Yeni hedef 545 milyar dolar

Volkan ÖZSOY

İSTANBUL - Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), 2023'teki 500 milyar dolar ihracat hedefini, logosunu ve web sitesini yeniledi.

10 bakanlık, 100 STK, 61 ihracatçı birliği tarafından hazırlanıp, dün Başbakan Erdoğan'a iş dünyasından geniş bir katılımla sunulan 'Hedef 2023 500 Milyar Dolar İhracat Stratejisi' başlıklı projeye göre 24 sektörün 2023 hedefi 545.2 milyar dolara ulaşırken, katma değeri yüksek sektörlerden makine 100, otomotiv 75, demir çelik sektörü ise 55 milyar dolar ihracat hedefi belirledi.

Ulusal politika talebi

TİM, hükümetten, bu hedef için 'ulusal politika' ve bir 'İhracat Ofisi' kurulması talebinde bulundu. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, ise, "6 yılda 3.5 kat artan ihracat, önümüzdeki 12 yılda pekala 4 kat artabilir. Bu da, bırakınız 500 milyar doları, onun da üzerinde bir rakama tekabül eder" dedi.

Türkiye ihracatta dinamik hamle atağına kalktı. Dün İstanbul Dolmabahçe'de Başbakan Erdoğan'a sunumu yapılan '2023 Türkiye İhracat Stratejisinin Uygulamaya Aktarılması ve Performans Yönetimi Projesi ile 2023'teki ihracatın yol haritası ortaya kondu.

Başbakan efsaneyi yıktı

Projenin sunumunda konuşan TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, "Türkler'in günü birlik kararlar aldığı, strateji nosyonundan yoksun olduğunu söyleyenler çok yanılıyorlar" diyerek başladı.

Bu "efsaneye" Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın son verdiğini ifade eden Büyükekşi, "Huzurunuzda bu şehir efsanesine bir kez de biz son vereceğiz. Bu sunuş, Türkiye'de özel sektör liderliğinde yapılan en kapsamlı strateji belgesidir. İlhamımızı, yarattığınız istikrardan aldık" dedi.

Siyasi ve ekonomik istikrar sayesinde, uzun yıllardan sonra uzağa bakar olduklarını dile getiren Büyükekşi, ''Gözümüzü ufka çeviren liderliğiniz için size çok teşekkür ediyoruz. Sizin liderliğinizde Türkiye, bölgesinin rol modeli oldu. Bizlere tüm dünya ölçeğinde bir mücadele, özgüven örneği oldunuz. Bu belge kendine inanmanın, güvenmenin belgesidir" dedi.

Stratejiye Harward desteği

Projeyi, 'Değişimi Gerçekleştirmek, Geleceği Tasarlamaktır' vizyonu ile hazırladıklarını, öncelikle 2023 ihracat hedefine ulaşmak için hangi politikalara, paydaşlara, süreçlere ve yetkinliklere ihtiyaç bulunduğunu tespit ettiklerini anlatan Büyükekşi, Harvard Üniversitesi'nden Robert Kaplan ve David Norton'un geliştirdiği metodoloji ile yaptıkları projenin, sektör ve ülke düzeyinde Türkiye'deki ilk uygulama olduğunu, modelin strateji haritası ile önceliklere neden-sonuç ilişkisi içinde belirleyerek odaklanması gerektiğini söylediğini kaydetti.

Çağlayan: Hedef afaki değil

 Devlet Bakanı Zafer Çağlayan, açıklanan 500 milyar  dolarlık ihracat hedefinin afaki olmadığını söyledi.

 İhracatın 2002 yılında iktidara gelmeleriyle birlikte  anlamlı, yüksek katma değerli bir yapıya dönüştüğünü  anlatan Çağlayan, 2002 yılında 36 milyar dolar olan   Türkiye ihracatını bugün sadece tekstil ve otomotiv  sektörlerinin gerçekleştirdiğini hatırlattı.

Bu yıl rekoru egale ederiz

Çağlayan, 2011 yılında orta vadeli programa göre hedefin 127 milyar olduğunu hatırlatarak, "Ancak yapmış olduğumuz çalışmalar 2011 yılında inşallah ülkemizin 2008 yılında yapmış olduğu 132 milyar dolar ihracat rekorunu egale edeceğiz" dedi.

Zafer Çağlayan, 1-23 Mart 2011 tarihleri arasında ihracatın geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 22,4'lük artarak 8,3 milyar dolara çıktığını, 1 Ocak-23 Mart tarihleri arasında ise ihracatın yüzde 23'lük artışla 28 milyar doları geçtiğini bildirdi.

"İnşallah çok fazla aksilik olmazsa 132 milyar dolarlık ihracatı birlikte geçeceğiz" diyen Çağlayan, geçen yıl Türkiye'nin Tanzanya'dan Şili'ye 239 gümrük bölgesine ihracat yaptığını, 27 ülkeye 1 milyar dolar üzerinde ihracat gerçekleştirildiğini, 67 ülkeye yapılan ihracatın ise tüm zamanların rekoru olduğunu kaydetti.

İhracatçı firma sayısı artıyor

İhracatçı firma sayısının geçen yıl 50 bin 375'e çıktığını, 9 firmanın ihracatının ise 1 milyar doların üzerinde olduğunu belirten Çağlayan, mayıs ayı itibariyle Türkiye'nin ticari ateşe sayısının rekor seviyeye çıkarak 205'e ulaşacağını, Türkiye'nin dış ülkelerdeki etkinliğinin arttığını anlattı.

İhracat artışı için yaptıkları çalışmalara değinen Çağlayan, "Bugün 500 milyar dolarlık ihracat hedefi afaki bir rakam değildir. Bilimsel verilere bilimsel tabanlı çalışmalara dayanan bir yol haritasıdır. Bunu gerekleştireceğimize kesinlikle inanıyorum. Çünkü yaptıklarımız yapacaklarımızın teminatıdır. Türkiye siyasi istikrarla, güvenle, ekonomik istikrarla ve gerçekten özel sektörle diyaloğu olan Başbakan ve hükümetiyle 500 milyar dolar ihracatı yakalayacaktır. İhracatçılarımızın sözüdür. İhracatçıların sözü de senettir."

Büyükekşi: İlk hedefimiz ilk 20 arasına girmek

TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, projenin iki aşamalı olduğunu, birinci adımda, Türkiye düzleminde 2023 İhracat Stratejisi'nin uygulamaya aktarılması ve performans programını ortaya koyduklarını, ikinci adımda ise bunun tüm sektörler için kırılımını yaptıklarını söyledi. Dünya ticaretine baktıklarını, Türkiye ile karşılaştırmalar yaptıklarını, rakamlar kadar pazar payının da önemli olduğunun altını çizen Büyükekşi, "2023'te 500 milyar dolar demek, dünya ihracatından payımızı 13 yılda 2'ye katlamak demek. İlk 20 ihracatçı ülke arasına girmek demek. Şu anda dünyanın 17. büyük ekonomisiyiz ama, en çok ihracat yapan 31. ülkesiyiz. Hedefimiz bu sıralamayı değiştirmektir" dedi.

Büyükekşi, Türkiye'nin ihracatı içinde ileri teknoloji ürünlerinin payının çok düşük olduğunu, sanayi ihracatında ileri teknoloji ürünlerinin payının yüzde 7 düzeyinde gerçekleştiğini anımsatarak, önümüzdeki dönemde, dünya mal ticaretinin yine dünya gelirinin üzerinde büyüyeceğini, 2023 yılında dünya ticaretinin 34.3 trilyon dolar olacağını öngördüklerini belirterek, şöyle devam etti:

"Gelecek 13 yılın genel trendlerini şu şekilde öngördük: Dünya ticareti artış oranı geçmiş dönem ortalamasının altında olacak, gelişmekte olan ülkelerin ağırlığı artacak. Türkiye, gelişmekte olan ülkelerin gittikçe artan rekabeti ile karşılaşacak, dünya ticaretinde sektörel olarak, tarımın payında düşüş, sanayinin payında artış olacak. Uzun soluklu değişim gündemimiz ise teknolojik gelişim ve altyapı olarak bugün; teknolojik dönüşümde geciken, fiyatta rekabet etmeye çalışan, dışarıya bağımlı, kapasite artışına odaklanan bir yapıda iken yarın; vizyoner, yüksek katma değer elde eden, Ar-Ge ve tasarım yapan, etkin ve verimli bir yapı olmayı hedefliyoruz. Ülke konumlanması açısından bugün; fasoncu, ürün odaklı, yerel üretici konumda iken yarın; pazarı set eden, tüketici odaklı, global markalar çıkarmış bir ülke olmayı hedefliyoruz."

9 ayrı senaryo geliştirildi

TİM olarak, dünya ticaretine ilişkin iyimser-kötümser-olası başlıkları altında 9 senaryo geliştirdiklerini anlatan Büyükekşi, "Kabul ettiğimiz referans senaryo çerçevesinde, Türkiye'nin 2023 yılında 500 milyar dolar ihracat hedefine ulaşması için, dünya ticaretinden 2013 yılında yüzde 1, 2018 yılında yüzde 1.25 ve 2023 yılında yüzde 1.5 pay alması gerekmektedir. Bu, bugüne göre dünya ticaretindeki payımızı iki katına çıkartmak demektir" diye konuştu.

Yaptıkları tespit, senaryo ve öngörüler ışığında, 2009-2013 döneminin strateji mimarisini oluşturduklarını belirten Büyükekşi, buna göre, ihracatın Türkiye ekonomisine; rekabet gücünü artırmak, istihdamı geliştirmek ve bölgesel gelişimi sağlayarak katkıda bulunacağını bildirdi.

Mehmet Büyükekşi, sektörlerin her birinin ihracat hedefleri topladığında 2023 yılında 545.15 milyar dolarlık bir büyüklük ortaya çıktığını belirterek, "Bu rakama ulaşırsak dünya ticaretinden alacağımız pay da yüzde 1.58 seviyesine ulaşıyor" dedi.

Tüm sektörlerin hedefinde Rusya var

24 sektörün her birinde hedef pazarları belirlediklerini, bu sektörlerin tamamında Rusya'nın hedef pazar çıktığını söyleyen Büyükekşi, Türk sermayesinin dünyada en çok Rusya'ya yatırım yapmasının bir tesadüf olmadığını, bu ülkenin aynı zamanda hedef pazar olduğunun altını çizdi.

ABD'nin 22, Almanya'nın 17, Irak'ın 17, Çin, İngiltere, İran ve Suriye'nin ise 16 sektör için hedef pazarlar konumunda bulunduğunu bildiren Büyükekşi, yeni sektörlerin ise uzay ve havacılık, savunma sanayi, bilgi ve iletişim teknolojileri, tıbbi hassas optik aletler, hastane ekipmanları ve sarf malzemeleri, yenilenebilir enerji, çevre ve malzeme teknolojileri olduğunu kaydetti.

Bu sektörlerde 15 milyar dolarlık bir ihracat hedefleri bulunduğunu bildiren Büyükekşi, ''Dünyada bu sektörlerin 1,5 trilyon dolar hacmine ulaşacağını düşünüyoruz. Sonuç olarak; ortaya çıkardığımız bu değerin en üst düzeyde kullanılmasını istiyoruz. Sunduğumuz strateji statik değil, dinamik bir stratejidir. Her yıl ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından performans ölçütleri bağlamında gözden geçirilecek ve güncellenecektir'' diye konuştu.

Başbakan'dan 'ihracat ofisleri' talebi

Konuşmasının son bölümünde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'a seslenen Büyükekşi, şunları kaydetti: "Beklentilerimiz sizin liderliğinizde 2023 İhracat Stratejisinin ulusal politika haline gelmesi. Kamu kuruluşlarının 5 yıllık Stratejik Planlarına 2023 ihracat stratejik hedeflerini almaları. 2023 İhracat Stratejisi'nin, Yüksek Planlama Kurulu gündemine taşınması. İlgili Bakanlık ve Kamu kuruluşlarında, İhracat Strateji Haritasında tanımlı rol ve sorumlulukların koordinasyonu için 2023 strateji ofislerinin ve proje ekiplerinin kurulmasıdır."

500 milyar dolar sloganımız

Toplantının ardından gazetecilerin sorularını yanıtlayan Büyükekşi, "Raporda 2023 için 500 milyar dolarlık ihracat hedefi, 545 milyar dolar olarak revize edildi mi'' sorusunu, "500 milyar dolar bir slogan ve metodoloji. Ancak 24 sektörün tek tek hedeflerini çıkarınca 545 milyar dolar olarak çıktı. Her yıl yüzde 12 ihracat artışı hedefliyoruz ancak örneğin bu yıl yüzde 20 civarında bir ihracat artışı bekliyoruz. Bu zaten devamlı revize edilecek, dinamik bir çalışma. 500 milyar dolar bir simge, bu simgeyi aynı şekilde koruyoruz'' şeklinde yanıtladı.

TİM'in logosu da değişti

Orta Doğu ve Kuzey Afrika'daki gelişmelerin muhtemel etkisine ilişkin olarak Büyükekşi, 12-13 yıllık sürenin uzun bir periyot olduğunu, burada o süreç içinde yapılması gerekenlerin belirlendiğini, süreç içinde değişiklikler yaşanabileceğini anlattı. TİM'in stratejinin açıklandığı gün logosunu da değiştirdiğine dikkati çeken Büyükekşi, aynı şekilde web sayfalarını da yenilediklerini ve ayrıca 'Hedef 2023, 500 Milyar Dolar' logosunu da etkinliklerinde kullanacaklarını belirtti.