

- Yapılan sözleşmede yapılacak işin yer teslim tarihi öngörülmüş ise, yer teslim edildiği tarih,

- Sözleşmede yer teslim tarihi belirtilmemiş ise sözleşmede belirtilen işin başlangıç tarihi,

- Sözleşmede bunların hiçbiri belirtilmemiş ise sözleşmenin imzalandığı tarih olarak kabul edilmeliKonu hakkında Maliye Bakanlığı da aynı görüşte olup, verdiği bir özelgede, "GVK. 42. madde kapsamına giren işlerde işin başlangıç tarihi olarak; yapılan sözleşmede yapılacak işin yer teslim tarihi öngörülmüş ise, yer tesliminin yapıldığı tarihin; sözleşmede yer teslim tarihi belirtilmemiş ise sözleşmede belirtilen işin başlangıç tarihinin, sözleşmede bunların hiçbiri belirtilmemiş ise sözleşmenin imzalandığı tarihin esas alınması gerekmektedir."

Şeklinde açıklama yapmıştır. (MB. GİB. Ankara VDB.nin 11/04/2014 tarih ve 38418978120[42-13/15]-368 sayılı özelgesi)

Öte yandan, GVK’nın 44. maddesine göre inşaat ve onarma işlerinde;

- Geçici ve kesin kabul usulüne tabi olan hallerde geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarihin,

- Diğer hallerde işin fiilen tamamlandığı veya fiilen bırakıldığı tarihin, bitim tarihi olarak kabul edilmesi gerekmektedir.