”Yargı reformu bir an önce uygulanmalı”

BRÜKSEL - Avrupa Parlamentosu (AP) Türkiye Raportörü Ria Oomen-Ruijten, Türkiye'nin yargı reformu stratejisini bir an önce uygulaması gerektiğini belirterek, "Bir başsavcı tutuklanıyor, hemen ardından bu kararı alan savcı ya da hakimlerin yetkileri elinden alınıyor. Bu iyi bir görüntü değil" dedi.

Türkiye-AB Karma Parlamento Komisyonunun (KPK) Avrupa Parlamentosunun (AP) ev sahipliğindeki 63'üncü toplantısında konuşan Oomen-Ruijten, AP'nin Türkiye kararının özellikle Kıbrıs paragrafı nedeniyle Türkiye'de sertçe eleştirildiğini ve belgenin diğer paragraflarının gölgede kaldığını belirtti.

Kıbrıs konusunda AP'nin daha önceki yıllarda da Türkiye'den benzer taleplerde bulunduğunu hatırlatan Oomen-Ruijten, "son seçimlerin ardından AP'deki yeni dengeler" nedeniyle Kıbrıs paragrafında Türkiye'nin beklediği değişikliklerin yapılamadığını savundu.

"Demokraside yaşıyoruz" diyerek AP Türkiye kararının mevcut haliyle sineye çekilmesini isteyen Oomen-Ruijten, "Bu parlamentoda oldukça tecrübem var, hangi değişiklik önergesinin kabul edilip hangisinin edilmeyeceğini biliyorum. Hassas konular sorun yaratıyor" diye konuştu.

"Yargı reformunu ve yeni anayasayı yapın"

Oomen-Ruijten, hükümetin hazırladığı yargı reformu stratejisinin hala uygulamaya konulmamasından şikayet ederek şöyle dedi:

"Son haftalarda meydana gelen gelişmelere bakıyorum. Bir başsavcı tutuklanıyor, hemen ardından bu kararı alan savcı ya da hakimlerin yetkileri elinden alınıyor. Bu iyi bir görüntü değil. Yargıda bazı şeyler tarafsızlık açısından yolunda gitmiyor. Dolayısıyla burada TBMM öyle bir yasal zemin oluşturmalı ki, yargı kararları tartışılmasın. Bunun için yeni bir anayasa gerekiyor, bunu istiyoruz. Yasalar yeterince açık ve net olursa yargı tarafsız davranır ve yargının vermiş olduğu kararlar tartışılmaz."

Raportör Oomen-Ruijten, "Muhalefete de şunu söylemek istiyorum: Lütfen siz de yargı reformu konusuna eğilin. Bunu başarmaya çalışın. Çünkü Türkiye, ancak yargı reformu sayesinde gerçekten bir hukuk devleti olabilecektir. Bir hukuk devleti olduğunda yargıda işler yoluna girecektir" diye konuştu.

"Askerler sizi denetlememeli"

Türkiye'de bazı çevrelerin yargı reformu ve yeni anayasa konusunda "Biraz bekleyelim" yaklaşımında olduğunu anlatan Oomen-Ruijten şunları kaydetti:

"Biraz bekleyelim, herhalde er geç zamanı gelecektir. Ama siz bölünmüş bir toplumsunuz. Bu nedenle toplumda iyi bir diyalog yürütülmüyor. Sorun bu. Hükümetten mi kaynaklanıyor? Sanmıyorum sadece hükümetten kaynaklandığını. Muhalefetin de bunda sorumluluğu var. Çünkü siz bu kadar bölündüğünüz sürece, hepiniz aynı yönde adım atmadığınız sürece, ülkenin modernleşmesi hiçbir zaman gerçekleşmeyecektir. Bizi endişelendiren de bu. Eğer gerçekten AB üyesi olmak istiyorsanız, müreffeh ve modern bir ülke olmak zorundasınız. Kopenhag Kriterleri, Avrupa işbirliğinin temelidir. Buna saygı gösteremezseniz, bu kriterleri yerine getiremezseniz üye olamazsınız."

CHP Genel Başkan Yardımcısı Onur Öymen'in sivil-asker ilişkileri bağlamında, "TBMM son 8 yıldır asla ordunun tavsiyesiyle bir yasa çıkarmadı" yolundaki ifadesine de tepki gösteren Oomen-Ruijten, "İyi de çıkarsa mıydı yani? Bu, dünyanın tersine dönmesi olur. Katiyen böyle bir şeyin zaten söz konusu olmaması lazım. Siz parlamento olarak askerleri denetim altına almalısınız, askerler sizi denetlememeli" dedi.

Türkiye'de de uygulamanın en azından kağıt üzerinde bu yönde olduğunu, fakat TBMM'nin savunma harcamaları üzerinde gerekli denetimi yapamadığını belirten Oomen-Ruijten şöyle konuştu:

"Mesela Hollanda'da Afganistan'daki askerlerin görev süresinin uzatılıp uzatılmaması meselesinde hükümet düştü. Türkiye'de bu oluyor mu? Orduyu siz mi yönlendiriyorsunuz? Hayır, bazı şeyler sizin dışınızda gelişiyor. Askeri yargının görev alanının sınırlanması söz konusu olduğunda, hemen Anayasa Mahkemesi, TBMM'nin aldığı kararın önüne geçiveriyor. Sizin anayasanızda bu ayrım (sivil yargı-askeri yargı) net şekilde ortaya konulmuyor. Askeri yargının sınırlanması net şekilde ifade edilmiyor. Dolayısıyla her şey dönüp dolaşıp anayasa ve yargı reformu etrafında düğümleniyor. Her reform girişiminde önünüze birtakım engeller çıkarılıyor ve başaramıyorsunuz."

"Parti kapatmalarla ilgili mevzuat"

AP'nin Türkiye kararını bu endişelerle kaleme aldığını anlatan Oomen-Ruijten, Türkiye'nin parti kapatmalarla ilgili mevzuatını da "Avrupa Konseyinin Venedik Komisyonu tavsiyelerine uygun hale getirmesini" istedi.

Raportör Oomen-Ruijten, AP Türkiye kararındaki Kıbrıs paragrafıyla ilgili yoğun eleştiriler üzerine, "Şunu iyi biliniz ki, ben elimden geleni yapıyorum. Bir denge tutturmak için gerçekten azamisini yapıyorum. AP'nin son Türkiye kararında bir kez daha bunu yaptım" dedi.